جلد دوم مفاتیح الجنان بزودی تدوین می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر در قم، حجت‌الاسلام یدالله مقدسی صبح سه شنبه در گفتگو با خبرنگاران اظهار داشت: تاکنون کار نگارش حدود 200 صفحه از کتاب مفاتیح الحیات انجام شده و 100 صفحه از آن را اخیرا به آیت الله جوادی آملی ارائه دادیم که ایشان از انجام این حجم کار ابراز خرسندی کردند.

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج اظهار امیدواری کرد که روند انجام کار تدوین جلد دوم نهج البلاغه تا پایان امسال یا اوایل سال آینده به پایان برسد.

وی با بیان اینکه اصل طرح انتشار جلد دوم مفاتیح الحیات به پیشنهاد آیت‌الله جوادی آملی بوده است، بیان کرد: موضوع این طرح از 5 سال قبل با سخنان آیت‌الله جوادی آملی در خطبه‌های نماز جمعه در مورد بهتر نگه داشتن محیط زندگی چه در طبیعت و چه در زندگی به عنوان یک شهروند مطرح شده و کار تقریبا به صورت تهیه یک طرح خام شروع شد.

وی اضافه کرد: دو سال قبل وقتی آیت‌الله جوادی آملی دوباره این موضوع را در خطبه‌های نماز جمعه مطرح کرده بودند، یکی از افرادی که پیگیر این طرح بود، طرحی ارائه نمود و ما این طرح را خدمت ایشان مطرح کردیم و آیت‌الله جوادی آملی تا آن زمان فکر می‌کرد کار تدوین جلد دوم مفاتیح الجنان در دست اقدام است و حتی در خطبه‌های نماز جمعه اعلام کرده بود که تعدادی از فضلا در حال تدوین این اثر هستند.

طرح مفاتیح الحیات 5 بار تغییر یافت

حجت الاسلام مقدسی با بیان اینکه این افراد بعد از مدتی نتوانستند این کار را به سرانجام برسانند، به تهیه طرح اولیه توسط گروه دیگری از پژوهشگران اشاره کرد و یادآور شد: این کار با تشکیل شورای پژوهشی شروع شد و جلسات متعددی در زمینه مدخل یابی برای موضوع مورد پژوهش تشکیل شد و در این جلسات طرح اشاره شده 5 بار تغییر یافت و تکامل پیدا کرد.

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج اظهار داشت: این طرح نهایتا در چهار موضوع شامل روابط انسان در زندگی مربوط به خود، روابط انسان با افراد دیگر، چگونگی روابط انسان‌ها با حیوانات و روابط انسان با طبیعت تهیه شده است.

وی با اشاره به اینکه هر یک از این موضوعات دارای زیرمجموعه‌هایی می‌باشد، خاطرنشان کرد: پس از تکمیل این طرح سئوالات و ابهاماتی وجود داشت که سئوالات را برای آیت الله جوادی آملی ارسال کردیم و در جلسه‌ای که با حضور ایشان برگزار شد این مرجع تقلید به ابهامات پاسخ دادند.

حجت الاسلام مقدسی تاکید کرد: بعد از صحبت‌های ایشان دوباره تغییرات مختصری در این طرح انجام دادیم و شروع مجدد این کار با مطالعه حدود 100 عنوان کتاب حدیثی و بعضا تاریخی و اخلاقی همراه بوده است.

آماده سازی 6 هزار حدیث

وی اظهار داشت: فیش‌های به دست آمده مورد کنترل قرار گرفت و مواردی که چندان ارتباطی با این طرح نداشت جدا شد و مطالب مربوط به موضوعات مفاتیح الحیات در قالب بیش از 6 هزار حدیث آماده شد.

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج تهیه، نرم افزار را از دیگر مراحل انجام این کار برشمرد و گفت: پس از تهیه این نرم‌افزار، نیازمند تهیه نمایه بودیم و برای نمایه سازی در روایات از ظرفیت افرادی استفاده کردیم که سابقه خوب کاری داشتند.

14 هزار نمایه آماده شد

مقدسی با اشاره به زمان‌بر بودن نمایه سازی در روایات افزود: پس از حذف مکررات عنوان‌ها و نمایه‌ها، حدود 14 هزار نمایه آماده شد تا از این نمایه‌ها برای موضوعات مورد نظر استفاده کنیم.

وی با تشریح مراحل بعدی انجام این کار اظهار داشت: در مرحله بعدی کار نگارش آغاز شد و در این مرحله نیازمند آئین نامه نگارش بودیم که از صاحبنظران و پژوهشگرانی که در کار نگارش تجربه داشتند استفاده شد.

وی خاطرنشان کرد: پس از تهیه آئین نامه نگارش بر مبنای رهنمود آیت الله جوادی آملی، کار نگارش به صورت آزمایشی شروع شد و هر یک از پژوهشگران قسمتی از کار را بر عهده گرفتند.

مقدسی ادامه داد: برای اینکه وحدت رویه بیشتر، نگاشته‌های پژوهشگران توسط شورای پژوهش بررسی و ارزیابی و اصلاح شد و پس از آن، کار نگارش به صورت جدی‌تر پیگیری شد و برای اینکه جهت مشخصی در انجام کار داشته باشیم، کارهای انجام شده را آماده و از آیت الله جوادی آملی درخواست دیدار نمودیم تا گزارشی از روند انجام کار ارائه دهیم.
جهان داری بر مبنای جهان بینی باشد

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج با اشاره به دیدار اعضای گروه تدوین مفاتیح الحیات با آیت الله جوادی آملی اظهار داشت: این مرجع تقلید در این دیدار مطالبی که ارائه کرد بسیار عمیق‌تر و زیبا‌تر از دیدارهای قبل بود. استاد گفتند از قرآن کریم سه اصل کلی در خصوص زندگی انسان بر می‌آید که عبارت است از جهان بینی، جهان داری و جهان آرایی.

وی گفت: آیت الله جوادی آملی همچنین توضیح داد که جهان بینی در فلسفه و کلام مطرح می‌شود و بحث‌های مفصلی در این بخش‌ها ارائه کرد و گفت که جهان داری کار سیاسیون است و اگر جهان داری بر مبنای جهان بینی باشد می‌توان جهان را نگهداری کرد و از هرج و مرج پیشگیری نمود.

وی ادامه داد: آیت الله جوادی آملی همچنین بحث جهان آرایی را با استفاده از دو آیه مبارکه به این صورت مطرح کردند که در قرآن کریم نظام تکوین و تدوین وجود دارد. نظام تدوین مباحث عبادی را مطرح می‌کند که می‌فرماید خداوند بشر را برای بندگی و عبادت آفرید. و نظام تکوین این آیه را مطرح می‌کند که خدای سبحان بشر را برای عمران و آبادانی زمین آفریده است. اگر بشر بر اساس این هدف آفریده شد، علمی که در اختیار بشر قرار می‌گیرد هدفدار می‌شود و آن وقت علوم انسانی و سایر علومی که بشر از آن‌ها استفاده می‌کند باید خدامحور باشد.

مقدسی تاکید کرد: اگر ما مهندسی داشته باشیم و بخواهیم بگوئیم زمین‌شناسی و فیزیک و هندسه را بشناسد باید بر مبنای این زمینه که پروردگاری دارد، این مسئله بر مبنای جهان بینی آن علم عالم است، ولی اگر خدا در مباحث علمی‌اش مطرح نباشد طبیعی است آن علم بر مبنای جهان بینی الهی نیست. اگر ما مسائل قرآنی، حتی متن قرآن را از خدایی بودن و الهی بودن بیرون ببریم و به صورت یک سری مطالب ادبی که مطالب فقه را با خودش دارد –علم بدون انتساب به خدا- مطرح کنیم، این متن غیرالهی می‌شود.

علم سکولار نداریم

وی با اشاره به ادعای سکولاربودن علوم که از سوی برخی‌ها مطرح می‌شود اظهار داشت: اینکه در علوم فیزیک می‌گویند علم سکولار است و اسلامی بودن و غیراسلامی بودن آن مطرح نیست به دلیل این است که اگر انتساب به خدا مطرح نباشد این حرف‌ها بیان می‌شود و اگر بحث انتساب به خدا مطرح باشد تفسیر قرآن هم الهی است و علم سکولار نخواهیم داشت.

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج با بیان اینکه بر مبنای این جهان بینی باید زمین را آباد کنیم و این دستورالعمل‌ها را از آیات و روایات بگیریم، تصریح کرد: اگر بخواهیم جهان بینی زمین بر مبنای آیات و روایات باشد دستورالعمل‌ها باید از سنت نبوی و وحی گرفته شود. به همین جهت در بخش بندگی خدا و عالم تدوین که عبادات مطرح می‌شود مسائل و راهکارهای بندگی و عبادت را در کتاب‌های دعا و زیارات مانند مفاتیح الجنان می‌بینیم.

مقدسی تصریح کرد: اگر بخواهیم زمین را آباد و طبیعت را احیاء کنیم و ارتباط‌های زندگی اجتماعی بشر را بر مبنای دستور خدا پیش ببریم باید کتاب و متنی داشته باشیم که این راهکار‌ها را به ما نشان دهد، اینجاست که ضرورت نوشتن کتاب مفاتیح الحیات معنا پیدا می‌کند.

تولید حداکثری در خدمت عمران و آبادانی باشد

وی ادامه داد: در این کتاب ما علاوه بر اینکه چگونگی ارتباط با خودمان را با انسان‌های همنوع -چه مسلمان، چه کافر، چه غنی و چه فقیر- را باید ببینیم، باید راهکارهای ارتباطمان با طبیعت، دستورالعمل‌های ارتباط با حیوانات و چگونه زندگی کردن در جامعه را بر مبنای دین داشته باشیم و حتی در مسائل اقتصادی هم باید این توجه را داشته باشیم که طبق دستورات دین تولید حداکثری و قناعت در مصرف مورد توجه باشد.

وی تولید زیاد و استفاده از منافع آن برای عمران و آبادانی زمین را روشی دینی و طبق دستور الهی دانست و تاکید کرد: اینجاست که بحث جهان آرایی معنای وسیع‌ترین پیدا می‌کند و وجهه الهی بودن را به خود می‌گیرد.

مقدسی یادآور شد: دین می‌گوید شما اگر ‌‌نهایت تلاش خود را حتی در مسائل اقتصادی داشته باشید و سودش را برای عمران و آبادانی زمین و زندگی به کار گیرید پاداشی که خدا به شما می‌دهد بهشتی است که وسعت آسمان و زمین را دارد، به تعبیری دیگر در دستورات دینی به ما توصیه شده که تمام کارهای ما پاداش اخروی دارد و حتی چندین برابر پاداش برای آن‌ها منظور می‌شود و اگر این نگرش در زندگی همگان به وجود آید، هم مشکلات زندگی انسان کم می‌شود و هم در بهداشت کوچه و خیابان و چگونگی زندگی و استفاده از طبیعت تاثیرگذار است.

نقش راهکارهای دینی در کاهش بداخلاقی‌ها

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج گفت: هدف این است که دستورالعمل‌ها و آموزه‌های دینی در اختیار مردم قرار گیرد و ما تلاش می‌کنیم که آیات و روایات را در اختیار مردم قرار دهیم تا مردم بر اساس باوری که به دین دارند، به راهکارهای دینی عمل کنند و در این صورت طبعا زندگی وجهه خدایی پیدا می‌کند و مشکلات هم کمتر می‌شود و بخشی از بداخلاقی‌ها در زندگی کاهش می‌یابد.

وی با اشاره به برخی سرفصل‌های این کتاب اظهار داشت: به عنوان مثال اگر بخواهیم ببینیم که در روایات ما درباره قانون مداری افراد در جامعه چه دستوراتی وجود دارد با مفاهیمی همچون حق الناس، عرف آداب، برآورده کردن نیازهای دیگران، اصلاح نزاع‌های افراد، رازداری و اطلاع از اسرار دیگران، مشورت دهی، همکاری‌ها و تعاونی‌ها، تشکل‌های مردمی، کار و کارگر و کارفرما، دستورالعمل‌ها در محیط زندگی، برخورد با همسایگان و دوستان و همکاران و طبقات مختلف جامعه، برخورد با حوادث طبیعی و... مواجه می‌شویم.