پای خسته میمند در راه ثبت جهانی/ بی توجهی به روستای صخره ای

به گزارش خبرنگار مهر، وجود بناهای ارزشمند تاریخی در شهرها و روستاهای مختلف دنیا، ضرورت توجه و حفاظت از این آثار، آن هم در سطح بین المللی و جهانی را هویدا ساخته است.

در راستای همین ضرورت بوده که برخی از آثاری که ویژگیهایی منحصر بفردی دارند در سازمان یونسکو ثبت می شوند تا برخورداری آن آثار، از حمایتهای جهانی تا حدودی تضمین شود. در این شرایط، معمول است که در روزهای ابتدایی سال نو میلادی، هر کشور تعداد دو اثر از آثار تاریخی خود را برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو معرفی کند.

اوایل زمستان سال گذشته، این اتفاق در کشور ما رخ داد؛ سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، اعلام کرد که از بین سی اثر پیشنهاد شده که اثر تاریخی میمند، منحصر بفردترین روستای صخره ای دستکند که در شهربابک کرمان واقع شده، نیز در میان آن‌ها قرار دارد، این روستا به همراه مسجد جامع امام در اصفهان و گنبد قابوس گلستان به یونسکو معرفی می شود.

اما در این میان اتفاقاتی افتاد که برای ما کرمانیها که همواره به آثار تاریخی خود می بالیم و با بی توجهی هایی که به این میراث ارزشمند می شود، ثبت در سازمان جهانی یونسکو در زمینه حفاظت از این آثار امیدوارمان می سازد، جای سوال داشت.

ویژگیهای روستای منحصربفرد ده هزار ساله

روستای تاریخی 10 هزار ساله میمند در ۳۸ کیلومتری شمال ‌شرقی شهرستان شهربابک واقع شده؛ میمند به عنوان یک منظر فرهنگی مطرح است که پهنه و اطلاعات وسیعی را شامل شده و سه دوره زندگی را در خود جای داده است.

مردم میمند چهار ماه اول سال در دشت‌های پایین میمند، چهار ماه دوم را در آبادی‌های اطراف و باغات و چهار ماه سوم را در خانه‌های دستکنده این روستا ساکن هستند.

معماری موجود در روستای تاریخی میمند مانند معماری روستای "کندوان" در ایران و اثر تاریخی "کاپادوکیه" در ترکیه دستکند است و هنوز در خانه‌های این روستای صخره‌ای روح حیات و زندگی جریان دارد. خانه‌های صخره‌ای میمند در تابستان خنک و در زمستان کاملا گرم می‌شوند.

کم لطفی به میمند و موضع گیری های یک نماینده

اما درخصوص جریاناتی که پیش آمد و میمند با آن همه ویژگی منحصر بفرد در رقابت با دیگر بناهای مور نظر سازمان میراث فرهنگی، جا ماند، اولین و البته جدی ترین موضع گیری ها را مصطفی رضا حسینی قطب آبادی، نماینده مردم شهر بابک در مجلس شورای اسلامی داشت.

اوایل سال 2011میلادی، که زمان ارسال آثار مورد نظرایران به سازمان یونسکو بود، جلساتی در این خصوص برگزار شد اما بعد ازآن بود که موضع گیری های رضا حسینی آغاز شد؛ نامه ای را که وی با عنوان " یک سوزن به خودمان بزنیم و یک جوالدوز به دیگران" برای رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی کشور نوشت را کسانی که ماجرای ثبت جهانی شدن میمند را پیگیری کرده اند، خاطرشان هست.

وی در این نامه از عدم حضور کارشناسان سازمان میراث فرهنگی کشور در میمند گلایه کرده بود همچنین از لابی گری های غیر منطقی و رابطه مندی به جای ضابطه مندی.

رضاحسینی چندی پیش در مصاحبه ای با خبرنگار مهر از اتفاقاتی که رخ داده بود پرده برداشت.

وی گفت: هر دو سال یک بار دو اثر از نقاط مختلف جهان برای ثبت به سازمان یونسکو فرستاده می شود که برای سال گذشته مسجد جامع اصفهان و گنبد قابوس گلستان در نظر گرفته شد که روستای صخره ای میمند هم یکی از سهمیه ها بود.

وی ادامه داد: در مراحل ابتدایی کار، از بین همه آثاری که قرار بود به یونسکو برود میمند انتخاب شد.

نماینده مردم شهربابک گفت: اما در آن مقطع اعلام شد که حتما برای این دوره باید یک مسجد تاریخی به یونسکو فرستاده شود.

وی با بیان اینکه این کار البته که ایده بسیار ارزشمندی بود، اظهار داشت: به این منظور مسجد جامع اصفهان کاندید شد.

وی افزود: در بین دو اثر باقیمانده، از قبل وعده داده شده بود که پرونده روستای تاریخی میمند هم برای امسال ارسال می شود.

رضا حسینی گفت: به این منظور، به ما اطلاع دادند که در جلسه ای که در سازمان میراث فرهنگی کشور و با حضور مسئولان کرمان،‌ مسئول پایگاه میراث فرهنگی میمند، سرپرست میراث فرهنگی کرمان، نمایندگان گنبد قابوس و اصفهان همچنین  معاونان رییس وقت سازمان میراث فرهنگی کشور و کارشناسان تشکیل می شود حضور یابید.

انتخاب گنبد قابوس به جای میمند؛ چرا؟

وی تصریح کرد: در آن جلسه،‌ نمایندگان گنبد قابوس و مسجد جامع اصفهان آثار خودشان را معرفی کردند و ما هم از میمند و ویژگیهایی منحصر بفرد این روستای تاریخی گفتیم.

وی ادامه داد: انتخاب مسجد جامع اصفهان با توجه به تاکیدی که رییس جمهور داشت قطعی بود اما پس از آن جلسه، رئیس وقت میراث فرهنگی اعلام کرد که از بین میمند و گنبد قابوس کارشناسان ما گنبد را ترجیح داده اند!

نماینده مردم شهربابک در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: این انتخاب، واقعا اقدامی ناعادلانه بود که ما هم همان جا اعتراضمان را اعلام کردیم.

وعده بازدید عملی نشد

وی با بیان اینکه آن جلسه یک نشست صوری بود تا بشود صورت جلسه ای را تنظیم کرد، گفت: همان جا گفتم که شما که می گویید کارشناسان، گنبد قابوس را ترجیح داده اند سوال من این است که اصلا کارشناسان شما میمند ما را دیده اند؟ من شخصا سه مرتبه از خود شما دعوت کرده ام تا از این روستا بازدید داشته باشید اما گفتید وقت ندارید و این بازدید را به عهده معاونان خود گذاشتید.

وی ادامه داد: معاونان ایشان هم قول دادند که این کار را انجام می دهند اما به قول خود عمل نکردند.

رضاحسینی گفت: من درآن جلسه، این سوال را هم مطرح کردم که کارشناسانی که گنبد را ترجیح داده اند اصلا می دانند شهربابک کجاست؟ میمند کجاست؟ که هیچ کدام در پاسخ به سوالات من جوابی نداشتند.

گلایه نماینده مجلس از مسئولان

نماینده مردم شهربابک در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کارشناسانی که میمند را ندیده اند چگونه گنبد را ترجیح داده اند، اظهار داشت: این انتخاب واقعا یک کار غیر علمی بود.

حسینی ادامه داد: با وجود اعتراضات ما، کاری انجام نشد و حتی برای امضای صورت جلسه من امتناع کردم.

وی گفت: سرانجام هم گنبد از میمند برتر شد.

حسینی ادامه داد: بعد از این نشست با من تماسی گرفته شد و گفته شد که رئیس وقت میراث فرهنگی تقاضای نشست دارد چون تازه متوجه شده بود که قضیه چیست.

وی گفت: در همان روز هم من مصاحبه ای را انجام دادم و به شدت گلایه کردم و گفتم که شما با این انتخاب تمام زحمات چندین ساله ما را در میمند زیر سوال بردید که سرانجام قول داده شد در دور بعدی حتما میمند به یونسکو فرستاده شود.

حسینی تصریح کرد: بعد از این جریان، ما تقاضای رسیدگی کردیم و کارگروهی با حضور معاون برنامه ریزی استاندار کرمان تشکیل شد و اقدامات لازم برای رفع موانع در حال انجام است.

وی در ادامه، از اهمیت ثبت میمند در یونسکو سخن به میان آورد و گفت: چون میمند هنوز در یونسکو ثبت نشده، ‌سازمانهای جهانی و گروههای توریستی برای بازدید از این روستای بی نظیر تور گردشگری نمی گذارند.

حسینی بیان داشت: اگر میمند ثبت جهانی شود امتیازاتی از جمله کمکهای مالی و فکری به این روستا تعلق می گیرد کما اینکه ما در آنتن های توریستی و خبری جهان هم قرارمی گیریم.

وی افزود: ایران یازدهمین کشور جهان است که بیشترین آثار و بناهای تاریخی را دارد با ثبت میمند می توانیم این رتبه را یک پله ارتقا دهیم و امتیازات خوبی برای کشور و استان و شهرستان کسب کنیم.

مسئولان به میمند بی توجه هستند

نماینده شهربابک در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در مورد استان کرمان من همیشه این گلایه را داشته ام؛ اینکه با گذشت این همه سال از پیروزی انقلاب توجه متولیان میراث به شهربابک و میمند بسیار کم بوده است.

وی اظهار داشت: گروههای توریستی با مجوز اداره میراث فرهنگی کرمان به ارگ بم فرستاده می شوند اما به میمند نه!

حسینی افزود: میراث فرهنگی باید در این منطقه هتل می ساخت و زیرساختهای لازم را فراهم می کرد، اما این کار را نکرده است.

این نماینده ابراز داشت: دلیل این اتفاق این است که در گذشته بعضیها احساس می کردند اگر میمند مطرح شود، اگر عمارت موسی خانی شهربابک معرفی شود، اگر آثار تاریخی دوران ساسانی در این شهرستان شناسانده شود از توجهات به ارگ بم کاسته می شود.

نماینده شهربابک با بیان اینکه همه اینها نشان دهنده کم لطفی مسئولین نسبت به شهرستان ما بوده اذعان داشت: همواره در ارتباط با بحث میراث و قابلیتهای گردشگری شهربابک و اینکه می تواند منبع درآمد خوبی برای کشور باشد صحبت کرده ایم اما هرچه بیشتر گفته ایم کمتر شنیده شده است.

وی تصریح کرد: امیدواریم به بحث ثبت میمند نگاه سیاسی وجود نداشته باشد و نگاهها فرهنگی، ملی و ارزشی باشد.

در مورد میمند دیدگاه شخصی خود را لحاظ می کنند

به هر حال، به هر دلیلی که بود، پرونده میمند در زمانی که می باید، به یونسکو فرستاده نشد.

اخیرا هم که خبرنگار مهر با نماینده شهربابک گفتگو کرد، مصطفی رضاحسینی قطب آبادی باز هم تاکید کرد که در مورد میمند کم  لطفی صورت گرفته است.

وی همچنین تصریح کرد: از سوی مسئولین کرمان در این زمینه هیچ حمایتی صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: در پیگیری هایی که انجام دادم اعلام شد که چون بنده در آن جلسه و بعد از آن به شدت اعتراض و ‌تند صحبت کرده ام، با ما همکاری نمی شود.

وی گفت: در مورد ثبت جهانی میمند آخرین اطلاعی که من دارم این است که تا الان چنین اتفاقی نیفتاده است.

نماینده مردم شهربابک در مجلس شورای اسلامی البته اظهار داشت که فرماندار شهربابک دراین زمینه به جد پیگیر بوده و می توان آخرین اخبار را از وی دریافت کرد.

میمند در اولویت قرار دارد

خبرنگار مهر با حمید افضلی، فرماندار شهربابک هم گفتگو کرد. وی درباره ارسال یا عدم ارسال پرونده میمند به یونسکو گفت: قرار بوده تا آخر شهریور ماه امسال پرونده میمند به یونسکو ارسال شود.

وی ادامه داد: با پیگیری هایی که انجام دادم گفته شد سه پرونده را آماده کرده ایم که میمند در اولویت قرار دارد.

فرماندار شهربابک تصریح کرد: پرونده از استان ارسال شده اما دقیقا نمی دانم کجا رفته است و این بحث را باید از خود میراث فرهنگی پیگیری کنید.

کارشناسان یونسکو به میمند می آیند

در همین حال‌، هفته گذشته در کارگروه زیربنایی استان کرمان از بازدید کارشناسان یونسکو از این روستای صخره ای دستکند در فروردین ماه سال آینده خبر داده شد؛ البته در صورت تامین بودجه برای آماده سازی نهایی. این را مهناز اشرفی،‌ مسئول پایگاه میراث فرهنگی میمند گفت.

وی افزود: روستای تاریخی میمند در فروردین ماه سال آینده برای بازدید کارشناسان یونسکو آماده است تا مراحل ثبت جهانی را طی کند.

وی اظهار داشت: مراحل اجرایی کار در روستای میمند برای آماده سازی پروژه و ثبت جهانی آن در حال اتمام است.

میمند مورد تایید یونسکو است

اشرفی ادامه داد: تنها در چند مورد نیاز به توجه ویژه ادارات برای تسریع در اجرای پروژه داریم.

وی یادآورشد: با توجه به تعداد اندک روستاهایی که در دنیا به ثبت جهانی رسیده اند پروژه میمند برای ثبت جهانی شدن از حساسیت های بالایی برخورداراست.

این مسئول ادامه داد: از لحاظ علمی و بعد پژوهشی نظام خاصی در میمند وجود دارد که مورد تایید یونسکو است و این امر یکی از امتیازات مثبت طرح است.

اشرفی یادآورشد: چندی پیش در مسابقه یونسکو که جایزه 10هزار دلاری داشت طرح حفاظتی این روستا برنده شد و به همین دلیل مصر هستیم پرونده میمند هرچه سریعتربرای ثبت جهانی ارسال شود.

مسئولان استان همکاری کنند

وی بومی سازی کلیه ساخت های موجود در روستا را از جمله برنامه های در دست اجرا دانست و افزود: مرکز اطلاع رسانی و موزه ای این روستا آماده شده است و تمامی واحدهای ساخت جدید و متضاد با زیست بوم منطقه، تخریب و بومی سازی شدند.

مسئول پایگاه میراث فرهنگی میمند ادامه داد: سیستم برق رسانی و آب رسانی روستا و بحث مخابرات روستا نیاز به همکاری مسئولان استان کرمان دارد و در صورت تامین بودجه آن طرح روستای تاریخی میمند در فروردین ماه سال آینده آماده بازدید نهایی کارشناسان یونسکو خواهد شد.

واقعیت آن است که میمند ده هزار ساله برای ثبت در یونسکو نیاز به حمایت دارد؛ این اتفاق اگر بیفتد می توان به حفاظت این روستای بی نظیری از تخریب امیدوار بود در غیر این صورت چندان بعید به نظر نمی رسد که میمند هم در آینده ای نه چندان دور با نابودی هم آغوش شود.

....................................

گزارش: اسماء زنگی آبادی