به گزارش خبرنگار مهر، "مالزی را ایرانیها مالزی کردند." این جمله‌ای است که یک صاحب نظر در حوزه مسائل آموزش عالی که اتفاقاً یک مقام ارشد دولتی نیز است در نشستی دانشگاهی عنوان کرد اما هنگامی که می‌خواست این اظهارنظر را بشکافد، بدون اینکه دلیل خاصی ذکر کند، تأکید کرد که قضاوتش به نام وی منتشر نشود.
کمی تأمل در تعداد دانشجویان ایرانی در مالزی، تأثیر تعداد دانشجویان خارجی در رنکینگ جهانی دانشگاه‌ها، سهم ایرانیان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های مالزی در تولید علم این کشور و عناصری از این دست می‌توانند اثبات کننده همان اظهارنظری باشند که می‌گوید آموزش عالی مالزی را ایرانیها پروراندند.
با وجود خدمتی که ایرانیان داوطلب تحصیل در مالزی نسبت به رشد آموزش عالی در این کشور انجام داده‌اند اما از سیستم آموزش عالی مالزی به گوش می‌رسد که گویا آنها از میان دانشگاه‌های کشورمان فقط دانشگاه تهران را قبول دارند.
در این راستا با محمدحسین مجلس‌آرا - مدیرکل امور دانش‌آموختگان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان تنها مرجع اعتبارسنجی مدارک دانشگاهی در وزارت علوم به گفتگو نشستیم تا آنچه مبنای قضاوت مالزیایی‌ها در قبول داشتن یا قبول نداشتن دانشگاه‌های ایران شده است را به نظاره بنشینیم. همچنین رفتار مقابل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشورمان را هم بشنویم.
خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه : آقای دکتر مجلس‌آرا؛ در حال حاضر چه تعداد دانشجوی ایرانی در مالزی شاغل به تحصیل هستند؟
محمدحسین مجلس‌آرا: در این سالها تعداد زیادی دانشجو به سمت مالزی رفته‌اند. در حال حاضر نزدیک به 14 هزار دانشجوی ایرانی در مالزی مشغول تحصیل هستند.
- چه میزان دانشجوی ایرانی در مالزی در مقاطع تکمیلی اعم از کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل می‌کنند؟
* بخش اعظمی از دانشجویان ایرانی در مالزی در مقاطع فوق لیسانس و دکتری تحصیل می‌کنند.
- روند خروج داوطلبان آموزش عالی از کشور برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های مالزی طی یک سال گذشته همان روند افزایشی سال‌های پیش‌تر بوده است؟
* آنچه که پیش از این تحت عنوان سیل ورود ایرانیان داوطلب آموزش عالی به مالزی عنوان می‌شد، امسال خیلی افت کرده است چون خیلی از دانشگاه‌های مالزی که از نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران دارای توانایی‌های لازم نیستند از رده اعتبار خارج شدند. بیش از 10 دانشگاه مالزی را در سپتامبر 2010 از فهرست دانشگاه‌های معتبر خارج کردیم و تعداد دانشگاه‌هایی در مالزی که از نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران معتبر شناخته می‌شوند را به کمتر از 15 دانشگاه رساندیم.
- رویه مالزی در اعتبارسنجی دانشگاه‌های ایران چگونه است؟
* سیستم آموزش عالی مالزی اعلام کرده که در رنکینگ جهانی فقط دانشگاه تهران را قبول دارد و دانشگاه‌های دیگر ایران را قبول ندارند. به عبارتی مالزیایی‌ها می‌گویند فقط دانشگاه تهران که در رنکینگ جهانی جزو 500 دانشگاه برتر دنیا است را قبول دارند. آنها می‌گویند دانشگاه صنعتی شریف که اکثر دانشجویانش می‌توانند در دانشگاه‌های بسیار خوب آمریکا و کانادا تحصیل کنند را هم قبول ندارند. این نکته بسیار قابل توجهی برای آموزش عالی کشورمان است تا تجدیدنظر دیگری در مورد برخی مسائلی که دانشگاه‌های مالزی برایمان فراهم کرده‌اند صورت دهیم تا بتوانیم داوطلبان ادامه تحصیل در خارج کشور را طوری به دانشگاه‌های خارجی هدایت کنیم که بتوانند با توانایی خوب برگردند.
- جمله‌ای از یک صاحب نظر در مسائل آموزش عالی شنیدم که می‌گفت "مالزی را ایرانیها مالزی کردند." نظرتان در این زمینه چیست؟
*اگر از نگاه آموزش عالی بخواهیم به این جمله توجه کنیم، این جمله می‌تواند قضاوت درستی درباره آموزش عالی مالزی باشد چون همین حضور برخی دانشگاه‌های مالزی در جمع 500 دانشگاه برتر جهان، بیشتر بخاطر مقالات و تولید علمی است که دانشجویان ایرانی در مالزی انجام داده‌اند. دانشگاه‌های مالزی که امروز از نظر جهانی در یک سطح خوبی ارزیابی می‌شوند بخاطر همان تعداد دانشجوی ایرانی است که به این کشور رفته‌اند، مقاله نوشته‌اند و این مقالات به اسم دانشگاه‌های مالزی ثبت شده است.
به نظرم یکی از دلایل اصلی برای اینکه دانشگاه‌هایی از مالزی حائز رتبه خوبی در رنکینگ جهانی شده‌اند این بود که دانشجویان ایرانی مانند سیل وارد مالزی شدند و شاخص دانشگاه‌های مالزی را بالا بردند. چون داشتن دانشجوی خارجی یکی از شاخص‌های اصلی در رنکینگ جهانی است. بنابراین وقتی تعداد زیادی دانشجوی ایرانی وارد مالزی شدند به عنوان دانشجوی خارجی تلقی شده و رتبه دانشگاه‌های این کشور را بالا بردند.
- رویکرد مالزیایی‌ها مبنی بر اینکه از میان این همه دانشگاه ایرانی تنها دانشگاه تهران را قبول دارند، چگونه قابل تحلیل می‌شود؟
* اینکه مسئولان آموزش عالی مالزی اعلام می‌کنند فقط دانشگاه تهران را قبول داریم، به خود دانشجویان ایرانی برمی‌گردد. به خود دانشجویان ایرانی که چون سیلی به سمت مالزی حرکت کردند. این درحالیست که فکر می‌کنم خیلی از دانشگاه‌های مالزی، یک سراب بیشتر نیستند لذا باید در رفتن دانشجویان به دانشگاه‌های مالزی تجدیدنظر شود یعنی خود ایرانیها باید تشخیص دهند افرادی که مالزی را تجربه کرده و برگشته‌اند الآن جایگاهشان از نظر علمی در کجا قرار گرفته است.
- به این ترتیب یعنی وضعیت علمی فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های مالزی چندان هم مطلوب نیست؟!
* اکثر ایرانیانی که حداقل از مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه‌های مالزی فارغ‌التحصیل شده و به ایران برگشته‌اند از قابلیت‌هایی که ایرانیان تحصیلکرده در کشورهایی مانند هندوستان دارند نیز برخوردار نیستند. دانشجویانی که در خیلی از دانشگاه‌های هندوستان درس می‌خوانند قابلیتشان خیلی از دانشگاه‌های مالزی بیشتر است. دانشگاه‌های چین را هم خیلی بهتر از مالزی می‌دانیم و برخی دانشگاه‌های چین در سطح بسیار بسیار عالی هستند.
- برخی فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی دانشگاه‌های مالزی که اکنون به ایران بازگشته و مقاطع تکمیلی را در دانشگاه‌های غیردولتی کشورمان ادامه می‌دهند معتقدند برخی دانشگاه‌های مالزی خیلی پائین‌تر از دانشگاه آزاد و پیام نور هستند. آیا در این زمینه ارزیابی‌هایی صورت گرفته است؟
* به جرأت می‌توانم اعلام کنم که بسیاری از دانشجویانی که دوره‌های عالی را در دانشگاه‌های غیردولتی کشورمان اعم از پیام نور، دانشگاه آزاد و موسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی می‌گذرانند، از دانشجویانی که در دانشگاه‌های مالزی تحصیل می‌کنند بالاتر هستند چون قابلیتشان مشخص است.
در خیلی از تزهای دکتری دانشجویان دانشگاه‌های غیردولتی کشورمان حداقل دو یا سه مقاله ISI قوی وجود دارد. این درحالیست که دانشجوی دکتری وقتی از دانشگاه مالزیایی فارغ‌التحصیل می‌شود و به ایران برمی‌گردد در خیلی از موارد چنین چیزهایی را نمی‌بینیم. حال اگر مقاله هم داشته باشند تعداد مقالاتشان کم است یا ضریب تأثیر مقالاتشان با ضریب تأثیر مقالات دانشجویان دکتری در ایران اصلاً قابل مقایسه نیست.
- آقای دکتر مجلس‌آرا؛ خیلی شفاف بفرمایید ارزیابی‌تان از دانشگاه‌های مالزی چگونه است؟
*ارزیابی‌مان از دانشگاه‌های مالزی از نظر علمی این است که دانشگاه‌های مالزی به طور کلی نمی‌توانند جواب نیازهای دانشجویان ایرانی برای آینده کشورمان را آن طور که باید تأمین کنند. این اظهار نظر را با اطلاعات و بر اساس ارزیابی تزها مطرح می‌کنم و اهل شعار هم نیستم. هر دو هفته یک بار کمیسیونهایمان در حوزه‌های مالزی و هند به بررسی تزها می‌پردازند و اطلاعاتی استخراج می‌کنند.
- مهمترین مشکل دانشگاه‌های مالزی بخصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی را چه می‌دانید؟
* مهمترین مشکلی که در دانشگاه‌های مالزی وجود دارد درسهایی است که دانشجویان در آنجا می‌گذرانند. درسهایی که در دانشگاه‌های مالزی ارائه می‌شود در سطح بسیار پائین است و اصلاً قابل مقایسه با درسهایی نیست که دانشجویان ما در سطح دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی، شیراز، علم و صنعت، اصفهان، تبریز و بسیاری دانشگاه‌های دیگر کشورمان می‌گذرانند.
- با این اوصاف، توصیه‌تان به مسافران مالزی که برای ادامه تحصیل به این کشور می‌روند چیست؟
* توصیه‌ام این است که داوطلبان ادامه تحصیل در خارج کشور حتماً برای رفتن به مالزی دقت نظر لازم را داشته باشند و بدانند کجا می‌روند و به دنبال چه می‌روند.
- اما آخرین سوال؛ با توجه به اینکه مالزیایی‌ها در بین دانشگاه‌های ایرانی فقط دانشگاه تهران را قبول دارند آیا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بنا ندارد در زمینه اعتبارسنجی دانشگاه‌های مالزی دست به چنین مقابله به مثلی بزند؟
* اداره کل امور دانش‌آموختگان وزارت علوم در حال حاضر دستور کاری خاص دانشگاه‌های مالزی ندارد اما برنامه وسیعی برای کلیه دانشگاه‌ها داریم که کلیه دانشگاه‌ها را دوباره ارزیابی مجدد کنیم تا همه در شاخص معینی قرار گیرند.
نظر شما