اردشیر اروجی کارشناس برنامه ریزی میراث فرهنگی و گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر، گردشگری را به سه بخش داخلی، ورودی و خروجی تقسیم کرد و گفت: گردشگری داخلی به چهار بخش درون شهری، درون شهرستانی، درون استانی و درون کشوری تقسیم می شود. در حوزه گردشگری داخلی در بخش زیارتی در سطح درون کشوری چهار مقصد مهم جاذب گردشگری دینی داریم که شامل آستان قدس رضوی در مشهد، آستان حضرت معصومه(س) در قم، آستان شاهچراغ در شیراز و آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در تهران است.
وی به وجود 6 هزار آرامگاه و امامزاده در سطح کشور اشاره کرد و گفت: این اماکن زیر پوشش سازمان اوقاف و امور خیریه هستند که تعدادی از آنها دارای شجره نامه و برخی فاقد آن هستند که به هر حال در عرف محلی به عنوان امامزاده شناخته و محل جذب زائر تلقی می شوند. برای گردشگران ورودی در بخش زیارتی همان مقاصد چهارگانه بسیار اهمیت دارد.
اروجی به آمار بالای گردشگری خروجی ایران اشاره کرد و گفت: عربستان در حج تمتع 100 هزار و در حج عمره 600 هزار نفر و سوریه نیز سالانه 600 هزار نفر و عراق برای عتبات عالیات سالی یک میلیون نفر ایرانی را جذب می کنند. از 6 میلیون مسافر خروجی از ایران حدود 2 میلیون و 300 هزار نفر از آنان را گردشگر زیارتی شامل می شود.
وی با بیان اینکه 43 درصد از گردشگر خروجی ایران، گردشگر زیارتی است، از نبود سیستم آماری مشخص از گردشگران ورودی به کشور ابراز تأسف کرد و گفت: نه تنها منبع مشخصی در حوزه آمار گردشگر ورودی به کشور نداریم که حتی در گردشگر زیارتی نیز مشخص نیست. البته گاهی گفته می شود که سالانه 12 تا 18 میلیون از مشهد بازدید دارند اما مشخص نیست چقدر گردشگر داخلی و چه تعداد خارجی است.
کارشناس برنامه ریزی میراث فرهنگی و گردشگری با اظهار تأسف از عدم تبلیغات و بازاریابی برای جذب گردشگر تصریح کرد: تمام گردشگری خروجی زیارتی ایران توسط سازمان حج و زیارت انجام می شود و متأسفانه همه آنها "گردشگر فرست" هستند نه "گردشگر آور"؛ حداقل 3 میلیارد دلار از کشور ارز خارج می شود اما در قبال آن ورودی نداریم.
وی قسمت عمده منفی بودن تراز گردشگری ایران را در بخش زیارتی دانست و افزود: چرا تورهای گردشگری زیارتی خروجی موظف نمی شوند که گردشگر هم وارد کنند. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، دفاتر گردشگری غیرزیارتی را موظف کرده که بین گردشگر ورودی و خروجی تعادل داشته باشند؛ خب، سازمان حج و زیارت هم باید همین کار را کند و به ازای گردشگر زیارتی خروجی، گردشگر ورودی بیاورد که تراز گردشگر زیارتی ما مثبت و یا حداقل سر به سر بشود در حالیکه الان تراز گردشگری ایران کاملا 3 میلیارد منفی است.
اروجی تأکید کرد: تقاضای خروجی ما سالیانه حدود 4/5 میلیون است و تقاضای ورودی به کشور حدود یک میلیون است. در خوشبینانه ترین حالت باید بگوییم ایران سالانه 2 میلیون مسافر ورودی دارد که حدود یک میلیون گردشگر هستند که تفاوت آن با گردشگر خروجی چیزی حدود 4/4 منفی است.
وی افزود: چرا سفرهای خروجی بر سفرهای وردی برتری دارد، چرا در منطقه و جهان داریم معروف می شویم به کشور "گردشگر فرست" و منبع خوبی هستیم که بر روی ما بازاریابی کنند و هر کدام علاقمندند مثل روسیه، ترکیه، مالزی، عربستان، عراق و... بخش مهم منبع گردشگری که ایران دارد را به سمت خود جذب کنند؟! ما در دنیا داریم معروف می شویم به "گردشگر فرست" چه زیارتی چه سیاحتی.
وی تفاهمنامه های گردشگری را کافی ندانست و گفت: علت تقاضای بالای خروجی این است که در سفرهای خارجی دفاتر تور به راحتی می توانند در هر زمان برنامه ریزی کنند که در مورد گردشگران ورودی این مسئله صادق نیست. دفاتر گردشگری کشورهای خارجی سیستم پذیرش، صدور ویزا، رزو بلیت هواپیما و هتل و... را تسهیل می کنند. ضمن اینکه سیاستها، قوانین و روابط گردشگری و نیز قیمت در آنها از ثبات برخوردار است در حالیکه در کشور ما این سیاستها بطور دائم تغییر می کند به همین دلیل نمی توان برنامه ریزی کرد.
وی تعامل و همکاری بین سازمان گردشگری و حج و زیارت را یکی از مهمترین راهکارهای رونق گردشگری زیارتی خواند و افزود: سازمان میراث فرهنگی با وجود تلاشهایی که داشته اما به دلیل اینکه سازمان حج و اوقاف مستقل عمل می کند در نتیجه بحث گردشگری دینی ما ناموفق بوده است باید این دو سازمان برای فعال شدن گردشگری زیارتی با هم تعامل داشته و هماهنگ باشند و سیاستهای کلان کشور و تعادل بخشی بین گردشگر ورودی و خروجی را متعادل کنند.
اروجی افزود: جالب است همین کشورهایی که ما سالانه تعداد قابل توجهی گردشگر زیارتی مثل حج، سوریه، عراق و... برای آنها می فرستیم کلی باید بازاریابی و تبلیغات کنند که این کار را ما برایشان بدون صرف هزینه تبلیغ و بازاریابی انجام می دهیم! در حالیکه ما باید با مسئولان و یا دفاتر گردشگری این کشورها توافق کنیم سالانه ما مثلا 2 میلیون گردشگر برای شما می آوریم به جای آن شما به همین نسبت گردشگر به ایران اعزام کنید.
این کارشناس برنامه ریزی گردشگری تأکید کرد: برای اینکه گردشگر ورودی زیارتی ما رونق بگیرد باید این مسئله طبق ضوابط و تحت نظارت به بخش خصوصی واگذار شود و از آنجایی که این دفاتر فعلی وابسته به سازمان حج و زیارت هستند باید مثل دیگر دفاتر گردشگری طبق ضوابط عمل کنند و در قبال فرستادن گردشگر، گردشگر زیارتی جذب کنند تا این تعادل برقرار شود.
اروجی با اشاره به روند رو به رشد ارائه خدمات در اماکن دینی و مذهبی ایران، رونق گردشگری دینی کشور را بسته به سیاستگذاری های کلان دانست و گفت: برای جذب گردشگر زیارتی باید سیاستهای کلان گردشگری در بحث تبلیغ، بازاریابی، حمل و نقل، هتل، رزرو بلیت و هتل، دفاتر خدمات گردشگری، صدور ویزا و ... بهینه شود.
نظر شما