جمال رحتمی یکی از کاریکاتوریست‌های موفق کشورمان در گفتگو با خبرنگار تجسمی مهر درباره علل حضور کمرنگ کاریکاتور در نشریات اظهار کرد: این موضوع علت‌های مختلفی دارد که یکی از آنها کم شدن مطبوعات حرفه‌ای در کشور است. اکنون اغلب نشریات یا فرم‌های کلاسیک منتشر می‌شوند یا رسانه‌هایی هستند که بیشتر مطالب‌شان کپی‌شده است. بنابراین جایی برای چاپ کاریکاتور ندارند.
وی ادامه داد: اما علت عمده کمرنگ‌شدن کاریکاتور در مطبوعات، وجود شرایط سخت‌گیرانه‌ای است که بر موضوع کاریکاتور حاکم است. کاریکاتور هنر نقد است و به نظر من این روزها تحمل نقد در جامعه کمتر شده است، به همین خاطر خیلی‌ها دوست ندارند نقد شوند. در نتیجه گاهی هزینه چاپ یک کاریکاتور تا حد تعطیلی نشریه پرداخته می‌شود.
رحمتی با بیان اینکه خاستگاه اصلی کاریکاتور مطبوعات باشد ابراز کرد: وقتی راه حضور در این خاستگاه برای کاریکاتوریست‌ها بسته می‌شود، آنان مجبور می‌شوند راه‌های دیگری را برای امرار معاش انتخاب کنند. اکنون درآمد چهار کاریکاتوریست از کار در نشریه در حد گذران امور یک کاریکاتوریست است. بنابراین راهی برای ارتزاق از طریق کاریکاتور در مطبوعات وجود ندارد. به همین خاطر این هنرمندان ناخواسته به حضور در جشنواره‌های خارجی یا طراحی انیمیشن رو می‌آورند.
این کاریکاتوریست، هنر کاریکاتور را هنر عصر مدرن عنوان کرد و گفت: انسان امروز برای آنکه وقت کمتری صرف مطالعه می‌کند، بنابراین بهترین راه برای انتقال مفاهیم از طریق تصویر است که کاریکاتور یکی بیشتری توانایی را برای این کار دارا است. البته کاریکاتور زمانی مفید و به عنوان یک ابزار رسانه‌ای تاثیرگذار واقع می‌شود که فضا برای رشدش فراهم باشد. اما فضای سختگیرانه موجود، از کار کاریکاتوریست‌ها، آثاری خنثی و کم‌خاصیت می‌سازد.
وی در ادامه بیان کرد: در دوره‌ای که چاپ کاریکاتور رشد چشمگیری در مطبوعات داشت، کاریکاتوریست‌ها در نشریات دو جناح عمده کشور حضور فعالی داشتند اما برخی از آنها اخلاقیات را زیر پا گذاشتند و اصول نقد منصفانه را رعایت نکردند. فضای سختگیرانه امروز نیز حاصل عملکرد دوره‌ای است که برخی از این دوستان خارج از تعادل فعالیت کردند. هر چند که در برخی نشریات هنوز به همان روال، کاریکاتورهایی منتشر می‌شود. بزرگان ما یک اصل اخلاقی را به ما آموخته‌اند و آن اصل این است که هر آنچه را برای خود نمی‌پسندی برای دیگران نیز مپسند. اگر کاریکاتوریست‌های ما این اصل مهم را در کارشان لحاظ کنند و نقد غیرقابل دفاعی را در کارشان لحاظ نکنند، هیچ‌گاه مشکلی برای نشریات به وجود نخواهد آمد. چرا که تجربه ثابت کرده است که ما در سخت‌گیرانه‌ترین شرایط نیز فعالیت کرده‌ایم و هیچ مشکلی هم متوجه ما نشده است.
نظر شما