هنرمند و ديدگاه انتقاد آميز او در نشست مطبوعاتي مديران تئاتر جهان

به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاري "مهر"، يكي از ميهمانان حاضر در جلسه صبح امروز، "فري ليسن" مدير جشنواره هنر بروكسل از كشور مكزيك بود. وي هدف اصلي خود را شناسايي هنرمنداني كه هنوز معرفي شده اند اعلام كرد و اظهار نمود: بيشترين تمركز آنها بر روي تئاتر مدرن و معاصر است. وي در ادامه صحبت خود چنين گفت: علاقه اي به خريد محصولات هنري ندارم، بلكه كساني را كه اين محصولات را توليد مي كنند، شناسايي كرده و از آنها دعوت به كار مي كنم. ما بيشتر به دنبال افرادي هستيم كه نگاهي انتقادي نسبت به جامعه خويش دارند و نكته جالب دراين است كه كساني كه با ديدي انتقادي نسبت به جامعه خويش مي نگرند و در كارهايشان حرفي را ارائه مي دهند، جسارت ابداع تكنيك و روش نو را هم  دارند. آنها ازاين جسارت در ارائه نقطه نظرهاي خويش و ارائه كاري نو در تئاتر استفاده مي كنند. به همين دليل هنرمنداني را كه در كارهايشان به طرح سوال مي پردازند، از سراسر دنيا دعوت مي كنيم و براي آنها امكان كار و فعاليت ايجاد مي نمائيم.

وي همچنين افزود: ما معمولا تصويرهاي كليشه اي از يكديگر در ذهن داريم. هدف ما اين است كه اين برداشتها را تصحيح كرده و كليشه ها را از ميان برداريم.

"فري ليسن" نظر خود را در مورد تئاتر دولتي و غير دولتي چنين بيان كرد: هنگامي كه صحبت از حمايت به ميان مي آيد، دو نوع حمايت در نظر گرفته مي شود. حمايت مالي و يا حمايت از نوع كنترل كننده و سانسور. سوالي كه در اينجا مطرح مي شود اين است كه آيا صحيح آن است كه از سويي، مركزي به طور رسمي به حمايت مالي تئاتر بپردازد و از سويي ديگر، از آنها بخواهد كه به گونه اي سخنگوي وي باشند و تنها آنچه را كه او مي خواهد، به روي صحنه بياورند و يا آنكه اين مركز تنها به حمايت مالي پرداخته و از گروه بخواهد به هر ترتيبي كه مي خواهند و با هر مضموني به اجراي نمايش خويش بپردازد.

او در اين زمينه معتقد بود: وظيفه هر دولتي آن است كه ابزار، وسايل و امكانات مورد نياز براي توسعه تئاتر و برنامه ريزي صحيح در اين راه را فراهم نمايد و بر لزوم وجود تئاتر مستقل به عنوان ارتباط دهنده اجتماعي نيز تاكيد مي كند.

وي همچنين توانايي انتقاد بازيگر را به عنوان چارچوب اوليه و اصلي تعيين كرد و گفت: آنچه كه مهم است آن است كه بدانيم وظيفه هنرمند چيست و به نظر من هنرمند كسي است كه طبق وظيفه هنرمند چيست. و به نظر من هنرمند كسي است كه طبق وظيفه خويش عمل كند.

وي در آخر اشاره نمود كه يكي از شيوه هاي تصحيح جامعه از طريق گروههاي تئاتري و نگاه انتقاد آميز آنان صورت مي گيرد.

يكي ديگر ازمهمانان اين سمينار "جين فرر" عرضه كننده جهاني تئاتراز كشور انگلستان بود. وي كه كار خويش را به عنوان طراح صحنه تئاتر شروع كرده و سپس به عنوان مدير تئاتري بين المللي به حرفه اش ادامه داده است، چنين گفت: من نيز مانند "فراي ليسن" به دنبال كارهاي غير قراردادي و كارهايي كه به معناي خاص نوعي ابراز وجود مشخصي در آن ديده مي شود و نيز قابل حركت دادن از منطقه و كشوري به منطقه و كشوري ديگر باشند، هستم.

وي افزود: من آنچه كه مي تواند برديدگاهها تاثير گذاشته و آنها را تغيير دهد برعهده هنرمندان است.

"فرر" گفت: به همين جهت، سه سال پيش كه به ايران آمده بودم، اولين كاري را كه براي معرفي به كشورهاي ديگر انتخاب كردم، نمايش گنگ خواب ديده به كارگرداني آتيلا پسياني بود.

وي كه براي چهارمين بار به تهران سفر كرده است، سفرهاي گذشته خود به ايران را چنين توصيف كرد: اولين بار كه به ايران آمدم با نوعي ديد اساطيري كه سياستمداران ما منتقل كرده بودند به اين كشور سفر كردم. اما پس از ورود با اتفاقاتي غيرمنتظره و تكان دهنده مواجه شدم كه باعث شد آن تصورات اسطوره اي عجيب شكسته شدند.

"جين فرر" در آن هنگام به منظور تدريس به ايران سفر كرده بود و چندين Wofkshop در زمينه طراحي صحنه در تئاتر برگزار كرد. وي روياي خويش را آوردن گروه "كارمن فون بر" لهستاني به ايران معرفي كرد و آن را فرصت خوبي براي ارتباط دو فرهنگ و ياد گرفتن از يكديگر دانست.

به اعتقاد "فرر" محدوديت ها و مشكلاتي كه در صحنه تئاتر وجود دارد،را عاملي براي ابداع روشهاي جديد هنري براي رسيدن به آنچه مورد نظر هنرمند است، دانست و چنين ادامه داد: مي دانم كه اين موانع مي تواند يك زبان تئاتري متفاوت را به وجود بياورد. براي مثال زماني كه لهستان يك جامعه ماركسيستي به شمار مي آمد، از محدويت هاي خاصي برخوردار بود كه همان باعث ظهور افرادي چون "گرونفسكي" شد. اين افراد از طريق زبان خاصي كه ابداع مي كردند، به القاء مفاهيمي كه مورد نظرشان است، نائل مي شدند.

"ماويسچ نوواك" از ديگر مهمانان حاضر در اين جلسه و مدير تئاتر از كشور لهستان بود كه براي نخستين بار به ايران سفر كرده است و در ادامه صحبت مهيمان ديگر چنين گفت: در لهستان اطلاع دقيق و زيادي از ايران و به طور كلي اين سوي دنيا در دست نيست. اخيرا فيلم مستندي از درگيري سربازان لهستاني درعراق ساخته شد و ازآنجا كه همسر اين سربازان اصلا اطلاعي در مورد اينكه شوهرانشان به كجا و چگونه كشوري فرستاده شده اند، ندارند متوجه شديم هيچ آگاهي دراين زمينه وجود ندارد.

وي افزود:  من علاقه دارم با آگاهي يافتن از فرهنگ ايران، اطلاعات خويش را به كشورم منتقل كنم. همچنين بايد اضافه كنم آنچه كه من امروز در ايران با آن مواجه مي شوم، با آنچه كه در رسانه هاي غربي منعكس مي شود، بسيار متفاوت است. هر چند كه از طريق فيلم هاي ايران كه طي دو سال گذشته در لهستان به نمايش درآمده اند، سوابق تاريخي آن آشنا شده بودم.

"ماويسچ نواك" مخالفت خود را با اظهارات خانم "فرر" اعلام نمود و چنين گفت: ظهور افرادي مانند "گروتفسكي" نتيجه زندگي در كشوري كمونيستي نبوده است. بلكه هر هنرمندي در جامعه اي كه در آن زندگي مي كند. با هر سيستمي، بايد معترض باشد و اين يك اصل كلي است. چرا كه ممكن است اين برخورد باعث شود. عده اي از رژيم هايي كه مطلوب نيستند حمايت كنند. با اين تعبير كه اگر جامعه مطلوب نمي باشد، مي توانيم هنرمندان بهتري داشته باشيم وظيفه ما اين است كه به پرورش هنرمندي بپردازيم كه به عنوان يك نيروي مخالف با هرسيستمي، به فعاليت بپردازد. البته اين مورد در جوامعي كه از انعطاف پذيري بيشتري برخوردار هستند، تفاوت دارد.

"نواك"  افزود: همان طور كه يك هنرمند يوناني پيش ازميلاد گفته است، اخلاقيات روي صحنه عمل نمي كنند. صحنه بايد كاملا آزاد باشد و هيچ گونه محدوديتي در آن وجود نداشته باشد تا هنرمند بتواند بر روي صحنه از جامعه اش انتقاد كند و در واقع از اين راه به تصحيح كمبودهاي جامعه خويش بپردازد.