به گزارش خبرگزاری مهر از شیراز، مهدی فاموری استاد زبان و ادبیات فارس درهفتمین نشست نقد کتاب فارس که به بررسی و نقد مجموعه شعر "در امتداد ترد غزل" فرشید سادات شریفی اختصاص داشت، با اشاره به گفته هوشنگ گلشیری درباره نبوغ گفت: مرحوم گلشیری همیشه بیان می‌کرد که من به نابغه جوان اعتقادی ندارم و وقتی به تاریخ و مشاهیر آن نگاه می‌کنیم می‌بینیم که این گفته چندان هم اشتباه نیست چراکه زمان برای شکوفایی استعدادهای یک هنرمند بسیار لازم است همچنانکه می‌بینیم مثلاً نظامی مخزن الاسرار را که اولین کتابش محسوب می‌شد در سن 40 سالگی خلق کرد.
وی در ادامه با اشاره به اولین اثر سادات شریفی افزود: مجموعه شعر "در امتداد ترد غزل" نیز اثری از یک شاعر جوان است که از قاعده مذکورمستثنی نیست، یعنی ایرادها و کاستیهایی دارد اما در بطن آن می‌توان شاعری خوش قریحه را دید که اگرچه اشعارش انسان را به شگفت وانمی‌دارد اما می‌توان با لحظات زیبای آن انس گرفت. شاعری که می‌توان امید داشت در آینده آثار زیباتر و قوی‌تری از او ببینیم.
این استاد ادبیات با بیان این نکته که اشعار فرشید سادات‌شریفی از نوع شعر روشنفکری نیست، توضیح داد: شعر ایشان شعر روشنفکری نیست و من این عبارت را به صورت سلبی بیان می‌کنم نه ایجابی اما در بیان دلایل آن باید چند جریان شعر معاصر را معرفی کنم. یکی از اصیل‌ترین جریان‌های شعر معاصر شعر روشنفکری است، جریان دیگر شعرهای کلاسیک معاصر است مانند اشعار مهدی اخوان‌ثالث و اما جریان شعری معاصر دیگری که با آن مواجه هستیم جریان شعر فاضلان دانشگاهی است همانند اشعار شفیعی کدکنی که در طول حرکت شعر معاصر ویژگی‌هایی از خود نشان داده که می‌توان آن را در یک جریان کلی تشخیص داد.
وی با توضیح اینکه اشعار سادات شریفی بیش از همه جریانها از جریان فاضلان دانشگاهی متاثر است، تصریح کرد: البته اینکه خود شاعر نیز دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی است بر این تاثیرپذیری مهر تایید می‌زند.
فاموری، شفیعی کدکنی را شاخص‌ترین شاعر جریان فاضلان دانشگاهی نام‌برد و توضیح داد: تاثیر کدکنی بر اشعار سادات‌شریفی در جای جای مجموعه‌شعری او نمایان است و البته من این را عیب نمی‌دانم و بر خلاف بسیاری که معتقدند یک شاعر جوان نباید از دیگران تاثیر پذیر باشد، من معتقدم که همین تاثیرپذیری‌ها که به نوعی تبدیل به کلیشه برای مقلدان می‌شود در آینده بستر مناسبی برای خلق تجربه‌های تازه‌است، ذهن همه نابغه‌ها هم انباشته از کلیشه‌هایی است که از میان آنها نبوغ جلوه‌گر می‌شود.
وی زبان یکدست و فرم هموار را از دیگر ویژگی‌های شعر سادات‌شریفی دانست و ادامه داد: شاعر هیچ کوششی برای نوآوری‌های سطحی نکرده‌است، اشعار او حالت روایی خطی دارد و ایجاز در آن کمتر دیده می‌شود.
این استاد ادبیات در پایان ذهن سادات شریفی را به عنوان یک پژوهشگر دانشگاهی بسیار غنی و پر بار دانست و افزود: اگرچه این نکته مثبتی است اما این خطر هم وجود دارد که بر ذهن شاعرانه او در آثارش غلبه کند و او را به سمت نوعی تعادل افراطی که جزو ایده‌ال‌های دانشگاهیان به شمار می‌رود سوق دهد که این موضوع خود باعث محافظه‌کاری خواهد شد و نباید از یاد ببریم که ذهن شاعرانه کمتر با محافظه‌کاری یک ذهن دانشگاهی مطابقت دارد.
محمد مرادی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی به عنوان دومین منتقد به نقد و بررسی اشعار فرشید سادات شریفی پرداخت.
وی در ابتدا به بازه زمانی که اشعار در آن سروده‌شده اشاره کرد و گفت: این دفتر شعر در یک دوره‌ی زمانی هشت ساله سروده شده است، در نتیجه شاعر وقت کافی برای تراش‌دادن اشعار آن را داشته، دیگر اینکه شاعر این مجموعه به واسطه تحصیلات دانشگاهی‌اش دارای دانش غنی در حوزه‌ی ادبیات نیز است و البته صاحب ذوق و هنر هم بوده و هست. از طرفی دکتر فاموری نیز بر تاثیر پذیری شاعر از شفیعی کدکنی اشاره کرد که من نیز آن را تایید می‌کند. پس این سوال را مطرح می‌کنم که اگر خود شفیعی کدکنی می‌خواست اشعار شاعر را بررسی کند چه می‌گفت.
مرادی سپس به توصیف ویژگی‌های یک شاعر از منظر تعریف کدکنی پرداخت و افزود: شفیعی کدکنی معتقد است که یک فرد باید دارای چهار ویژگی عمق عاطفه، نگاه زیبایی‌شناسانه، پشتوانه فرهنگی و قبول عام یافتن را در خود داشته باشد تا بتوان او را شاعر نامید. از این منظر اشعار کتاب "در امتداد ترد غزل" و در بحث عمق عاطفه دارای نکته‌های مثبتی است یعنی تا حدودی عمق عاطفه در آن دیده می‌شود اما اشعار سادات‌شریفی در زمینه قبول عام‌یافتن نتوانسته خیلی موفق عمل کند و بیشتر مورد قبول خاص است تا قبول عام همچنین درباره پشتوانه‌های فرهنگی شاعر به خاطر تحصیلات دانشگاهی حوزه ادبیات در این بخش بسیار غنی ظاهر شده‌در حالیکه پشتوانه فرهنگی تنها مختص به ادبیات نیست بلکه تاریخ را هم دربر می‌گیرد که از این زاویه پشتوانه فرهنگی قوی در آن دیده نمی‌شود.
مرادی سپس به بیان ویژگی‌های زیبایی‌شناسانه یک شعر پرداخت و اشعار دفتر شعر را از این زاویه نیز مورد کنکاش قرار داد و تصریح کرد: همه ویژگی‌هایی که ذکر شد در اشعار نیمایی این دفتر بسیار موفق‌تر از غزلها ظاهر شده‌است.
در پایان این نشست جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد و منتقدان و شاعر به سئوالات مخاطبان پاسخ گفتند. جمعی از اساتید دانشگاهی چون کاووس حسنلی، سعید حسام‌پور و غفرانی و همچنین جمعی از شاعران و نویسندگان همچون منصور اوجی، احمد اکبرپور و اکبر صحرایی نیز در این برنامه حضور داشتند.
این نشست که به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس ، بنیاد فارس‌شناسی و مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار شد، آخرین نشست از سلسله نشستهای نقد کتاب فارس در سال جاری بود که در آینده‌ای نزدیک به صورت کتابی از مجموعه نقد‌ها به بازار عرضه خواهد شد.
نظر شما