گروه فرهنگ و ادب - خبرگزاری مهر: عرصه چاپ و نشر کتاب همانقدر که به عنوان یک حوزه فرهنگی شناخته شده است از سوی دیگر یک وجهه اقتصادی نیز دارد که اهمیت آن از وجهه فرهنگی آن کمتر نیست و رابطه متقابل آنها به گونه‌ای است که قوت و یا ضعف هر یک بر دیگری تاثیر مستقیم دارد.
آنچه مسلم است اینکه رونق کتاب و کتابخوانی میسر نمی‌شود مگر اینکه چرخه چاپ کتاب منظم و پرقدرت بچرخد و دستیابی به تنوع و تکثر کتاب‌هایی که به بازار نشر عرضه می‌شود در گرو زیرساخت‌های قوی اقتصادی است.
مشکلات و موانع اقتصادی همواره یکی از مسائلی بوده است که اهالی چاپ و نشر از مولف، مترجم و شاعر گرفته تا ناشر و دیگر دست‌اندرکاران این حوزه از آن صحبت به میان آورده و بر لزوم تقویت اقتصاد نشر تاکید کرده‌اند. در این میان بخش خصوصی که همواره سعی داشته با ایستادن بر پای خود و استقلال از کمک‌های مالی دولت در این زمینه فعالیت کند بیش از بخش دولتی بر مسائل مالی و اقتصادی دقت نظر داشته و از کمبودهای مالی متضرر شده است.
بخش فرهنگی دولت گرچه سعی داشته حمایت‌های مالی خود را تا جایی که ممکن است در عرصه فرهنگ حفظ کند ولی از آنجا که بودجه‌هایی که در اختیار این بخش است متناسب با کارهایی که می‌توان و لازم است انجام داد، نیست همواره جاهای خالی هست که باید پر شود.
حال در گستردگی حوزه کلی فرهنگ، عرصه چاپ و نشر نیز با مشکلات خاص خود روبه رو است که از مساله کاغذ و چاپ و توزیع گرفته تا دستمزدها همه و همه جای بررسی جداگانه دارد. در حالیکه ناشران معتقدند قیمت پشت جلد کتاب‌ها در ایران پایین‌تر از استانداردهای جهانی است از سوی دیگر اذعان دارند که بالا بردن قیمت کتاب همین مخاطب محدود را هم از خرید کتاب محدود می‌کند. ناشران هزینه‌هایی که برای چاپ و توزیع کتاب متحمل می‌شوند کمتر از درآمدی می‌دانند که از فروش کتاب به دست می‌آید و به همین دلیل تاکید دارند که ماندگاری درعرصه چاپ و نشر کتاب بیشتر به دلیل علاقه به فرهنگ است و در غیر این صورت بازده مالی انگیزه‌ای نیست که آنها در این شغل نگه دارد.
همچنین مولفان و مترجمان از میزان دستمزدی که برای یک کار فرهنگی دریافت می‌کنند رضایت کافی ندارند ومعتقدند متناسب با ارزش کاری که عرضه می‌کنند حق‌الزحمه دریافت نمی‌کنند.
حال در آن سوی معادله چاپ و نشر کتاب که خریدار ایستاده است باز هم گلایه‌هایی مبنی بر گران بودن قیمت کتاب شنیده می شود. البته مخاطبان کتاب و کتابخوانی اغلب می‌دانند که کتاب به عنوان یک محصول فرهنگی در کشور ما از بسیاری دیگر از کالاها قیمت پایین‌تری دارد و اگر کتاب در سبد خرید خانواره جای چندان ثابتی ندارد دلیل عمده آن این است که خانواده‌ها چندان جایی برای مطالعه آزاد در زندگی روزمره خود باز نمی‌کنند.
آنچه مسلم است وجهه اقتصادی چاپ و نشر کتاب در کشورمان آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته و به یک حداقل هایی بسنده شده است در حالیکه نمی‌توان عناوین متنوع کتاب‌ها را با شمارگان بالا منتشر کرد و دیگر به چنین عرصه‌ای نگاه اقتصادی نداشت. اگر قرار است روزی کتاب و کتابخوانی جایگاه واقعی خود را پیدا کند لازم است همگام با فرهنگسازی برای مطالعه آزاد،به مسائل اقتصادی این عرصه نیز توجه شود ومشکلاتی که به دلیل کمبود منابع مالی پیش راه است ابتدا با همراهی بیشتر بخش دولتی و سپس با قدرتمند شدن بخش خصوصی مرتفع شود.
حال که سال 90 به عنوان سال "جهاد اقتصادی" نامگذاری شده است چه خوب است چنین جهادی درهمه شاخه‌های فرهنگی نیز شکل بگیرد و زیرساخت‌های اقتصادی فرهنگ نیز تقویت شود.
امید است با تقویت ارکان اقتصادی کشور در همه امور به مرور بخش فرهنگ نیز قدرت لازم را به دست آورد و بتواند بیش از گذشته روی پای خویش بایستد.
نظر شما