به گزارش خبرنگار مهر منوچهر متکی وزیر امور خارجه سابق در سخنان پیش از خطبههای نماز جمعه امروز تهران گفت: آنچه در بیش از پنج ماه گذشته در مهمترین، حساسترین و راهبردیترین منطقه دنیای امروز یعنی بخشی از جهان عرب، خاورمیانه و شمال افریقا جاری است جای تأمل جدی و بررسی همه جانبه دارد.
متکی به طرح این سؤال پرداخت که آیا این حوادث دفعتاً ایجاد شده است؛ اگر نه، ریشه این قیامهای به قول فرنگیها، پی در پی و دومینو کجاست؛ چه کسانی پدیدآورندگان این قیامها هستند.
وی با طرح این سؤال که آیا این قیامها طراحانی دارد، افزود: نقشآفرینان اصلی این قیامها چه کسانی هستند؟ تعامل و برخورد دولتهای این کشورها با مردم خود در قبال این قیامها چگونه بوده است؟ جای غرب به ویژه امریکا و انگلیس در این تحولات کجاست و چه سیاستی را دنبال می کنند؟ سمت و سوی این تحولات و مطالبات مردم در این قیامها چیست و چه می گویند؟
متکی گفت: این پرسشها و پاسخ درست به آنها به ما می گوید که تحولی بسیار عظیم و حرکتی بنیادین در این سوی جهان در حال وقوع است و مردم این کشورها نقشآفرینان اول این تحولات و قیامها هستند.
وی افزود: اگرچه به نظر می رسید که حادثهای چون خودسوزی یک نفر در تونس و حرکت مشابهی در مصر، خیزش عمومی مردم را در پی داشت، اما وقتی در شبیهسازی تاریخی این قیامها را با انقلاب اسلامی ملت ایران مقایسه می کنیم می بینیم آنچه در دی 1356 با انتشار مقالهای در یکی از روزنامهها در رژیم شاه علیه امام راحل، حرکت 19 دی قم را رقم زد در حقیقت آن مقاله انگیزه و وسیله ای بود برای باز شدن بغضهای دهها ساله مردم بر حکومتی که حدود نیم قرن آن پدر و پسر بر این کشور حکمرانی کرده بودند و این قیام موجب شد مردم برآشوبند، اعتراضشان را مطرح کنند و سرانجام نهضت خود را در 22 بهمن 1357 به نتیجه برسانند.
متکی گفت: تحلیل جامع، عالمانه و دقیقی که مقام معظم رهبری به فاصله کوتاهی پس از آغاز این خیزشها در این جایگاه مقدس نه تنها برای همه ملت ایران که برای همه مسلمین و مستضعفان جهان بیان کردند، برای ما آشکار می کند که آنچه در این کشورها از غربیترین نقطه شمال افریقا تا شرقیترین نقطه جهان عرب در غرب آسیا رخ داده است سر باز کردن دمل و عقدهای است که در طول ده ها سال در دل مردم این کشورها ایجاد شده است.
وی اضافه کرد: در حقیقت قیامهای این منطقه بازخورد سیاستهای حکمرانان این کشورها در تبعیت از سیاستهای قدرتهای سلطهگر و تحمیل آنها بر مردم خود بوده است و مردم این کشورها در تعبیر زیبای مقام معظم رهبری، تحقیرشدگی را با پوست، گوشت و همه وجود خود احساس می کردند.
وزیر امور خارجه سابق ادامه داد: مردم این کشورها همچنین شرایط خود را با شرایط کشوری چون ایران اسلامی که 30 سال قبل به پا خاسته و انقلابی را به ثمر رسانده بود و در همه مناسبات حکمرانان و مردم تحول و تغییری ایجاد کرده بود، مقایسه می کردند و آنها می دیدند که در انقلاب اسلامی ایران، این تغییر ابتدا با آگاهی بخشی در خود مردم به وجود آمد و سپس مردم جامعه را متحول کردند.
متکی گفت: آنها می دیدند که ملت ایران در 30 سال گذشته با نشاط در صحنه های مختلف سیاسی و اجتماعی در تعیین سرنوشت خود نقش آفرین بوده اند و در انتخاب نمایندگان، رؤسای جمهور و حتی رهبری نقش دارند.
وی افزود: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم در جامعه هیچ نقشی نداشتند، به بازی گرفته نمی شدند و آنچه اراده شاه برآمده از اراده امریکا بود اجرا می شد.
متکی اضافه کرد: آنها مقایسه می کردند که ایران با نشاط در صحنه های مختلف سیاسی حضور دارد، به طور مستقل مواضعش را درباره مسائل مختلف مبتنی بر عدالتخواهی بیان می کند از قدرت هیچ قدرتمدار و سلطه گری نمی هراسد و در بلندگوهای بین المللی آزادانه و سرافرازانه مواضع خود را بیان می کند.
وی ادامه داد: آنها این موارد را با سران کشورهای خود مقایسه می کردند که هر روز ذلیلتر، تسلیمتر و گرفتارتر در تصمیمات دشمنان ملت، نظام مستبد و دیکتاتوری را بر مردم خود حاکم می کردند؛ آنها می دیدند که در جای جای جهان مردم فریاد می زنند و طالب دموکراسی به معنای واقعی و نقش آفرینی و توجه به اراده ملی خود هستند اما در کشورهایشان هیچ خبری از اراده مردم نیست.
متکی گفت: در این کشورها خواست، بی توجه به اراده مردم، خواست ملوکانه است و اگر نظام جمهوری برپا کردهاند 30 ،32 و 42 سال است که یک نفر به عنوان رئیس جمهور در کشور حاکم است و اگر رأی گیری فرمایشی هم داشته اند هر 7 سال و 5 سال یک بار، بیش از 90 درصد رأی می آورد.
وی افزود: این چه نظامی است که حتی یک کاندیدای رقیب هم در بعضی از این انتخابات حضور ندارد؟
وزیر امور خارجه سابق در ادامه تحلیل خود از تحولات چند ماه گذشته در برخی کشورهای عربی گفت: مردم این کشورها به نقش موثر خود در اوضاع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشورشان پی برده اند.
متکی افزود: با توجه به ذخایر نفتی و منابع اقتصادی موجود در این کشورها مردم اوضاع خود را از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با دیگر کشورها مقایسه می کردند و با گذشت 30 تا 50 سال حکومت دولتهایشان نقش موثر خود را نادیده می دیدند و این تحولات پس از شروع در یک کشور، به دیگر کشورها سرایت کرد.
وی با بیان اینکه برخی ها در خارج این موضوع را کار کشورهای سلطهگرا و در رأس آنها امریکا می دانستند تصریح کرد: بعضیها در داخل هم سعی کردند این موضوع را القا کنند و البته خود امریکاییها نیز مایل بودند که این مسئله گسترش یابد، متأسفانه این نگاه موجب شد در روزهای نخست در برخورد با این موضوع عقب بمانیم.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل با بیان دلایلی به رد این مسئله پرداخت و افزود: این حرکت بیداری اسلامی را هیچ شخصیت سیاسی و موسسه مطالعاتی پیش بینی نکرده بود.
وی اضافه کرد: مگر امریکایی ها با حکومت های منطقه یا با شورای همکاری خلیج فارس، کشورهای خاورمیانه و یا شمال افریقا چه مشکلی داشتند که بخواهند مردم آن کشورها را علیه حکومتهایشان تحریک کنند؟
متکی تصریح کرد: اگر چند کشور منطقه با سیاست های امریکا مشکل داشتند و ساز جداگانه می زدند آنها را مشغول مسائل داخلی خود می کردند و نمونه آن سودان است که این کشور را گرفتار تجزیه در جنوب آن کردند و البته تن دادن رهبران سودان به این موضوع تصمیم اشتباهی بود که گرفته شد.
وی افزود: امریکایی ها پس از جنگ جهانی اول، بیش از شش دهه است که تلاش می کنند این منطقه را از اسلام دور کنند تا اسلام مبنای فکری مردم نباشد، پس چطور خود بانی تحولاتی می شوند که صدای اسلام را در منطقه و خارج از آن بیش از گذشته طنین انداز کند و صف های نمازهای جمعه و جماعات که تا پیش از این به یکصد نفر می رسید، اکنون به یکصد هزار نفر تبدیل شود؟
وزیر امور خارجه سابق گفت: امریکایی ها به زحمت توانستند امپراتوری عثمانی را از بین ببرند و حکومت لائیک را حاکم کنند که آن هم پس ازسالها با بیداری مسلمانان از بین رفت.
متکی با بیان اینکه امریکایی ها از شروع این بیداری اسلامی در بهت و حیرت به سر می برند تصریح کرد: این حیرت مقامات امریکایی در مواضع چندگانه آنان به خوبی مشخص است و هنوز هم نتوانسته اند این تحولات را به خوبی تحلیل کنند.
وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در روزهای نخست این حرکت اسلامی گفت: ایشان در سخنانشان فرمودند که همگان دریافتهاند خاستگاه این تحولات چیست، اما القا می کنند ایران می خواهد مکتب تشیع و ولایت فقیه را ترویج کند، که سی سال است گوشهای ما از این حرفها پر است.
وزیر سابق خارجه با اشاره به واکنش برخی دولت ها به بیداری مردم تاکید کرد: برخورد این دولت ها این بود که سعی کردند که اول باور نکنند مردم شان قیام کردند.
متکی گفت: مردم بی سلاح و مسالمت آمیزبه خیابانها می آمدند و می گفتند باید صدای ما شنیده شود و به اراده ما توجه شود و دولت ها آرام آرام فهمیدند موضوع جدی است .
وی خطاب به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس گفت: چرا فرافکنی می کنید وقتی مستشاران آمریکایی بر جان و مال و ناموس شما حاکم می شوند روزی مردم را به تنگ می آورند چرا دیگران را متهم می کنید اصلا این مردم سلاح دارند که بگویید دیگران به آنها کمک می کنند؟
وزیر سابق امور خارجه تاکید کرد : برخی از شما کشورتان را به پایگاه جاسوسی آمریکا و اگر مردم ایران با شما اینطور رفتار می کنند بخاطرمقاومتشان است. مگر من به شما نگفتم چرا علیه جمهوری اسلامی ایران تبلیغ می کنید و به ما که می رسید ادعای دوستی می کنید؟ این نفاق را به جایی نخواهد برد.
متکی گفت : در همین موضوع افغانستان چند تا از شما به آمریکایی ها گفتید به ایران حمله کنید آنها خیلی می خواستند اما نتوانستند.آنوقت الان به دبیر کل سازمان ملل نامه می نویسید که ایران اینطور است شرم هم خوب چیزی است.
وی با اشاره به حمله نیروهای سعودی به بحرین خاطرنشان کرد: در بحرین دخالت عربستان را محکوم می کنیم و معتقدیم سربازان خارجی در این کشور جنایت می کنند.
متکی افزود: چون شما عرضه تعامل با مردم خود را ندارید و از ارتش کشور دیگر می خواهید با مردمتان برخورد کند.
وی ادامه داد: مردم به قدرت خود پی بردند، حکومت ها متوجه شدند در وابستگی به دیگران و پشت کردن به ملت هایشان قدرتشان چقدر پوشالی است.
متکی اظهار داشت: اگر وضعیت این قیام ها در شرایط فعلی متوقف شود که نخواهد شد دیگر اینها قادر نخواهند بود بر گرده مردم خود سوار شوند به اینها توصیه می کنم با مردم خود تعامل کرده و به مطالباتشان توجه کنند.
وزیر سابق امور خارجه کشورمان تصریح کرد: به نظر من نگاه رهبری برای اینکه این تحولات در اروپا هم خود را نشان خواهد داد نگاه دقیقی است.
وی در بیان علت آن گفت: اولا اروپائیها از عدم استقلال خود بویژه طی 10 سال اخیر و همچنین پیروی دولتهایشان از آمریکا به ستوه آمده اند دوما ازتسلیم پذیری دولتهایشان در قبال رژیم صهیونیستی ناراحت هستند سوما موضوع بحران اقتصادی و تبعیض اقصادی که بین کشورهای اروپایی بوجود آمده و نیز خلاء معنویت و افزایش روز افزون فقر و فحشا در اروپا از جمله حوزه هایی است که غرب را در یک التهاب جدیدی قرار داده است.
متکی تاکید کرد: اگر برای آنها چاره ای نیندیشیده شود اروپا می تواند صحنه دیگری از این تحولات اجتماعی باشد.
نظر شما