به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه‌ای نمایش "خاموشی دریا" به کارگردانی نیما دهقان صبح امروز یکشنبه 24 مهرماه در تالار کنفرانس مجموعه تئاتر شهر با حضور کارگردان نمایش برگزار شد.
دهقان در ابتدای این نشست درباره شرایط کنونی تئاتر کشور گفت: تئاتر کشور ما شبیه یک گلخانه است وهنرمندان به مثابه گلهایی هستند که در آن گلخانه به سر می‌برند و با تغییر هر مدیری تعدادی از گلها شرایط بهتری پیدا می‌کنند و برخی نیز به جای پرت و دورافتاده در گلخانه منتقل می‌شوند. این شرایطی است که مدت‌ها است در تئاتر کشور وجود دارد وهنوز مدیری بر سر کار نیامده که دلسوزانه این گلخانه را به دشت پهناور تبدیل کند.
وی ادامه داد: نگاهی مجدد در مدیریت فرهنگ و نظام مهندسی تئاتر کشور باید وجود داشته باشد در غیر این صورت شرایط به گونه‌ای می شود که خیلی‌ها برای انتقاد کردن و پیشنهاد دادن سکوت را انتخاب می‌کنند. همان طور که نمایش "خاموشی دریا" سکوت را انتخاب کرده است.
دهقان در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به بی‌مهری‌هایی که مدتی است به "مجله تئاتر" که وی تهیه کنندگی آن را بر عهده دارد می‌شود، گفت: کینه‌ای که برخی افراد نسبت به مجله تئاتر به وجود آورده‌ا‌ند، متاسفانه دامن‌گیر این نمایش نیز شده است؛ اما عده‌ای برای به دست آوردن پست و مقام در معاونت هنری وزارت ارشاد حاضر هستند این برنامه را کلاً زیر سئوال ببرند.
وی ادامه داد: برخی افراد در شرایطی که مجله تئاتر در رسانه ملی به وجود آمده و از اهمیت بسیاری برخوردار است، تنها به دلیل اینکه این برنامه نقد منصفانه‌ای بر تئاتر کشور دارد کلیت برنامه را زیر سئوال می‌برند. متاسفانه بخشی از نگرانی‌هایی که در زمان اجرای "خاموشی دریا" داشتم به دلیل بی‌مهری‌هایی بوده که به خاطر جایگاه من در برنامه مجله تئاتر به من شده است.
دهقان درباره دلایل روی صحنه بردن نمایش "خاموشی دریا" گفت: من تصمیم گرفتم که از متن خارجی برای اجرا استفاده کنم. نمایش "خنکای ختم خاطره" به من نشان داد که نمی‌شود به نفع شهدا تئاتری را روی صحنه برد. من هنوز نمی‌دانم و شاید هم نمی‌خواهم بگویم که چرا "خنکای ختم خاطره" در آبادان تعطیل شد.
وی افزود: گروه نمایش"تجربه" اعلام کرده بودند که هر سازمان و یا گروهی مایل باشد این نمایش برایشان اجرا می‌شود، اما متاسفانه بعد از این اتفاق این تمایل تبدیل به سئوالی می‌شد از ما، که چرا در آبادان نمایش‌مان را تعطیل کردند؟ بنابراین به این نتیجه رسیدم که نمی‌شود به نفع شهدا کار کرد پس سکوت "خاموشی دریا" را انتخاب کردم.
این کارگردان ادامه داد: همان طور که نمایش "خنکای ختم خاطره" نمایشی سفارشی بود نمایش"خاموشی دریا" هم سفارشی است. متاسفانه مفهوم سفارشی بودن در مملکت ما بد جا افتاده است. اما من و همه گروهم تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا در حد توان‌مان هر کار سفارشی را به بهترین نحو اجرا کنیم.
دهقان بیان کرد: معتقدم که سفارش واقعاً چیز بدی نیست. 95 درصد فیلمهای هالیوود و تئاترها به صورت سفارشی تولید می‌شود. همه کارگردان‌های آمریکایی سفارشی هستند، اما چون نوع سفارش دادن در میان مدیران ما به درستی صورت نگرفته خروجی خوبی تا به حال نداشته است. اگر سفارش مناسبی بدهیم آثار فاخر تولید می‌شود. باید به یک سری گلهای گلخانه این امکان را بدهیم که جایشان را بهتر از قبل کنند.
وی خاطرنشان کرد: اشتباهی که وجود دارد این است که یک اثر هنری را با توجه به ماهیت آن فاخر می‌دانند، اما گر یک گروه نمایشی را فاخر قلمداد کنند خروجی مناسب‌تر و درست‌تری به دست می‌آورند. باید به افرادی مثل کوروش نریمانی، حمیدرضا آذرنگ، علیرضا نادری و نادر برهانی مرند پیشنهاد داد تا کار تولید کنند.
دهقان در ادامه این جلسه در مورد چگونگی شکل گیری این نمایش گفت: یک جمع در شکل‌گیری "خاموشی دریا" حضور داشتند و با نگاه گروهی این نمایش به ثمر رسید. موفقیت "خاموشی دریا" به خاطر علاقمندی همه اعضای گروه به اجرای این نمایش بوده است. به ما اجرای این کار را سفارش داند و ما عاشقانه کار کردیم و معتقدم که هر چیزی را که دوست داشته باشیم بازتاب مناسبش را هم در مخاطب می‌بینیم.
وی بیان کرد: این نمایش در طول دو هفته اجرای رپرتوار جشنواره تئاتر مقاومت روی صحنه می‌رود. این اتفاق خوبی است که برای برخی از نمایش‌ها افتاده، اما نکته تاسف بار این است که تئاتر شهر تنها دو سالن سایه و کارگاه نمایش را در اختیار جشنواره قرار داده است. بنابراین وقتی ارزشی برای این نوع نمایش‌ها قائل نمی‌شوند افرادی مثل من تصمیم می‌گیرند نمایش‌هایی مثل "خنکای ختم خاطره" را کار نکنند و حرفشان را در "خاموشی دریا" به گونه دیگری بزنند.
وی ادامه داد: واقعیت این است متنی را که رضا گوران از روی رمان "خاموشی دریا" نوشته است با نسخه اصلی بسیار تفاوت دارد. به لحاظ ایدئولوژی و جهان بینی این نمایشنامه با رمان تفاوت‌های بسیاری دارد. نگارش گوران کاملاً ایرانی است و با نگاه ناسیونالیستی ایرانی متفاوت با نگاه فرانسوی رمان نوشته شده است.
دهقان درباره انتخاب این متن و چگونگی نگارش نمایشنامه گفت: من هم رمان "خاموشی دریا" را خوانده بودم و هم فیلمی براساس آن دیده بودم. بنابراین تصمیم گرفتم به نویسنده‌ای که نگاه مشترکی با من دارد پیشنهاد دهم تا بر اساس این رمان نمایشنامه‌ای بنویسد. این مطلب را با رضا گوران در میان گذاشتم و چارچوب کار را به این ترتیب شکل دادیم. از ابتدای تمرین‌ها تا شب اول اجرا رضا گوران در همه تغییرات با ما بود. با شناختی که از او دارم می‌توانم بگویم که این متن را بسیار خوب نوشته است.
وی در ادامه گفت: چون بسیار سخت است که نمایشنامه‌ای را به صورت مونولوگ بنویسیم و بتوانیم تماشاگر را تا انتها حفظ کنیم. هوشمندی گوران در نگارش و چیدمان کلمات کاملاً مشخص است. او دیالوگ‌ها را در فضایی انتزاعی و مینیمال به نگارش درآورده است. در رمان "خاموشی دریا" یک حس نوستالوژی فرانسوی وجود داشت، اما ما در این نمایش تلاش کردیم تا حال و هوای آن را به سمت ایرانی بودن و درک مخاطب از کشور ایران ببریم.
وی عنوان کرد: من در این نمایش تلاش کردم در این کار برعکس کارهای گذشته‌ام فضایی از سکوت همراه با تنش و اضطراب ایجاد کنم و این تنش را به تماشاگر هم منتقل کنم. اما این کار تا روز آخر که تماشاگر به دیدن نمایش نیامده بود قابل حدس و پیش‌بینی نبود و ما را مطمئن نمی‌کرد که این سبک کار می‌تواند با مخاطب ارتباط برقرار کند یا نه؟ اما خوشبختانه این اتفاق افتاد. تمام بازیگران در این نمایش با سکون خود فضایی پر از انرژی و التهاب به مخاطب منتقل می‌کنند و من تصور می‌کنم که برخی میزانس‌ها در ذهن تماشاگر شکل می‌گیرد.
وی گفت: نقش افسر اس اس نازی یکی از بهترین نقش‌هایی است که شهرام حقیقت دوست تا به حال بازی کرده است. در واقع نبض کار در دست حقیقت دوست است و نمی‌گذارد که فضا تنها به سمت مونولوگ برود. من بیشتر موفقیت این نقش را از انرژی خود حقیقت دوست می‌دانم.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: قرارداد این نمایش با جشنواره تئاتر مقاومت است و ما از هیچ نهاد دولتی سوبسید دریافت نکرده‌ایم. همچنین معتقدم باید شرایطی برای امنیت حضور تماشاگران در تئاتر شهر وجود داشته باشد. منظور از امنیت نظافت سرویس‌های بهداشتی و یا مشکلات مربوط به سالن‌ها است. چون زیبایی تئاتر شهر برای مخاطب بسیار مهم است.
دهقان عنوان کرد: توهم باندبازی بین هنرمندان تئاتر وجود دارد و برخی از آنها را به سمت سکوت پیش می‌برد. متاسفانه این تصور در حوزه فرهنگ بیشتر اتفاق می‌افتد. البته بخشی از آن تقصیر خود ما است چون برخی اوقات منافع مان ایجاب می‌کند که سکوت کنیم.
وی افزود: با این تصور برخی از اتفاق‌های مثبتی هم که در طول این مدت در تئاتر افتاده راهم نمی‌بینیم. به عنوان نمونه چرا به این مسئله توجه نمی‌کنیم که مدتی است با همه گروه‌های نمایشی حداکثر تا یک ماه بعد از اجرایشان تسویه حساب می شود. در صورتی که در گذشته در خوشبیانه‌ترین حالت شش ماه بعد قسط اول حقوقمان را دریافت می‌کردیم. اما چون همیشه بی مهری دیدیم متاسفانه دیگر به محبت‌ها واکنش مثبت نشان نمی‌دهیم.
نظر شما