آثار شمس آل احمد با بهترین کیفیت تجدید چاپ شود/ شمس قابل اعتنا بود

محسن پرویز معاون فرهنگی سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره زنده‌یاد شمس آل احمد اینگونه گفت: ضمن تسلیت درگذشت شمس آل احمد خدمت اهل فرهنگ درباره وی باید اینگونه گفت که گرچه وی در چند سال اخیر به دلیل مشکلات بیماری خیلی قادر به حضور در محافل فرهنگی نبود و فعالیت چندانی هم نداشت ولی همواره جایگاه خود را داشت.

وی ادامه داد: من آخرین توفیق دیدار وی را در مراسم اهدای جوایز جایزه جلال آل احمد در سال گذشته داشتم که او با وجود بیماری و مشکلاتی که داشت درخواست ما را اجابت کرده و به تالار وحدت آمد. بعد آن مراسم من دیگر شخصا دیداری با شمس آل‌احمد نداشتم ولی پس از آن از یکی از همکاران خواسته شد که برای عیادت او به منزلش برود.

معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران دیدگاه خود را درباره آثار تالیفی این نویسنده اینگونه بیان کرد: در مجموع فکر می‌کنم شمس به خاطر قلم خودش و فعالیت‌های هنری و فرهنگیش یک شخصیت قابل اعتنا و ارزشمند بود و طبیعتا فقدان هر یک از اهالی قلم برای دیگر اعضای این جمع نوعی دلتنگی ایجاد می کند که این مسئله درباره شمس آل احمد نیز صدق می‌کند.

پرویز افزود: در بین آثار شمس بیشترین توجه به کتاب "جلال از چشم برادر" شده است که آن هم خاطرات شخصی او از برادرش جلال است. دو اتفاق باعث گمنام ماندن آثار وی شد که یکی از آنها این بود که عموم ناشرانی که آثار شمس را منتشر کردند، حرفه‌ای عمل نکردند و نشر رواق هم که قرار بود ناشر تخصصی آثار جلال باشد و در دهه 60 کتاب‌های شمس را هم چاپ کرد بعدها به محاق رفت و همین امر باعث شد آثار شمس چندان دیده نشود. کتاب دیگر او که سفرنامه و مجموعه خاطرات سفرش بود هم توسط ناشری دولتی منتشر شد که آن هم به دلیل مشلاتی که غالبا ناشران دولتی با آن روبه رو هستند خیلی مطرح نشد.

وی همچنین تاکید کرد: مسئله دیگری که باعث شد شمس آل احمد و آثارش آنگونه که باید مطرح نشود این بود مشکلی هست که غالبا گریبان وابستگان چهره‌های صاحب نام را می‌گیرد و مرحوم شمس هم از این قاعده مستثنی نبود و حتی این امر تا اندازه‌ای درباره سیمین دانشور هم که یکی از بهترین نویسندگان زن دوره خودش هست، صادق است که این وابستگان در سایه آن چهره شاخص قرار می‌گیرند.

معاون فرهنگی سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه شمس در لوای نام برادرش پنهان مانده بود عنوان کرد: شمس به لحاظ آثارش جزء نویسندگان خوب ما محسوب می‌شد که قلم روان و خواندنی‌ای داشت.

پرویز درباره برخی مسائلی که درباره خط فکری این نویسنده مطرح است توضیح داد: این اتفاقات در زندگی همه احتمال رخ دادنش هست و کم داریم چهره‌هایی که همواره سیر بدون فراز و فرودی را طی کرده‌اند در نتیجه فکر نمی کنم خیلی پرداختن به این مسائل محلی از اعراب داشته باشد. شمس آل احمد در حد و اندازه خودش به جامعه ادبی کشور خدمت کرده و در کل جزء نویسندگان خوب بود و امید می‌رود آثارش با بهترین کیفیت تجدید چاپ شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در زمان تصدی مسئولیت معاونت فرهنگی برای رفع مشکلات این چهره ادبی گام‌هایی برداشته شده بود؟ تشریح کرد: تعداد نویسندگان و اهالی ما رقم بالایی است که ساز و کار ثابت و برنامه منسجم و منظمی برای رسیدگی به این افراد در نمودار سازمانی معاونت دیده نشده است و در آن زمان گام‌هایی که برداشته شد منحصر به شمس آل احمد نبود و من با ورودم به معاونت اهدای درجه هنری به نویسندگان را پیگیری و راه‌اندازی کردم.

این فعال فرهنگی اضافه کرد: متاسفانه درباره آن اقدام تبلیغات غلط و نادرستی انجام شده و حتی به دروغ از من نقل شد که در اهدای این درجه ما دیدگاه‌های سیاسی را مدنظر داریم در حالیکه من هرگز چنین حرفی نزده و بدان هم اعتقادی نداشته و ندارم. اگر کسی نگاهی به پرونده اهدای درجه هنری داشته باشد متوجه می‌شود که افراد با گرایش‌های سیاسی وابسته به طیف‌های مختلف وجود دارند.

پرویز دیگر اقدامات معاونت فرهنگی برای حمایت از چهره‌های فرهنگی را که در زمان وی راه اندازی و پیگیری می‌شد اینگونه توضیح داد: خانه کتاب موظف شده بود برای کسانی که درجه هنری می گیرند و برگزیدگان جوایز و جشنواره‌های معتبر ادبی تسهیلاتی را فراهم کند ولی تنها اتفاقی که الان می افتد این است که مستمری پیشکسوتان عرصه فرهنگ ماهانه بدانها پرداخت می‌شود.

معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان گفت: از دیگر اقدامات آن دوره این بود که به منظور ارائه تسهیلات به اهالی فرهنگ، مجموعه‌ای در مشهد خریداری شود که دست‌اندرکاران فرهنگی بتوانند در سفر به مشهد از این خدمات بهره‌مند شوند. اینها از جمله اقداماتی بود که در زمانی تصدیم در آن مسئولیت پیگیری می‌کردم که در حال حاضر دیگر دوستان و همکاران مسئولیت آن را برعهده دارند.