به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب «دیوان غربی شرقی» اثر «یوهان ولفگانگ گوته» عصر روز سه‌شنبه (24 خرداد) با حضور «برند اربل» سفیر آلمان در ایران، «میرجلال‌الدین کزازی» استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی و «سیدمحمود حدادی» مترجم این اثر در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
در این جلسه سیدمحمود حدادی با اشاره به آغاز آشنایی گوته با حافظ گفت: گوته در دهه آخر عمرش که مقارن با آغاز قرن نوزدهم است، در چند جمله بسیار کوتاه یادآور می‌شود که دیگر دوره ادبیات ملی گذشته است و باید به سمت ادبیات جهانی حرکت کرد و بعد از آن بود که از طریق ترجمه «هامر پورگشتال» از دیوان حافظ، با این شاعر برجسته ایرانی آشنا شد.
وی در ادامه با اشاره به نحوه ترجمه «دیوان غربی شرقی» افزود: من 10 سال پیش به مناسبت دویست و پنجاهمین سال تولد گوته طی یک بورسیه سه ماهه که در کتابخانه شخص گوته در شهر وایمار گذراندم، ترجمه این کتاب را مبتنی بر مطالعه مراجع متعدد انجام دادم. این مجموعه 400 صفحه‌ای شامل حدود 16 مقاله و 260 شعر که آنها را به نثر ترجمه کرده‌ام.
حدادی در ادامه با برشمردن برخی ضعف‌ها در ترجمه فارسی اشعار گوته از جمله کار شجاع‌الدین شفاء گفت: دیوان گوته در دو دهه اخیر در ایران دو سرنوشت داشته است؛ یا اینکه مترجمان در درک متن اساساً دچار مشکل بوده‌اند و معنای واژگان را درنیافته‌اند یا اینکه با نوعی حس میهن‌‌دوستی اشعار گوته را درباره حافظ ترجمه کرده‌اند که این مورد باعث شده آنها گل‌های زیادی به سود حافظ وارد دروازه گوته کرده‌اند!
مترجم «دیوان غربی شرقی» در عین حال با بیان اینکه «من برای افرادی مانند شجاع‌الدین شفا احترام قائل هستم اما بضاعت ترجمه ما در 80 سال پیش همین مقدار بوده است» تاکید کرد: نتیجه این شده بود که ترجمه قبلی از دیوان گوته 80 سال در کتابفروشی‌ها باد کرده بود.
این استاد رشته زبان و ادبیات آلمانی دانشگاه شهید بهشتی همچنین به مهجور ماندن «دیوان غربی شرقی» گوته در وطنش در دوره‌هایی از تاریخ این کشور پرداخت و گفت: در آن دوره کلیشه‌هایی پیرامون اسلام رایج بود و همین موجب عدم استقبال از کتاب شد. ضمن اینکه دوره جمهوری وایمار، دوره برتری‌جویی آلمان‌ها بود و آنها خوش نداشتند که شاعر ملی‌شان اشعاری درباره شاعری از کشور دیگر سروده است.
حدادی نتیجه گرفت: به نظرم «دیوان غربی شرقی» تا بعد از جنگ جهانی دوم در هر دو کشور آلمان و ایران مهجور مانده بود، اما به مرور که از میزان نفرت‌ها کاسته و روابط ملت‌ها تقویت شد، ما به آروزی گوته برای پایه‌گذاری ادبیات جهانی نزدیک شدیم و می‌توان گفت امروز این آرزو برآورده شده است.
وی در پایان سخنانش به سطح بالای آشنایی گوته با فرهنگ شرقی و نیز حوزه تمدنی ایران و اسلام اشاره کرد و گفت: گوته در 65 سالگی با حافظ آشنا شد و «دیوان غربی شرقی» هم مفصل‌ترین کتاب اوست و برایش بسیار وقت گذاشت؛ او از کودکی با تورات - که یک کتاب شرقی و مربوط به حوزه تمدنی کنعانی است - آشنا بود، در یک دوره دیگر از عمرش می‌خواست یک نمایشنامه درباره حضرت محمد (ص) بنویسد. همه اینها ثابت می‌کند که «دیوان غربی شرقی» نمی‌توانسته زاده یک لحظه از زندگی گوته بوده باشد.
ادامه دارد...
نظر شما