به گزارش خبرنگار مهر، در ادامه بحث درباره «منشور اخلاق نویسندگی» عصر روز چهارشنبه 2 مرداد، چیستا یپربی نویسنده در حوزه نمایشنامه و کارگردان تئاتر به بیان نظرات خود در این باره پرداخت.
وی با بیان اینکه هر گونه منشوری که بخواهد تدوین شود، به محتوای نوشته‌ها توجه دارد، گفت: نباید اولویت‌هایی برای منشورها تعیین کرد؛ مثلاً توجه بیش از حد به مباحث بومی در ادبیات، ما را از توجه به دیگر جلوه‌ها بازمی‌دارد.
نویسنده فیلمنامه «دعوت» از ساخته‌های ابراهیم حاتمی‌کیا، افزود: ابتدا باید مشخص شود چه کسانی می‌خواهند منشور را بنویسند و باید توجه داشت که این افراد از همه گروه‌های سنی در بین نویسندگان و با تجربیات و دانش‌های مختلف باشند.
یثربی با اعلام موافقت خود با منشوری که «بتواند حق و حقوق نویسنده‌ها را ایفا کند» در عین حال گفت: این منشور نباید آیین‌نامه اجرایی داشته باشد که با توجه به آن برخی کتاب‌ها حذف شوند و سلیقه‌ای با آثار نویسندگان برخورد شود.
این نویسنده همچنین تاکید کرد: قانونمندی زیاد، یک نویسنده را نابود می‌کند. منشور باید از نویسنده‌ها دفاع کند نه اینکه عاملی علیه آنها باشد و به عبارت ساده‌تر منشور نباید مثل مبصر بالای سر ما بایستد.
کارگردان نمایش‌هایی مانند جنایت و مکافات، دادگاه جادویی و بانویی برای همیشه، گفت: نویسنده‌ای که سال‌ها عمرش را روی یک تفکر خاص گذاشته، حق دارد در این مملکت بنویسد و نباید مهاجرت کند؛ جامعه ما باید چندصدایی باشد و نظر شخصی‌ام این است که منشور موافقان زیادی خواهد یافت اگر چندصدایی باشد و اعتماد دوجانبه به وجود بیاید.
وی ادامه داد: پس باید کسانی منشور را بنویسند که به تفاوت‌های فردی نویسندگان معتقد باشند و به آن احترام بگذارند. درک این نکته مهم است که نوشته‌ها را نمی‌توان اخلاقی کرد و نمی‌توان به نویسنده‌ها گفت اینگونه که ما می‌خواهیم بنویس.
یثربی افزود: در ادبیات و هنر، هیچ مرزی برای اخلاق نمی‌توان گذاشت و من ترسم این است که اخلاقیات یک روزی گریبان ادبیات ما را بگیرد و آن را خفه کند.
این نمایشنامه‌نویس که خود به عنوان داور در چند جایزه ادبی از جمله پروین اعتصامی با وزارت ارشاد همکاری کرده است، گفت: من این شانس را داشته‌ام که با ممیزان ارشاد آشنا شوم؛ این دوستان باید بدانند که برخی افراد ، ادبیات را با دین، یکی نمی‌دانند ولی مسئله این است که از دایره نظام خارج نشویم و چارچوب‌ها را رعایت کنیم.
وی اضافه کرد: چه اشکالی دارد بخش‌هایی از نظام که نقد هم بر آن وارد است، مورد نقد سازنده نویسنده‌های ما قرار بگیرد؟
کارگردان نمایش «میهمان سرزمین خواب» ادامه داد: من نسبت به وارد کردن اخلاقیات در ادبیات، خیلی خوشبین نیستم و مطمئنم کسانی که در آینده چنین منشوری را خواهند نوشت، در آن بندی را خواهند گنجاند که «نباید نویسندگان غیراخلاقی بنویسند».
یثربی خواهان مقابله این منشور در دست تدوین با پدیده‌ای مانند کتابسازی شد و گفت: اگر منشور جلوی کتابسازی و دزدی در ترجمه را بگیرد، خوب است.
وی همچنین با انتقاد از آنچه سودجویی برخی ناشران و شکل‌گیری مافیای نشر نامید، افزود: وقتی منِ نوعی رمانم را که سال‌ها برای نوشتن آن زحمت کشیده‌ام، به آنها (ناشران) می‌دهم تا چاپ شود، از این کار خودداری می‌کنند و در عوض حاضرند چند جمله گزیده مثلاً از پائولو کوئیلو را چاپ کنند این مساله‌ای است که باید به آن رسیدگی شود.
این نویسنده تاکید کرد: این جور کتاب‌ها، مصداق کتابسازی است چراکه هر کسی با چند کلیک در اینترنت هم می‌تواند چنین جملاتی را پیدا و آنها را با شکل و قاب زیبا به مردم قالب کند. برخی ناشران قدرت این قبیل کتابسازی‌ها را در دست دارند.
یثربی گفت: به نظرم کسانی که می‌خواهند منشور را تدوین کنند، اولین جنگ بزرگی که باید در آن حضور پیدا کنند، نبرد با برخی ناشران سودجو است؛ در ایران آنقدر که ناشرسالاری داریم، ارشاد سالاری نداریم.
وی افزود: بعضی از آنها (ناشران) آنقدر در مراکز مربوطه نفوذ دارند که بعید می‌دانم حالا حالاها از این ناشرسالاری بتوانیم خلاص شویم.
این نمایشنامه‌نویس در پایان سخنانش به رویگردانی مخاطبان از کتاب‌های سفارشی اشاره کرد و گفت: مخاطب وقتی متوجه شوند که یک نویسنده کتابی طبق منشور نوشته و آن را چاپ کرده، از آن نویسنده بیزار می‌شود و آن را نمی‌خواند. این طبیعت کارهای سفارشی است.
این نشست که قرار بود با حضور محمدعلی علومی و چیستا یثربی برگزار شود به دلیل غیبت علومی تنها به سخنان یثربی اختصاص یافت.
نظر شما