به گزارش خبرنگار مهر، در هفته پژوهش و فناوری باید دغدغه ها در این عرصه مهم مورد ارزیابی قرار گیرد و یکی از مراکز مهم در عرصه های پژوهش و نوآوری، مراکز رشد شهرستانی به عنوان زیر مجموعه پارک های علم و فناوری است که به نظر می رسد هنوز قدر و جایگاه این مراکز در رشد و توسعه کشور مورد توجه قرار نگرفته است زیرا این مراکز می تواند تاثیر فوق العاده ای بر فرآیند توسعه شهرستانها و رفع بی عدالتی ها در توسعه منطقه ای داشته باشند.
اینکه یک مرکز رشد شهرستانی از چه راه هایی می تواند به توسعه همه جانبه و پایدار اقتصادی در مناطقی چون شهرستانهای استان یزد یاری برساند، نکته ای است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
مهمترین شرط موفقیت مراکز رشد و پارکهای فناوری
یک کارشناس در گفتگو با خبرنگار مهر مهمترین رمز موفقیت این مراکز را طراحی یک الگوی مناسب و تدوین راهبردی متناسب برای فعالیت آنها، مبتنی بر نیازها و مطابق با توانمندیها و مزیتهای محلی، بافت فرهنگی و ساختارهای اجتماعی بومی ذکر کرد.
علی اکبر قیومی اظهار داشت: به طور طبیعی عدم اتکا بر نیازهای محلی و برخوردار نبودن از موارد یاد شده از عمده ترین دلایل شکست به حساب می آید.
وی افزود: با ملاحظه این تهدید جدی و نیز توجه به عدم سابقه فعالیت مراکز رشد در شهرستانهای کشور و در نتیجه در اختیار نداشتن یک الگوی عملی، لزوم هدایت فعالیت اینگونه مراکز در مسیر رفع نیازهای محلی و مصون ماندن از تصمیم گیری های غیر واقع بینانه، اهمیتی مضاعف می یابد.
اهمیت توجه به تکنولوژی های نوین
وی یادآور شد: باید توجه داشت طرح بحث تکنولوژی های نوین به طوری که در دانشگاه های معتبر صنعتی کشورهای پیشرو از آن صحبت می شود و مراکز رشد برای پرورش آن به کار گرفته می شوند در محیط کشورهای در حال توسعه، باید به گونه ای دیگر و با ملاحظه انواع تفاوت های موجود دنبال شود و بر این اساس در این گفتگو سعی خواهیم کرد الگویی عملی و متناسب با واقعیت های موجود ارائه دهیم و نه الگویی رویایی و غیر واقع بینانه.
مدیر مراکز رشد شهرستانی استان یزد ادامه داد: اکنون که اولویت ما هدایت سرمایه ها به بخش صنعت، ارتقای کیفی سطوح مشاغل، تلاش برای آشنایی بیشتر فعالان اقتصادی با امکانات و امتیازات ICT و نیازهای اولیه ای از این دست است، این سئوال پیش می آید که مرکز رشد چگونه می تواند در این هدف یاری رسان ما باشد.
وی افزود: به نظر می رسد در این مقطع تاریخی خاص، رسالت اصلی مراکز رشد فناوری شهرستانی آن است که با هماهنگی تمام سازمان های مسئول و متخصصان و فعالان اقتصادی، بسترهای نرم افزاری برای توسعه همه جانبه شهرستان را فراهم آورد.
قیومی به برخی از اهداف و راهکارها و قابلیت های این مراکز در رسیدن به این اهداف نیز اشاره کرد.
کمک به شکل گیری کانون های تفکر
وی افزود: تفکر سازمان یافته و نظام مند نخبگان و متخصصان، نخستین گام در مسیر هر نوع توسعه محسوب می شود و در قالب اینگونه آراء مستند و کارشناسانه است که مسیرهای بهینه حرکت جامعه در عرصه های گوناگون اقتصاد، سیاست و فرهنگ در مسیر اهداف و آمال ملی تبیین و تدوین شده و در مرحله بعد راهکارهای دستیابی به اهداف راهبردی در بخشهای مختلف آشکار می شوند و بر این اساس، کانونهای تفکر (Think Tanks) به عنوان مراکز سیاست گذاری و سیاست پژوهی یک پیش نیاز اساسی، حتمی و قطعی در جهت توسعه محسوب می شوند.
وی تاکید کرد: مراکز رشد شهرستانی می توانند با جذب نخبگان بومی و کمک به شکل گیری شرکت های مشاوره ای و پژوهشی در زمینه های گوناگون و انجام مطالعات توسعه منطقه ای، نقش کانون برنامه ریزی، اندیشه سازی و ایده پروری را در جهت توسعه عمومی شهرستان ایفا کند.
کمک به فعلیت یافتن ظرفیت ها و توانمندی های بالقوه در منطقه
این مدیر افزود: مرکز رشد می تواند از طریق چشم اندازسازی، برنامه ریزی و هدایت سرمایه ها و اندیشه ها، به استفاده از ظرفیت های گسترده طبیعی و کشاورزی، صنعتی و تولیدی معطل مانده در شهرستان ها یاری رساند.
ارتقاء بهره وری در بخش های اداری و اقتصادی فعال در منطقه
مراکز رشد از طریق تزریق نیروها و ایده های جدید و بالا بردن سطح تخصص و کارآیی به کادر فعال مدیریتی و اقتصادی منطقه، تبلیغ، تشویق و کمک به استفاده از فن آوری های نوین، گسترش دامنه استفاده از فن آوری اطلاعات، ارائه مشاوره های مدیریتی در مقام بخش خصوصی و... به استفاده بهینه از امکانات فعلی و افزایش بهره وری در سیستم ها کمک می کند.
کمک به ایجاد حلقه های مفقوده در توسعه بخش های اقتصادی شهرستان
قیومی ادامه داد:مرکز رشد فناوری با تعیین و تحلیل مشکلات رویاروی توسعه بخش های گوناگون اقتصادی، می تواند تسهیلات نرم افزاری لازم برای تشکیل حلقه های مفقوده و حل مشکلات زیر بخش های گوناگون را فراهم آورد.
وی به عنوان مثال افزود: چنانچه ضعف عمده موجود در جهت توسعه زیر بخش صنایع دستی به عنوان یک فعالیت اقتصادی که در صورت برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح می تواند به یکی از مزایای اقتصادی بالفعل در منطقه تبدیل شود را ضعف در بازاریابی بدانیم، در این حالت مرکز رشد فناوری می تواند نسبت به تشکیل واحدهای متخصص در امر بازاریابی و تبلیغات فرآورده های صنایع دستی، اقدام نماید.
کمک به جذب نخبگان
مراکز رشد بسترهایی مناسب برای جذب دانش آموختگان مستعد، خلاق و کارآفرین هستند و چنانچه زمینه ها مناسب باشد، می توانند یکی از تهدیدهای عمومی رویاروی توسعه شهرستانها را که مهاجرت متخصصان توانمند از این مناطق می باشد تبدیل به فرصت کنند و بر این اساس مراکز رشد فناوری شهرستانی می توانند در کاستن از میزان مهاجرت نخبگان و کمک به تشکیل سرمایه های انسانی، به عنوان یکی از پیش نیازهای اساسی توسعه و تزریق آنها در بخش های گوناگون اقتصادی و اجتماعی یاری گر باشد.
کاستن از خطرپذیری و کمک به موفقیت بیشتر سرمایه گذاری ها
وی یادآور شد: مراکز رشد می توانند از طریق ارائه انواع خدمات آموزشی، برنامه ریزی و مشاوره ای، ارائه الگوهای برتر و موفق و … به اثربخشی و موفقیت بیشتر سرمایه گذاری ها چه در مورد شرکت های مستقر در مراکز رشد همچنین درباره سایر شرکت هایی که از خدمات مشاوره ای استفاده می کنند، کمک کند.
کاستن از نرخ فرار سرمایه ها
این مرکز همچنین می تواند با هدایت مؤثر سرمایه ها به بخش های توجیه دار اقتصادی از طریق ارائه مشاوره های و آموزش های لازم و کمک به بهره وری و بازده بیشتر مؤسسات و شرکت های اقتصادی موجود، میزان امید به موفقیت سرمایه گذاری در سطح شهرستان را ارتقاء بخشیده و از این طریق، افق های جدیدی را برای سرمایه گذاری، رویاروی ثروتمندان قرار دهد و نتیجتا با افزودن حجم سرمایه گذاری، باعث کاهش نرخ فرار سرمایه ها از شهرستان ها شود.
علاوه بر این آنان می توانند برای به کارافتادن انبوه سرمایه های مالی غیر فعال (که میزان بالای آن را می توان از میزان بالای سپرده های ثابت افراد در نزد بانک ها به خوبی فهمید) و نیز خروج سرمایه های مازاد از بخش واسطه گری و بورس بازی زمین، خودرو، تلفن همراه و … مؤثر باشد.
کمک به بومی شدن طراحی و اجرای پروژه های توسعه محلی
قیومی ادامه داد: متأسفانه هم اکنون غالب پروژه های بزرگ برنامه ریزی، مشاوره ای، طراحی و عمرانی مربوط به شهرستان های کوچک در خارج از این مناطق و در مراکز استان طراحی شده و توسط مؤسساتی غیر بومی به اجرا در می آیند که این مسئله به طراحی غیرمتناسب و به دور از واقعیت پروژه های توسعه محلی و نیز اجرای ناقص و فاقد کیفیت آن ها انجامیده و حجم انبوهی از سرمایه ها و فرصت های شغلی تخصصی را از شهرستان خارج کرده است.
مرکز رشد می تواند با بررسی پتانسیل ها و نیازهای موجود در هر بخش، نسبت به تشکیل شرکت هایی که می توانند طراحی و اجرای طرح های بزرگ توسعه محلی را در جهت کارآمدی و اثربخشی هرچه بیشتر آنها بر عهده گیرند مساعدت کند.
تقویت بخش فرهنگی و نیروی انسانی به عنوان بزرگترین مزیت شهرستان
مرکز رشد می تواند از طریق ایجاد کانون های تفکر، جذب نخبگان، تدارک فضای هم افزایی میان صاحبان اندیشه، کارآفرینان و مدیران، فرهنگ سازی، رواج پژوهش و تحقیقات، تقویت فضای علمی و پژوهشی شهرستان، تلاش برای استقرار خدمات مبتنی بر فن آوری های نوین و ... در مسیر تقویت بخش فرهنگی و توان نیروی انسانی به عنوان بزرگ ترین مزیت نسبی شهرستان ها و تربیت نیروهای متخصص و کارآمد در منطقه، مؤثر باشد.
توسعه حوزه عملکرد واحد های اقتصادی
محدود نگری چه از حیث زمانی، به معنای برخوردار نبودن از برنامه های راهبردی و بلندمدت و نیز از نظر مکانی یعنی قناعت به بازارهای محدود محلی که می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد، از جمله مشکلات جدی در مسیر توسعه یک بنگاه محسوب می شود.
مراکز رشد می توانند با کمک به طراحی برنامه های راهبری واحدهای تولیدی، آموزش سیستم های مؤثر مدیریتی، بازاریابی، معرفی فناوری های نوین و نهادینه ساختن استفاده از آنها، اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و آشنا ساختن فعالان اقتصادی با اقتضائات و الزامات پایاپای و پویایی در بازارهای پیچیده امروز، به کارآیی بیشتر و گسترش جغرافیایی و زمانی حوزه عملکرد بنگاه های اقتصادی منطقه یاری برسانند.
کمک به تقویت بخش های کارشناسی دستگاه های اجرایی
قیومی در ادامه افزود: از جمله مشکلات اساسی نظام اداری کشور که در سطح شهرستانها نمودی مضاعف و شکلی حادتر و پیچیده تر می یابد، ضعف مفرط کارشناسی در دستگاه های اجرایی است که در فرآیند برنامه ریزی، تصمیم سازی، و مدیریت اجرایی و نهایتاً توسعه مناطق، مسبب معظلاتی جدی است.
مراکز رشد می توانند با تقویت توان و فضای کارشناسی و تخصص گرایی و نیز ارائه کمک های مشاوره ای، آموزشی و مهندسی از طریق شرکت ها و مؤسسات مستقر در اینگونه مراکز، به دستگاه ها و مدیران دولتی، به تصمیم سازی بهتر در این نهادها و تقویت بخش های کارشناسی آنها کمک کنند.
ارتقاء کیفیت مشاغل
شایسته است که ارتقاء کیفی (و نه صرفاً کمی) مشاغل که امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته و درحال توسعه به صورت جدی در دستور کار است و به بهبود مستمر جایگاه آنها در نظام تقسیم کار بین المللی می انجامد، به عنوان یک اولویت راهبردی مورد توجه مدیران توسعه ایران، چه در سطح ملی و چه در نواحی قرار گیرد.
وی یادآور شد: باید برای ارتقاء سطح کیفی مشاغل، روندهای اقتصادی از فرآیندهایی کاربر به دانش بنیان تغییر ماهیت داده و اقتصاد کار و سرمایه به اقتصاد دانایی تبدیل شود و این مسئله از مهمترین رسالت های پارک های علم و فناوری محسوب می شود و با فعال شدن مراکز رشد و نتیجتاً تبلیغ، ترویج و نهادینه سازی تکنولوژی های نوین، ضمن بهبود کیفی سطح مشاغل، جایگاه یک منطقه یا کشور را نیز در نظام تقسیم کار جهانی نیز ارتقاء می یابد.
تقویت روحیه تلاش، نوآوری و کار آفرینی
از جمله اهداف اولیه در تأسیس مراکز رشد، حمایت از کارآفرینان و فراهم آوردن بسترهای لازم برای شکل گیری نوآوری ها و اقتصادی شدن ایده هااست و این مهم با ملاحظه مشکلات خاص نظام آموزش عالی کشور که متأسفانه با تأکید بر جوانب نظری، فارغ التحصیلان را با میادین عمل بیگانه می سازد اهمیتی دوچندان می یابد.
متخصصان و کارآفرینان که اندیشه های سازنده و دستان پرتوان آنها بیش از هر چیز دیگر در به حرکت آوردن چرخ های توسعه مؤثر است، در فضاهایی که توسط مراکز رشد تدارک می شوند، مجال و محملی برای به کارگیری عملی آموخته های علمی خود و چالش با محیط واقعی تولید پیدا می کنند.
بر اساس آنچه گذشت، مراکز رشد فناوری، به دلیل برخورداری از ماهیتی متفاوت با سازمان های دولتی و یا نهادهای خصوصی و کارکرد حساس و کلیدی خود و با ملاحظه نیازهای خاص مناطق کوچک برای توسعه، در صورت برخورداری از برنامه کاری کارشناسانه و مبتنی بر الگوهای بومی، می توانند نقش مؤثر و برجسته ای در توسعه نواحی داشته باشند.
البته این کامیابی منوط به اتخاذ راهبردهای اجرایی صحیح و مصون ماندن از آفات و آسیب هایی است که به یاری خداوند در زمانی دیگر به تبیین و تشریح بیشتر آنها خواهیم پرداخت.
نظر شما