به گزارش خبرنگار مهر، پس از وقایع 11 سپتامبر از بنیادگرایی اسلامی به ویژه در یک دهه گذشته هم‌چون خطری جدی نام برده شده است، به نحوی که گویی اسلام نیز خطری است برای تمدن غرب و به تبع آن واژه‌های دیگری هم رواج یافته‌اند، واژه‌هایی چون اسلام‌هراسی که به طور مداوم توسط بسیاری از رسانه‌ها و اهالی سیاست تکرار می‌شوند.
در قبال این تصورات نادرست درباره اسلام در غرب اما هستند اسلام‌شناسانی که با توجه به آشنایی با تصوف و عرفان اسلامی، کوشیده‌اند آثاری را همراه با دیدگاهی همدلانه و در عین حال مستند و مستدل از سنت دینی اسلامی و مسایل عصر حاضر که رویاروی مسلمانان قرار دارد، ارائه دهند.
کتاب "اقتدا به محمد: بازاندیشی اسلام در جهان معاصر" از جمله این آثار است که در سال 2003 توسط کارل ارنست نگاشته شده است و مؤلف آن، در مقدمه یادآور شده که بحثهای جدید درباره اسلام در آمریکا و اروپا، عمدتاً از طریق ژورنالیسم جنجالی و حمله ایدئولوژیک مدنظر قرار می‌گیرند.
در نتیجه کارل ارنست، استاد ممتاز و رییس بخش مطالعات دینی در دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا در این کتاب خود کوشیده است تا پرده‌های سوءظن و اطلاعات نادرست را به کناری زده و ابزاری را در اختیار خوانندگان کتاب خود قرار دهد که به کمک آن بتوانند درک مستقلی از درون‌مایه‌های کلیدی و پیشینه‌های تاریخی مؤثر بر مسلمانان و غیر آنها در سراسر جهان امروز به دست آورند.
ارنست که مدیر مرکز کارولینا در مطالعات تمدنهای خاورمیانه و اسلامی نیز هست، نگاهی عرفانی به اسلام دارد و مطالعه این کتاب وی می‌تواند تصویری را به مسلمانان نشان دهد که "دیگران" از اسلام دارند. به عنوان مثال تصویری که در آن گروههای علمی مطالعات ادیان از جمله اسلام، در مؤسسات علمی و دانشگاههای غرب عمدتاً از منظر مذهب پروتستان به تحقیق و مطالعه در ادیان دیگر می‌پردازند و از این جهت بنا بر ماهیت اندیشه دینی حاکم بر این مذهب وقتی به اسلام به عنوان دین می‌نگرند نکته‌های بسیاری را در آن نادیده می‌گیرند.
یا این موضوع که تاکنون بعضی مستشرقان، تصویری توأم با غرض و برآمده از منافع استعماری از اسلام را معرفی کرده‌اند و از سوی دیگر اسلام در غرب عموماً از منظر قومی و نژادی مورد توجه قرار داشته است، از دیگر نکاتی هستند که در این کتاب با اتکا به شواهد و مدارک مستند شرح و تحلیل شده‌اند.
ارنست در فصل اول این کتاب، ماهیت پیشداوری اسلام‌ستیزانه را به تفصیل بررسی کرده است و با اتخاذ رویکردی تاریخی کوشیده است عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نهفته در پس پدیده‌هایی را که گاهی منحصراً دینی به حساب می‌آیند، نشان دهد.
از نظر وی گذشته می‌تواند ابزار مهمی برای رها ساختن انسان از بیداد جو فکری کنونی باشد چرا که نزدیک شدن به دین از منظر تاریخی، می‌تواند نشان دهد که در پس وحدت و یکپارچگی ظاهراً بدون شکاف در مفاهیم دینی، تا چه اندازه اختلاف‌نظر و چشم‌اندازهای متفاوت وجود دارد.
فصل دوم درباره نگرش به اسلام از منظر دین سخن می‌گوید و نسبت اسلام و مفهوم مدرن دین را مورد بررسی قرار می‌دهد. ارنست در این فصل به بحث درباره تاریخ اصطلاح دین و چگونگی تغییر و تحول آن از اوایل دوره مسیحیت تا اوایل دوره استعمار می‌پردازد.
وی در ادامه منابع مقدس اسلام را که شامل سیره پیامبر(ص) و قرآن می‌شود، مورد بررسی قرار داده و در فصل بعد، به بحث درباره اخلاق و زندگی در جهان می‌پردازد. این فصل پس از نشان دادن نقش عمده اخلاقیات فلسفی یونان در اندیشه اسلامی، تحولات موجود در تفکر اخلاقی در عصر استیلای استعمار اروپا را بررسی کرده و سپس مسایل عمده و مرتبط با اخلاق دینی، از جمله مفهوم حکومت اسلامی، اندیشه اسلامی لیبرال، مسایل جنسیتی، مسئله رعایت حجاب و رابطه میان اسلام و علم را طرح می‌کند.
فصل پنجم با عنوان "معنویت در عمل" با بذل توجه خاص به نقش مشایخ صوفیه و پیشوایان شیعه به عنوان متفکران و راهنمایان معنوی، به بررسی معنویت و عرفان در تصوف و تشیع می‌پردازد. این فصل هم‌چنین راجع به ماهیت هنر اسلامی از جمله هنر مقدس، هنر سکولاری که واجد مضامین دینی است، هنر اسلامی برای غیرمسلمانان و اهمیت صور خیالی فرهنگهای مسلمان در نقاشیهای شرق‌گرایانه اروپا به بحث و بررسی می‌پردازد.
ارنست در نهایت در آخرین فصل، اصلیترین مسئله مسلمانان را بررسی می‌کند و آن این است که چگونه می‌توان تصویری جدید از اسلام در قرن بیست‌ویکم ارائه کرد. روش اصلی ارنست در این کتاب توصیفی و تفسیری است و وی می‌کوشد تا مفاهیم کلیدی و نکات لازم را برای درک مباحثات معاصر راجع به اسلام در اختیار خواننده قرار دهد.
چاپ اول کتاب "اقتدا به محمد: بازاندیشی اسلام در جهان معاصر" نوشته کارل ارنست با ترجمه حسن نورائی بیدخت همراه با بازنگری و مقدمه دکتر شهرام پازوکی در شمارگان 1500 نسخه و قیمت 7000 تومان در 375 صفحه از سوی انتشارات حقیقت منتشر شده است.
نظر شما