از روزی که 15 کشور عضو این پیمان درسال 1989 با هدف هماهنگی مواضع کشورهای درحال توسعه درقبال رویدادهای مهم بین‌المللی تشکیل شد تا به امروز که اعضا آن بالغ بر 19 کشور شده است، انتظارات بسیاری از آن در اذهان عمومی وجود داشته که در واقع جامه عمل نپوشیده و فرصت هایی که می شد با همکاری کشورهای عضو ایجاد شود که مغفول مانده است.
درحال حاضر از قاره آسیا کشورهای هند، ایران، اندونزی، مالزی، سریلانکا، از قاره آفریقا الجزایر،مصر، کنیا، نیجریه،زیمبابوه و سنگال و از قاره آمریکا کشورهای ونزوئلا، برزیل، مکزیک، آرژانتین، شیلی، کلمبیا، پرو و جامائیکا عضو این پیمان هستند و تحرک در همین محدوده می تواند محملی برای ایجاد یک جریان فرا منطقه ای در سراسر جهان باشد.
البته اعضا گروه 15 در حاشیه بسیاری از اجلاس های فراگیر با هم نشست و تبادل نظر مستمر داشته و هم اکنون در بسیاری از ارتباطات خود از مسائل اقتصادی فراتر رفته و به مسائل سیاسی نیز نیم نگاهی دارند ولی در یک نگاه ژرف به نظر می اید که این گروه آن تشکل راهبردی جنوب جنوبی که می توانست قطبی اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی در مقابل طیفی از کشورهای شمال ابتکار عمل در نظام بین الملل داشته باشد، نیست .
اعضا جی 15 تاکنون 13 اجلاس داشته و جمهوری اسلامی ایران به عنوان هجدهمین کشور در 1379 داوطلب عضویت در این گروه شد و با توجه به حسن مناسبات دوجانبه با اکثر کشورهای عضو گروه نهایتا عضویت ایران در دهمین اجلاس سران گروه 15 پذیرفته شد و از کشورمان به طور رسمی و به عنوان عضو از یازدهمین اجلاس سران گروه در جاکارتا دعوت به عمل آمد .
ایران در14 سپتامبر 2006 ریاست این گروه را ازکوبا تحویل گرفت و در4 سال گذشته اقدامات بسیاری را درراستای پیشنهادات به تصویب رسیده خود در اجلاس11، 12و 13 گروه 15 انجام داده است ولی آنچه که بیش از همه در این گروه به چشم می خورد سردر گمی برای اجرای مصوبات است . حتی این مهم در جریان یازدهمین اجلاس سران گروه 15 احساس شده و در همین اجلاس ایران پیشنهاد کرد کمیسیونی مرکب از مقامات ارشد کشورهای عضو برای پیگیری واجرایی کردن تصمیمات سران تشکیل شود که به تصویب رسید اما همچنان تحرک راهبردی دراین مجموعه کمتر به نظر می آید درحالی که ترسیم استراتژی مشترک همکاری در زمینه‌های سرمایه گذاری، تجارت و تکنولوژی می توانست جریان جدیدی را در عرصه های جهانی رقم زند.
جمهوری اسلامی ایران در سالیانی که عضو این گروه بوده و در چهار سال گذشته که ریاست جی 15 را به عهده داشت ابتدا در سال نخست عضویت خود، اخلاق انفورماتیک را پیشنهاد کرد که با استقبال اعضا دیگر مواجه شده و به تصویب رسید .
دراجلاس وزرای تجارت گروه 15 که در حاشیه اجلاس یازدهم تشکیل شد، دوپیشنهاد ازسوی هیات ایرانی درخصوص ضرورت هماهنگ کردن مواضع کشورهای عضو قبل از اجلاس سازمان تجارت جهانی در دوحه و تشکیل گروه کاری به منظور بررسی راه‌های تسهیل تجارت میان کشورهای عضو بود که به تصویب رسید.
در آخرین اجلاس سران گروه 15 نیز جمهوری اسلامی ایران در خصوص لزوم استفاده صلح‌آمیز از تمامی اشکال انرژی به ویژه انرژی هسته‌ای پیشنهادی را مطرح کرد که با گنجاندن آن در بیانیه مشترک به تصویب اعضا این گروه رسید.
اما جمهوری اسلامی برای تعالی این گروه پیشنهادات دیگری را نیز ارائه کرده است که به نظرمی رسد این اقدام ناشی از شناخت و درک صحیح از نقاط ضعف آن به شمار می رود. از جمله این پیشنهادات که در اجلاس کوبا مطرح شد می توان به همکاری‌های جدی در عرصه‌های گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی، افزایش همبستگی و گسترش روزافزون دوستی میان اعضای گروه 15 با هدف ارتقای سطح رفاه و آسایش ملت‌ها ، شناخت توانایی‌ها در مسیر توسعه متوازن و عدالت محور، بهره‌گیری از توانایی‌های اقتصادی بین اعضا و شکل‌گیری روابط مطمئن و رو به رشد اقتصادی در چارچوب همکاری‌های جنوب - جنوب که نویدبخش توسعه فعالیت های اقتصادی و تامین‌کننده نیازهای متقابل این کشورها باشد و توجه به معضلات جاری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جهان امروز، بهترین گزینه برای کشورهای عضو گروه درجهت توسعه و تعمیق همکاری‌های جنوب - جنوب به عنوان یک هدف بنیادین گروه 15 اشاره کرد
به اعتقاد جمهوری اسلامی بازنگری در ظرفیت‌های این گروه، ضرورت بازسازی، افزایش کارایی و ایجاد سازوکارهای جدید در جهت دمیدن روح تازه در کالبد آن و لزوم ارائه تعریف جدید از نیازها، امکانات و اولویت‌بندی پروژه‌های همکاری به منظور بهره برداری عملی از آنها و همچنین شناسایی طرح‌ها و پروژه‌های جدید مورد علاقه مشترک به ویژه در زمینه توسعه تجارت گروه برای احیای این همکاری‌ها مهم و اساسی است.
به هر تقدیر نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه 19 کشور عضو گروه 15 هرچند ارتباطات گسترده ای را باهم دنبال می کنند ولی به نظر می رسد درحد ظرفیت های خود درعرصه بین الملل ظاهر نشده ونتوانسته اند درزمینه‌های سرمایه‌گذاری، تجارت و تکنولوژی که راهبرد اصلی ازتشکیل این گروه بوده به نتیجه ای عینی دست یابند.حتی جایگاه سیاسی کشورهای عضو این گروه در زمره کشورهای جنوب نیز نتوانسته است که بهانه ای جهت نزدیکی اقتصادی برای آنها شود.
از دیگر چالشهای موجود در جی 15 می توان گفت که بسیاری از کشور های عضو این کار گروه بین قاره ای به رغم ادعای عدم تعهد ، خود را به قدرت ها متصل کرده و برای تامین نیازهای خود در زمینه سرمایه‌گذاری، تجارت و تکنولوژی ترجیح می دهند به سراغ کشورهای شمال بروند تا از اعضا این گروه بخواهند در حالی که جی 15 می تواند تشکلی قدرتمند برای هماهنگی و تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های کشورهای در حال توسعه باشد و به روابط شمال - جنوب به عنوان یک سازمان بین المللی هماهنگ کننده بنگرد.
در پایان اجلاس هاوانا مقرر شد که اجلاس چهاردهم در تهران برگزار شود و از همین رو در تاریخ 27 اردیبهشت این اجلاس با حضور هیات هایی از کشورهای عضو و غیر عضو به عنوان ناظر در تهران برگزار می شود و بنا بر رویه اجلاس های گذشته پس از اجلاس تهران نیز سریلانکا رئیس بعدی گروه 15 را از آن خود خواهد کرد .
نظر شما