به گزارش خبرنگار مهر، خشکسالی به عنوان بی سر و صدا ترین بلای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان پر سر و صدا ترین بلاهای طبیعی قرار گرفته و این در حالی است که خطر و خسارات ناشی از خشکسالی به مراتب بیشتر از سایر بلاهای طبیعی است، ولی به دلیل اینکه مشاهده تاثیر تخریبی خشکسالی نیاز به زمان نسبتا طولانی دارد، مطالعه و تحقیق و تفحص و نحوه برخورد با آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
در حالی که وقوع یک دوره خشکسالی شدید علاوه بر خسارات آشکار که معمولا به محصولات کشاورزی، فضای سبز و دامپروری وارد کند و گاهی باعث قحطی نیز و خسارات ناپیدای دیگری را نیز باعث می شود که می تواند جبران ناپذیرتر از ضررهای پیدا و آشکار آن باشد.
برای در امان ماندن از زلزله، آتشفشان و یا سیلاب کافی است برای مدت کوتاهی از مرکز وقوع این بلاهای طبیعی فاصله گرفت ولی در صورت وقوع خشکسالی کل یک جامعه در یک دوره زمانی طولانی خسارت خواهد دید و گریز از آن بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود.
پدیده خشکسالی و شیوه مواجهه با آن نسبت به سایر بلایای طبیعی در ایران مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته است، که علت اصلی این مسئله دوره بازگشت نسبتا بالای خشکسالی های شدید نسبت به سیلابها و یا زلزله ها و همچنین تاثیر غیر آنی خسارات و ضررهای آن است، در حالی که با نگاهی گذرا به تاریخ و بررسی آسیبهای به وجود آمده در اثر خشکسالی های شدید این مسئله دگرگون گردیده و اهمیت دادن به مسائل خشکسالی نسبت به سایر بلاهای طبیعی از اولویت بالایی برخوردار خواهد شد.
در واقع خشکسالی نیز به عنوان یک پدیده طبیعی همچون سایر پدیده های طبیعی به مدد دانش، آگاهی، برنامه ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش بینی و کنترل بوده و می توان خسارات ناشی از آن را به حداقل رساند.
خشکسالی یک میلیارد ریال به کشاورزی خراسان جنوبی خسارت زد
رئیس جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهارداشت: خشکسالی طی سال های 89 و 90 بالغ بر یک میلیارد و 327 میلیون ریال به این استان خسارت زده است.
غلامرضا هادربادی اضافه کرد: بیشترین خسارات وارده بر اثر خشکسالی به ترتیب مربوط به بخش های باغها، دام، آب و خاک و زراعت بوده که خسارات به مراتع نیز در سال جاری قابل توجه بوده است.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون به میزان 92 هزار مترمکعب آبرسانی به دام، باغات و مزارع زعفران انجام شده است، افزود: جهت اجرای این افدامات اعتباری بالغ بر سه هزار و 700 میلیون ریال هزینه شده است.
هادربادی به اقدامات شاخص این مجموعه در راستای مقابله با پدیده خشکسالی در استان اشاره کرد و ادامه داد: در این زمینه عملیات خاک ورزی حفاظتی در سطح دو هزار و 200هکتار به صورت کم خاک ورزی و 300 هکتار بی خاک ورزی، توزیع کودهای ریز مغذی و بیولوژیک در سطح سه هزار و 887 هکتار و تهیه بذور مقاوم به خشکی از جمله این اقدامات بوده است.
رئیس جهاد کشاورزی خراسان جنوبی توسعه نباتات علوفه ای، خرید و توزیع 21 دستگاه خاک ورزی حفاظتی، اجرای سیستم های آبیاری نوین و اجرای طرح تسطیح و یکپارچه سازی اراضی از دیگر اقدامات این مجموعه در راستای مقابله با خشکسالی ذکر کرد.
44 چشمه و 113 رشته قنات استان خشک شد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی نیز در گفتگو با مهر، با بیان اینکه خشکسالی از سال 84 در استان به وقوع پیوسته است، گفت: طی این مدت 44 چشمه و 113 رشته قنات استان از چرخه بهره وری خارج شده است.
علی اکبر بسکابادی اظهار داشت: در این مدت 402 منبع، 245 حلقه چاه بر اثر خشکسالی در استان خشک شده است.
حفر 117 حلقه چاه در استان
وی با اشاره به اینکه 117 حلقه چاه طی این مدت در استان حفر شده است، افزود: ظرفیت آبی این چاه ها 12 میلیون متر مکعب آب جهت استحصال به صورت سالانه است.
بسکابادی با اشاره به اینکه ظرفیت آب استحصالی از چاه های استان در سال 84 بالغ بر 17 میلیون مترمکعب بوده است، عنوان کرد: هم اکنون با حفر این تعداد چاه ظرفیت آب استحصالی استان به سالانه 29 میلیون متر مکعب رسیده است.
به گفته وی همچنین طی این مدت 84 رشته قنات و چشمه نیز به منابع آبی استان اضافه شده است.
412 روستای خراسان جنوبی آب ندارد
بسکابادی با اشاره به اینکه هم اکنون 412 روستای استان با تانکر آبرسانی می شوند، اظهار داشت: این تعداد روستا شامل 15 هزار و 954 خانوار بوده و جمعیت آنها به 61 هزار و 986 نفر می رسد.
وی اضافه کرد: در شش ماهه امسال 35 هزار و 422 متر مکعب آب برای این تعداد جمعیت حمل شده است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر آب رسانی سیار به روستاهای استان به یک میلیارد و 500 میلیون تومان اعتبار نیاز دارد، تصریح کرد: این مجموعه تاکنون جهت آبرسانی سیار اعتباری دریافت نکرده و اعتبارات این بخش در شرف ابلاغ است.
بسکابادی هزینه آبرسانی سیار از اردیبهشت تا شهریور ماه سال جاری را بالغ بر430 میلیون تومان عنوان کرد و بیان داشت: این مبلغ تا پایان ماه جاری به 500 میلیون تومان خواهد رسید.
ابلاغ چهار درصد اعتبارت خشکسالی کشور به خراسان جنوبی
وی با اشاره به تصویب 640 میلیارد تومان اعتبار خشکسالی وزرات نیرو، اظهار داشت: از این مبلغ چهار درصد معادل 23 میلیارد تومان برای مقابله با خشکسالی به خراسان جنوبی اختصاص یافته است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی یادآور شد: خراسان جنوبی در این راستا در رتبه چهارم الی پنجم کشور قرار گرفته است.
11 سال خشکسالی مدوام در خراسان جنوبی
تاکنون 11سال خشکسالی مداوم داشته که کمبود بارش، خشکی هوا، نابودی اقتصاد کشاورزی استان که مهم ترین منبع درآمد روستاییان است و مهاجرت گونه های جانوری و نابودی برخی از گونه های گیاهی کمیاب ازمهم ترین اثرات خشکسالی بر اقلیم استان است.
همین امر استان را به یکی از کانون های بحرانی در کشور تبدیل کرده به گونه ای که آب بیشتر روستاهای استان با تانکر تامین می شود و از آن جایی که بیشتر جمعیت استان را قشر روستایی تشکیل می دهند این مشکل در استان مضاعف شده است.
خراسان جنوبی یکی از بحرانی ترین کانون های خشکسالی در کشور است
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی در گفتگو با مهر با بیان این که به توزیع نامناسب بارندگی نسبت به میانگین سالیانه آن در دراز مدت را خشکسالی می گویند، گفت : شدیدترین خشکسالی استان در سال 77بوده است.
حبیب الله شریفی افزود: میزان خسارت خشکسالی به استان در سالهای گذ شته بالغ بر 9 میلیارد ریال در بوده و اثرات خشکسالی بر یک منطقه مخرب تر از یک زلزله است.
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان اینکه خشکسالی امنیت غذایی استان را مخاطره آمیز کرده است، ادامه داد : طبق گزارش سازمان ملل متحد بیش از سه میلیون نفر که بیش پنج درصد جمعیت ایران را تشکیل می دهند به دلیل خشکسالی با مشکل سوء تغذیه مواجه هستند.
شریفی با بیان اینکه خشکسالی در 25 درصد از مناطق استان اثرگذار بوده است، گفت: خشکسالی بیشترین اثر بر استانهای خراسان جنوبی و سیتان و بلوچستان داشته است.
وی با بیان اینکه مراتع بیشترین آسیب از خشکسالی را داشته اند، افزود: این امر تولید علوفه استان را کاهش چشمگیری داده ودامپروری استان را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است.
پارک های جنگلی خراسان جنوبی خشکیده است
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان اینکه پارک های جنگلی قاین، سربیشه، بیرجند و درمیان کاملا خشک شده است، گفت 10تا5 درصد درختان شهرستان قاین از محل خشکسالی دچار خسارت زیادی شده که این امر موجب افزایش ضریب سیل زدگی در این شهرستان می شود.
شریفی بیابان زایی، نابودی دام ها، خشک شدن درختان، فرسایش خاک های مرغوب و افزایش ضریب سیلاب را از مهم ترین خسارت های خشکسالی در استان عنوان کرد.
وی قرق کردن برخی از مراتع ، توزیع نزدیک به یک میلیارد تومان علوفه اضطراری میان دام های استان، ارائه تسهیلات بانکی، جایگزینی اشتغال و ایجاد تغییر در شیوه معیشت را بخشی از مهم ترین راهکارهای انجام شده برای مقابله با خشکسالی در استان ذکر کرد.
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با بیان اینکه ذخیره نزولات آسمانی با استفاده از طرح های آبخیزداری و حمایت ازافراد متاثر از خشکسالی از دیگر راهکارهای انجام شده برای مقابله به خشکسالی است، بیان داشت : بهره برداری بهینه از آب های موجود، استفاده از شیوه های نوین آبیاری، ایجاد تعادل میان تعداد دام و میزان جوابگویی مراتع، توزیع مناسب آب شرب میان دام ها ازمهم ترین راهکارهای کوتاه مدت مقابله با خشکسالی است.
تامین اعتبار مهم ترین راه حل مقابله با خشکسالی
شریفی ادامه داد: اجرای طرح های آبخیز داری، مدیریت بازیافت پس آبها، جایگزینی گیاهان کم آب طلب، حفاظت از گونه های کمیاب، جایگزینی دام های سبک و سنگین از راهکارهای میان مدت مقابله با خشکسالی است.
وی از انجام 13 پروژه آبخیزداری، هشت پروژه بیان زدایی هشت پروژه مرتع در استان خبرداد و گفت: مجموع پروژه های انجام شده در استان برای مقابله با خشک سالی 29 پروژه است.
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی یادآور شد: تامین اعتبار مهم ترین راه حل مقابله با خشکسالی در استان است.
گونه های دارویی استان در معرض انقراض است
کارشناس جغرافیایی روستایی در گفتگو با مهر اظهار داشت: خشکسالی فقر آبی گونه های گیاهی را افزایش داده است.
مریم احمدی با بیان اینکه وزش بادهای گرم وسوزان متاثر از خشکسالی موجب از بین رفتن محصولاتی درختی استان می شود، گفت: افزایش آفت های گیاهی و ضعف درختان در برابر این آفت ها یکی از اثرات مستقیم خشکسالی بر گونه های گیاهی است.
وی افزود: بسیاری از گونه های گیاهان دارویی استان به واسطه خشکسالی آسیب پذیر شده که باید مردم از برداشت این گونه های گیاهی خودداری کنند در غیر این صورت این گونه ها نابود می شوند.
کارشناس جغرافیای روستایی تصریح کرد: در استان باید برای جلوگیری از تاثیرات بیشتر خشکسالی از کاشت گونه های گیاهی پرآب طلب نظیر چغندر قند پرهیز شده وعلاو ه براین از شیوه های نوین آبیاری نظیر آبیاری قطره ای استفاده کنند.
احمدی یادآورشد: باید از توسعه بی رویه شهرک ها در اطراف شهر بیرجند جلوگیری شود زیرا این موضوع درآینده آبرسانی به این شهرک ها را با مشکل روبرو می کند.
لزوم جدا سازی آب شرب از آب بخش کشاورزی و فضای سبز
کارشناس آب در گفتگو با مهر نیز اظهارداشت: رعایت استانداردهای آبی آسان ترین روش مبارزه با خشکسالی است.
رضا عباسی با بیان اینکه خراسان جنوبی بیشترین خسارت را از خشکسالی دیده است، گفت: علی رغم خشکسالی های پیش آمده هنوز مسئولان آب تصفیه شده شهری را ازآب بخش کشاورزی و سایر بخش ها جدا نکرده اند.
وی افزود: مردم با بوته کنی از مناطق خشک وسعت بیابان های استان را افزایش داده و موجب افزایش طوفان و گرد خاک در استان شدند.
وضعیت سفره های آب زیر زمینی خراسان جنوبی بحرانی است / مصرف آب بهینه سازی شود
این کارشناس آب تصریح کرد: مردم گمان می کنند با حفره های چاه عمیق قادر به تامین آب هستند در حالی که باید بدانند وضعیت بیشتر سفره های آب زیرمینی استان بحرانی بوده و 26 منطقه به عنوان مناطق بحرانی و ممنوعه اعلام شده است.
عباسی گفت: در حال حاضر به دلیل کمبود نزولات آسمانی سفره های زیر زمینی با شیو های مصنوعی تغذیه می شود و اگر مردم درست مصرف نکند با ته نشین شدن آب این سفره ها نیز به آب شور تبدیل می شود.
وی یادآور شد: مهم ترین کاری که مردم برای مقابله با خشکسالی می توانند انجام دهند مصرف بهینه آب و رعایت دستور العمل های نهادهای مرتبط با محیط زیست است.
نظر شما