فارس با بحران کمبود آب در چند سال آینده مواجه می شود

محمد جعفر ناظم السادات در گفتگو با خبرنگار مهر در شیراز اظهار داشت: برای کاهش پیامدهای ناگوار کمبود آب در سالهای آینده باید راهکارهای نوینی از سوی اندیشمندان، دست اندرکاران و گردانندگان استان اندیشیده شده و به اجرا در آید و هر چه این راهکارها از سوی مردم و مدیران دست کم گرفته شود با کمبود ها و بحرانهای سخت تری روبرو خواهیم شد.

وی در رابطه با راهکارهای مناسب برای جلوگیری از بحران آب در فارس گفت: برای این کار باید پایدار کردن سطح آب زیرزمینی پایه همه کارها و سیاستگذاری های استان باشد.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز یاد آور شد: در چند ماه گذشته مجلس قانونی را تصویب کرد که نشانی از آینده نگری درباره آبهای زیر زمینی را در آن نمی یابم، بر پایه این قانون نوین همه آنهایی که در چند سال گذشته بر خلاف قانون چاه حفر کرده و با بی قانونی از آبهای زیر زمینی برداشت کرده اند می توانند با پرداخت مبلغی پول چاه خود را قانونی کنند.

ناظم السادات متذکر شد: از دیدگاه بسیاری از پژوهشگران و دلسوزان آب کشور اینگونه قوانین به هیچ روی رهگشای کمبود آب نبوده و بحرانهای سختی را برای نسل های آینده در پی دارد، دست کم این گونه قانونها در فارس و بسیاری از پهنه های جنوبی کارساز نبوده و بحران آفرین است از این رو باید در این رابطه برای استانهای مختلف تدابیر جداگانه ای در نظر گرفته شود.

با ادامه روند فعلی، آب شرب نیز در فارس کافی نیست

وی با اعلام اینکه در صورت ادامه این روند در سالهای آینده آب برای مصرف شرب نز در استان فارس کافی نخواهد بود هشدار داد که با توجه به نوسانهای طبیعی بارش خشکسالی استان فارس و بسیاری از مناطق کشور بیش از آنکه به کمبود بارش وابسته باشد در پیوند با گردانندگی و مدیریت منابع است، به دیگر سخن شیوه گردانندگی ما با چگونگی آب و هوای کشور و استان هماهنگ نیست.

ناظم السادات در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ارزیابی های انجام شده نشانگر افزایش دورانهای خشک در دهه های آینده است گرچه اندازه بارش در گذران یک یا چند دهه افزایش یا کاهش چشمگیری ندارد اما بارشها در دوره کوتاهی باریده و بدین ترتیب دوران خشک از فراوانی بیشتری برخوردار خواهد شد.

وی با اعلام اینکه انباشت بارش در یک دوره چند ساله آتی تغییری زیادی نمی کند، افزود: ممکن است فصل بارش تغییراتی کند مانند اینکه فصل باران در بهار بیشتر یا در پاییز کمتر شود یا اینکه سهم پاییز از بارش باران بیشتر و زمستان کمتر شود اما تغییر اساسی در میزان بارندگی به وجود نمی آید.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز عنوان کرد: اگر به جای بارش سالانه به بارشهای دهه ای نگاه کنیم خواهیم دید که در سال های گذشته بارش چندان کم نبوده است و همانند آن را پیشتر داشته ایم.

نشانه های ناخوشایند خشکسالی

وی گفت: نشانه های ناخوشایند خشکسالی های چند سال اخیر در استان فارس چندان به کمبود بارش وابسته نیست بلکه این موضوع ناشی ازعوامل زیادی است که انسانها به انجام رسانیده اند.

ناظم السادات توضیح داد: پراکنش ناهمگون جمعیت در سطح کشور، به زیر کشت بردن بی رویه و نسنجیده زمین ها در روستاها و نزدیک شهرها، افزایش بی برنامه جمعیت شهر ها و شهرک های پیوسته به آنها، بالا رفتن استاندارد زندگی، تمرکز گرایی در سیاستهای کلان بگونه ای که مردم در شهرهای کوچک و روستاها احساس کنند که دست کم گرفته شده اند، همگی در افزایش نشانه های ناخوشایند خسکسالی نقش دارند، مدیریت آب باریده شده بر زمین و افزایش دمای کره زمین هم سختی خشکسالی را بیشتر می کند.

وی افزود: بررسی های ما نشان می دهد که در پهنه های جنوبی کشور و استان فارس میزان بارش به سال های 1330 تا 1354کمتر از بارشها 1355 تا 1380 بوده است بنابراین کاهش بارش پذیرفتنی نیست، چیزی که پذیرفتنی است کم شدن برف و سرما و جانشینی رگبارها و گرماست، باید سیاستهای آب با تغییرات اقلیمی هماهنگ باشد که سیاست های روز به روزی نمی گذارد که به اقلیم نگاهی بیندازیم.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با بیان اینکه برای جلوگیری از خشکسالی شدید باید مصرف آب و پراکنش جمعیت را مدیریت کرد، اظهار داشت: در چند سال اخیر آبهای زیرزمینی زیادی برای تولیدات کشاورزی که در برخی موارد ارزش اقتصادی چندانی نداشته اند بکار برده شده از این روی باید آب زیرزمینی از ارزش اقتصادی و دینی زیادی در نزد مردم برخوردار باشد تا اینگونه به تاراج نرود.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز در ادامه با اشاره به اینکه دو ماه قبل مقاله ای از پژوهشگران این مرکز در بهترین مجلات علمی انجمن هواشناسی آمریکا چاپ شده، گفت: در این مقاله نشان داده شد که بارندگیهای استان فارس و مناطق جنوبی کشور به میزان قابل توجهی به رفتار اقلیمی اقیانوس هند وابسته است، پیش از اینکه رطوبت و بارش در فارس از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه فراهم شود وابسته به شرایط اقلیمی و رطوبتی اقیانوس هند است به همین دلیل باید شرایط و رفتار اقلیمی در گستره این اقیانوس از قبیل وزش باد و فشار بر روی اقیانوش هند را مدام زیر نظر داشت.

ناظم السادات تصریح کرد: اگر دست اندرکاران فارس به آینده آب فارس و جنوب کشور می انیشند باید اینگونه پژوهشها را پشتیبانی کنند، دیدگاه دست اندکاران اجرایی و وکلای مجلس به اینگونه پژوهشها نگران کننده است.

وی با طرح این پرسش که چرا باید همه داده های آب و هوایی اقیانوس هند از سوی آنانی فراهم شود که با این گستره آبی، مرزی ندارند، ادامه داد: چرا نباید کمک در خوری به مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز برای پیگیری اینگونه پژوهشهای بنیادی - کاربردی بشود، بی توجهی به اقیانوسهای بزرگ تشنگی و بی نوایی را در پی دارد.

وی با بیان اینکه با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی اقیانوس هند می توان پیش بینی های میان مدت و بلند مدت را از دقت بالاتری برخوردار کرد، گفت: این تحقیقات نشان داد که بارش نه تنها در ایران بلکه بارش در تمامی حوزه های شبه جزیره عربستان، امارات، عمان و کویت و بخش هایی از عراق به وسیله رطوبت اقیانوس هند تامین می شود، چنانچه از پشتیبانی دست اندرکاران برخوردار باشیم با دانش بدست آمده پیش بینی آب و هوایی فصلی و چند هفته ای در بخشهای بزرگی از خاورمیانه، شدنی است و در این راه همکاری های پژوهشگران و کارشناسان سازمان هواشناسی هم بسیار گرانبهاست.

به گفته ناظم السادات با اندازه گیری در سطح اقیانوس هند می توان پیش بینی های خوبی از وضعیت هوا را از دو هفته تا بیشتر برای استان فارس، جنوب ایران و در برخی از نقاط کشور داشت.