محسن هجری، نویسنده و منتقد حوزه ادبیات کودک و نوجوان با اشاره به اینکه در حوزه نشر آثار دینی، تقابل میان کمیت و کیفیت موضوعی است که به روشنی به چشم می‌خورد، گفت: نشر آثار دینی در کشور ما ساختار پیچیده‌ای دارد. در هر دوره‌ای موضوعی که به بحث دینی رونق می‌دهد، اجتهاد و کالبد شکافی مسائل دینی در آن روزگار است. در حوزه‌های علمیه نیز معمولاً یکی از جذابیت‌های موجود بحث‌هایی است که میان افراد وجود دارد و همین طرح نظرات و دیدگاه‌های مختلف است که گرمای به خصوصی به طرح مسائل دینی می‌دهد. پس در نگاه اول اگر به دنبال ارتقا و کیفیت نشر آثار دینی هستیم، باید به رونق اجتهاد و اجازه به افراد برای واکاوی آثار و اندیشه‌های دینی بپردازیم.
وی ادامه داد: طرح یک موضوع تازه در حوزه دین به معنی این نیست که حتما این موضوع مطرح شده صحیح است. طرح موضوع تازه برای بحث کردن و باز شدن باب مباحثه است و هرگز طرح مساله‌ای معنی پذیرفتن نمی‌دهد؛ بلکه کمک می‌کند تا دیدگاه‌های تازه‌ای مطرح شوند و موضوعات دینی نیز به نوعی جلب توجه کنند.
نویسنده رمان «چشم عقاب» افزود: تا زمانی که اجتهاد و بازاندیشی را رونق تازه‌ای ندهیم، تلاش برای فهم و کشف جوهره اندیشه دینی تا حد زیادی رونق نمی‌گیرد و از همین مجرا است که باید گفت: کیفیت آثار دینی نیز به تبع این مساله بالا نمی‌رود و هر کتابی در این حوزه چاپ می‌شود.
هجری با بیان اینکه دین مجموعه‌ای است که برای راهنمایی انسان در زندگی فردی و اجتماعی ایجاد شده است، اظهار داشت: شکی نیست که هر موضوعی که در قرآن کریم آمده است به نوعی با یکی از ضرورت‌های زندگی ما در ارتباط است. ما نیز امروزه برای تحقق این ضرورت‌ها نیاز داریم تا موضوعاتی را که به یک استنباط میان نیازهای امروز و دین خودمان دست یابیم و این موضوع می‌تواند دستمایه تولید آثار جذابی نیز بشود که هدفش تغییر شرایط فعلی است.
این نویسنده تاکید کرد: باید تلاش کرد تا زمان و مکان را در ادبیات دینی امروز متحول کرد و با آن به نکاتی رسید که مشکل زندگی دین‌دارانه در عصر حاضر را رفع کند؛ در غیر این صورت دینی به تنهایی در حوزه‌های عبادی محصور می‌شود و به حوزه‌های عبادی محصور می‌شود.
هجری در ادامه با اشاره به اینکه امروزه تنها کتاب‌هایی در حوزه نیازهای مخاطبان را پاسخ می‌دهند که زبانی متفاوت را در خود تجربه کنند، افزود: شرایط اجتماعی ما امروزه بسیار پیچیده است. مخاطب ادبیات دینی مخاطب صد سال قبل نیست. او در محاصره رسانه‌ها و تحت تاثیر آنهاست و این به معنی منزوی نبودن اوست. وی دائم در معرض اندیشه است و در این شرایط او به یک خطابه قانع نمی‌شود. او با ساختاری مدرن مواجه شده است که به همه چیز او جواب می‌دهد و در این ساختار هم طبیعی است که به رفتاری پیچیده از خود نشان دهد و همه این موضوعات یعنی پیچیدگی تولید یک اثر دینی برای این مخاطب
هجری در ادامه با اشاره به مساله مخاطب شناسی در حوزه ادبیات دینی ادامه داد: بعد از شهید مطهری در حوزه مخاطب‌شناسی انتشار اندیشه دینی در کشور ما کاری صورت نگرفت. ایشان باری آخرین بار در کتاب ده گفتار خود بود که عنوان کرد دیگر به شیوه گذشته نمی‌توانیم نسل جوان را راهنمایی و هدایت دینی کنیم. مخاطب شناسی از این حیث موضوعی بسیار جدی است و معنی ساده آن نیز خوب نوشتن برای خوب جذب کردن مخاطب است.
وی با انتقاد از گفتمانی که به شیوه نگاه از بالا به پایین قصد دارد گفتمانی با مخاطب خود داشته باشد، گفت: با مخاطب اثر دینی باید ارتباطی عاطفی برقرار کرد تا گوش او برای شنیدن مباحثی اینچنینی باز شود. ما امروزه اغلب فکر می‌کنیم که مباحث دینی را باید در آموزش و پرورش دیکته کنیم تا به گوش مخاطب بنشیند؛ در حالی که وقتی با رویکردی عاطفی این موضوعات برای او بیان شود، اتفاق یهتری خواهد افتاد و موضوعات ارائه شده به جان بیشتر می‌نشیند.
نظر شما