خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و ادب: هنوز یک هفته از زمانی نگذشته که در آن رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم کشورمان در سخنانی از حضور قانون کپی رایت در کشورمان انتقاد کرده که خبر از یک سرقت ادبی قابل اعتنا در انتشار یک اثر در حوزه شعر شده است.
سرقتی ادبی که در آن نه از یک نفر که از آثار چندین شاعر و مترجم بدون اخذ اجازه و پرداخت حقوقی متن‌هایی در قالب یک کتاب منتشر شده است.
سیدعلی میرافضلی پژوهشگر، طنزنویس و هایکوسرا، دانش آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است و تا کنون ۹ عنوان کتاب از وی منتشر شده‌است یکی از افرادی است که در این زمینه خسارت دیده است.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آنچه اتفاق افتاده است می‌گوید: چندی پیش به صورتی اتفاقی که کتابی برخوردم به نام «شکوفه‌های گیلاس، هایکو، از باشو تا امروز» که به صورت دوزبانه با ترجمه فردی با عنوان عطا دانایی منتشر شده بود. علاقه شخصی من ب هایکو و پژوهش‌هایم در این زمنیه من را واداشت تا کتاب را تورقی کنم این تورق موجب شد تا عبارات آشنایی در آن ببینم که قبلا آنها را در مقاله‌ای نشوته بودم، به خودم گفتم شاید مترجم در مقدمه‌اش از بخش‌هایی از این مقاله که در وب موجود است بهره برده و از کنار آن گذشتم.
وی ادامه داد: چندی بعد از سوی یکی از دوستانم به ترجمه خودم از یک هایکو ارجاع داده شدم که از قضا در همان کتاب منتشر شده بود و درست همان ترجمه و عباراتی بود که من به کار برده بودم. این موضوع من را به صراحت انداخت که کتاب را جدی تر بررسی کنم و این بررسی به من نشان داد از تمام 13 صفحه مقدمه این کتاب درباره تاریخچه و واقعیت هایکو تنها سه سطر آن برای مترجم است و مابقی از مقاله من که در تابستان سال 82 در مجله چشمه در کرمان منتشر شده است و مقالاتی مشابه بدون ذکر نام اخذ شده است.
میرافضلی افزود: کتاب با پیشگفتار مترجم آغاز می‌شود. این پیشگفتار یک و نیم صفحه‌ای، ۳۸ سطر دارد و جز شش سطر آخرش که مترجم در آن از همراهی همسرش تشکر کرده، جملگی به عین عبارت از مصاحبه آقای قدرت الله ذاکری با روزنامه قدس (دوشنبه ۵ آذر ۱۳۸۶، ص ۵) سرقت شده است.
وی همچنین گفت: بعد از پیشگفتار، نوبت به پیش درآمد می‌رسد که منظور همان مقدمه کتاب است. مقدمه کتاب با فصل «هایکو چیست» آغاز می‌شود. این بخش، دو صفحه و نیم از مقدمه را اشغال کرده و ۵۳ سطر دارد. سطر اول به اضافه سطرهای ۸ تا ۳۲ کپی مکتوب شده نظرات آقای ذاکری در همان مصاحبه مورد اشاره است و در میانه این بخش، شش سطر جای گرفته که نویسنده آنها را از مطلب نویسنده افغان به نام آذریون متین دزدیده است و اتفاقاً مطلبی بود که من با آذریون بابت آن جدال قلمی بسیاری کردم!
میرافضلی ادامه داد: بخش بعدی مقدمه، عنوانش هست «پیشینه هایکو در ژاپن» که ۵۰ سطر دارد و جز پنج سطر آخرش که نقل قولی است از احمد شاملو، تمامی ۴۵ سطر این بخش مقدمه، دزدی بی کم و کاست از یک مقاله آقای حسین آذرنوش در وبلاگ «فوتوهایکو» است و بخش بعدی مقدمه هم که به «قواعد هایکونویسی» اختصاص دارد حدود ۳ صفحه کتاب را در برگرفته و شامل ۷۳ سطر است و از ابتدا تا انتهایش بی هیچ کم و کاست، متعلق است به آقای سید آیت حسینی است که در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۸۵ بار نخست در وبلاگ «دو خرمالو و سه هزار هایکو» منتشر کرده است.
وی همچنین تاکید کرد: بخش آخر مقدمه به معرفی «مشهورترین هایکوسرایان ژاپن» می‌پردازد و چهار هایکوسرای معروف ژاپنی یعنی: باشو، بوسون، ایسا و شیکی در آن معرفی شده‌اند. این بخش، سه صفحه و خرده‌ای از مقدمه را اشغال کرده و تمام مطالب آن دزدی از دو مقاله است: بخش اعظم آن از مقاله خانم معصومه میرفخرایی گرفته شده که ظاهراً ترجمه از منابع خارجی است و بخشی از معرفی باشو و بوسون نیز سرقت از مقاله من است.
به گفته این شاعر مترجم این کتاب به اندازه‌ای راحت‌طلب بوده که بخش‌هایی از نوشته وی را که به بیان تاریخچه هایکو اختصاص داشته با عین عبارت و بدون کمترین تغییر در الفاظ، به مقدمه کتاب خود منتقل کردهاست گویا که حاصل قلم اوست.
وی همچنین می‌گوید: مترجم، در پیشگفتار خود نیز دم خروسی از خود بجای گذاشته است و آنجا که از ترجمه‌های هایکو به زبان فارسی اشاراتی می‌آورد، اطلاعاتش در سال ۱۳۸۲ که سال نگارش و انتشار مقاله من است، متوقف مانده و نسبت به بروز رسانی آن هیچ اقدام درخوری انجام نداده است. در مقاله مذکور، بنده اشاره کرده‌ام که تا آن سال، تنها یکی از ترجمه‌های هایکو از زبان اصلی یعنی ژاپنی صورت گرفته است و آن کتاب «لاک پوک زنجره» است. مترجم محترم نیز که ظاهراً پیگیر بازار نشر در موضوع ترجمه خود نیست، به همین یک فقره بیشتر اشاره ندارد. در حالی که پس از انتشار این مقاله کتاب‌های دیگری نیز در این زمنیه منتشر شدند که می‌توان در میان آنها لااقل به کتاب «زنبور بر کف دست بودای خندان» نوشته قدرت الله ذاکری اشاره کنم.
از میرافضلی درباره اشعار این مجموعه سوال می‌کنیم و می‌گیود: شاید باورتان نشود که این با بررسی من و دوستانم مشخص شد که ترجمه اشعار این کتاب نیز نعل به نهل ترجمه سایر شاعران و مترجمانی است که آثار خود را منتشر کرده‌اند.
این شاعر در مواجهه شدن با این سوال که چرا تا کنون از این ناشر و مترجم شکایت نکرده است، اینگونه به ما پاسخ داد: من روی مطالبم به آن صورت حساسیت ندارم اما این فرد از مطالب من و تعداد بسیاری از نویسندگان و مترجمان طوری استفاده کرده که حس بدی به من دست داد.بدون شک اگژر بتوانم جمعی از ضرر دیدگان مرتبط با این کتاب را گردآوری کنم می‌توان نسبت به این اقدام شکایت نیز کرد اما به هر شکل این اتفاق یک دزدی محض است و این کتاب در بازار در حال فروخته شدن است بی آنکه کسی بخواه حرفی به ناشر یا به اصطلاح مترجم آن بزند.
نظر شما