پیام‌نما

لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ مَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ * * * هرگز به [حقیقتِ] نیکی [به طور کامل] نمی‌رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید؛ و آنچه از هر چیزی انفاق می‌کنید [خوب یا بد، کم یا زیاد، به اخلاص یا ریا] یقیناً خدا به آن داناست. * * * لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّی تُنفِقُواْ / آنچه داری دوست یعنی ده بر او

۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۹، ۱۳:۳۴

چشم‏اندازها و چالشهای آموزش-4/

"دانشگاه" کارخانه تولید مدرک نیست

"دانشگاه" کارخانه تولید مدرک نیست

در شرایطی که به نظر می‏رسد افزایش کمی آموزش عالی، به‌شدت به کیفیت آن آسیب رسانده است، چگونه و بر چه مبنایی سیاست افزایش کمی، آن هم در مقاطع تحصیلات تکمیلی، بی‏محابا پی گرفته می‏شود.

به گزارش خبرنگار مهر، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور، در یک هفته اخیر در گفتگو با خبرگزاری‏های مهر (14اردیبهشت) و ایلنا (17 اردیبهشت) به بیان نکاتی درباره امکان نقل و انتقال دانشجویان از تهران به شهرها و شهرستان‏های دیگر و نیز نیاز مبرم به افزایش ظرفیت کارشناسی ارشد و کاهش ظرفیت‏های دوره کارشناسی دانشگاه‏های تهران پرداخت.

 وی در گفتگوی نخست، از تسهیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای انتقال دانشجویان به دانشگاه محل زندگی خود و انتقال دانشجویان تهرانی به شهرستانها، حتی با تغییر رشته، در صورت مهاجرت با خانواده خود خبر داد.

محمد حسین سرورالدین در گفتگوی دوم نیز سخنان مهمی گفت: باتوجه به احتمال وقوع زلزله و نیاز مبرم به افزایش ظرفیت کارشناسی ارشد، کاهش ظرفیت‌های دوره کارشناسی دانشگاه‌های تهران در کنکور امسال لحاظ می‌شود.

اما سخنان رییس سازمان سنجش، پرسش‏هایی را به ذهن متبادر می‏کند که البته توجه به آنها می‏تواند فواید بسیاری را در پی داشته باشد:

وی از تسهیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای انتقال دانشجویان به دانشگاه محل زندگی خود و انتقال دانشجویان تهرانی به شهرستانها، حتی با تغییر رشته، در صورت مهاجرت با خانواده خود خبر داده‏ است.

احتمالاً این تسهیلات در راستای تمرکززدایی از مرکز /پایتخت در نظر گرفته شده است؛ اما رئیس سازمان سنجش توضیحی نداده  که این تسهیلات بر مبنای کدام تحقیق و بررسی و با استناد به کدام طرح آمایش سرزمین و برنامه کلان ارائه می‏شود؟

آیا چشم‏اندازها و چالش‏های اجرای این تصمیم و نقاط قوت و ضعف و فرصت‏ها و تهدیدهای انجام آن مورد بررسی قرار گرفته است. اگر چنین مقدماتی وجود دارد چرا ایشان مستندات آن را ارائه نمی‏کنند تا امکان نقد و بررسی آن‏ها فراهم شود و اگر این گونه نیست چرا تصمیمی گرفته می‏شود که ممکن است آفات زیادی برای نظام آموزشی ایران و جامعه دانشگاهی در پی داشته باشد؟

تمرکززدایی خوب است اما باید به نکاتی در هر گونه تمرکزدایی توجه داشت تا مبادا این گمان رود که فقط قرار است حرفی زده شود و کاری انجام شود برای خالی نبودن عریضه. تمرکززدایی بر اساس کدام مطالعات آمایش سرزمین، بر اساس کدام نیازها و کدام توانایی‏ها و با کدام برنامه و روش قرار است انجام شود؟ اینها تنها بخشی از مسایلی هستند که در تصمیماتی از این دست نباید از آنها غافل بود.

رئیس سازمان سنجش در گفتگوی دوم خود از نیاز مبرم به افزایش ظرفیت کارشناسی ارشد و کاهش ظرفیت‌های دوره کارشناسی دانشگاه‌های تهران در کنکور امسال سخن گفته و از دانشگاه‌‌های تهران به عنوان دانشگاه‏هایی که عموماً دانشگاه‌های برخوردار هستند، نام برده است.

به گفته وی همین برخورداری باید سبب شود که این دانشگاه‏ها برای توسعه تحصیلات تکمیلی پیشرو باشند.

شاید در همین چارچوب باشد که به گفته ایشان در آن دسته از دانشگاه‏های تهران و دیگر کلان‌شهرها که امکان برگزاری دوره‌های تحصیلات تکمیلی وجود دارد به‌طور کلی ظرفیت تغییر نمی‌کند بلکه از مقطعی به مقطع دیگر تغییر می‌یابد و به جای آن شهرستان‌هایی که نمی‌توانند دوره‌های تحصیلات تکمیلی داشته باشند، ظرفیت کارشناسی خود را افزایش می‌دهند.

اما نتیجه‏ای که ایشان از چنینی اقدامی می‏گیرند افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی به‌طور جهشی است. نتیجه‏ای وسوسه‏کننده هم برای درج در پرونده مدیران و سیاستگذاران آموزشی کشور و هم برای دانشجویان و خانواده‏هایشان. اقدامی که احتمالاً راه را برای تحصیل در دوره‏های تحصیلات تکمیلی و اخذ مدارک بالای دانشگاهی برای بسیاری از افراد فراهم می‏کند.

در این‏جا نیز علاوه بر نکاتی که درباره گفتگوی نخست ایشان با خبرگزاری مهر ذکر شد، موارد دیگری نیز هست که باید مدنظر قرار بگیرند. این‏که «برخوردار» به چه معناست؟ و در شرایطی که به نظر می‏رسد رشد کمی آموزش عالی، به شدت به کیفیت آن آسیب رسانده است، چگونه و بر چه مبنایی سیاست افزایش کمی، آن هم در مقاطع تحصیلات تکمیلی، بی‏محابا پی گرفته می‏شود.

البته این سخنان به معنای آن نیست که رشد کمی آموزش عالی در ایران متوقف شود بلکه تأکیدی است بر اهمیت توجه به مسأله کیفیت در آن. بدون این بهبود کیفی چنین روندی که رییس سازمان سنجش در گفتگوی خود به آن اشاره کرده است به جهشی درافزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی منجر خواهد شد اما این جهش بیشتر از آن‏که دانشگاه را به نهادی جهت ارتقای سطح دانش در جامعه تبدیل کند، همچون کارخانه تولید مدرکی خواهد بود که صاحبان این مدارک، نمی‏توانند نقش مؤثری در جهش‏های مورد نظر ما در عرصه‏های گوناگون صنعت و اجتماع ایفا کنند.

به بیان دیگر آثار این افزایش کمی و کاهش کیفیت آموزش عالی را به سادگی می‏توان با مروری گذرا به بروندادهای دانشگاه، توانایی‏های فارغ‏التحصیلان در عرصه‏های گوناگون صنعت و اجتماع، رواج تقلب علمی و مانند آن مشاهده کرد. 

شاید در همین راستا و برای روشن شدن اذهان، اعلام آماری چون نسبت استاد به دانشجو، منابع کتابخانه‏ای، دسترسی به منابع علمی در خارج از ایران، بودجه‏های بخش پژوهش و امثال آن از سوی رییس سازمان سنجش و دیگر مدیران و تصمیم‏سازان حوزه آموزش در ایران بتواند جوانب گوناگون چنین تصمیماتی را بیشتر از پیش آشکار کند.

کد خبر 1079517

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha