به گزارش خبرنگار مهر، ایرج اسکندری، نقاش، استاد دانشگاه و یکی از اعضای هیئت داوری بخش نمایشگاهی نخستین دوسالانه دیوارنگاری و گرافیک محیطی شهر که قرار است از سوی سازمان زیباسازی در برج میلاد برگزار شود، معتقد است به دلیل اینکه برخی از مدیران سازمان زیباسازی با مسائل آکادمیک نقاشی دیواری آشنا هستند در چند سال اخیر تحولی در نقاشی دیواری ایجاد شده است و این دوسالانه می‌تواند گامی در جهت ساماندهی به وضعیت گرافیکی شهر باشد. به بهانه داوری اسکندری در بخش مسابقه ای دوسالانه با او به گفتگو نشسته‌ایم:
خبرگزاری مهرـ گروه فرهنگ و هنر: در چند سال اخیر روند تهیه نقاشی‌های دیواری در سطح کلانشهرها به ویژه تهران رشد یافته است. آیا این روند، به درستی در حال رشد است؟
ایرج اسکندری: در مورد نقاشی دیواری به ویژه در شهر تهران کارهایی انجام شده‌است که تنها برخی از آنها متناسب با فضای شهری هستند و تعدادی از این نقاشی‌ها، هیچگونه تناسبی با فضا و وضعیت آب و هوایی ندارند.
*چگونه می‌توان به این وضعیت سامان داد؟
اسکندری: این نکته به رعایت چند مسئله بستگی دارد. نخستین نکته هماهنگی است، یعنی وقتی یک نقاشی دیواری قرار است در یک مکانی اجرا شود، باید با عناصر بصری محیطی در خصوص طراحی آن اثر تناسب داشته باشد. این هماهنگی یک وجه دیگر هم دارد و آن جنبه فرهنگی است یعنی اگر اثری خلق کنیم و آن هیچ هماهنگی با فرهنگ مردم و محله نداشته باشد قاعدتا به آلودگی بصری شهر دامن زده‌ایم.
یک بحث دیگر مکان‌یابی یک اثر است که شاید مهم‌ترین موضوع در نقاشی دیواری باشد. در مکان‌یابی باید ببینیم در چه محلی باید نقاشی دیواری را انجام دهیم که بیشترین مخاطب و بهره‌برداری را برای ساکنان آن محل داشته باشد. متاسفانه آنچه ما در سطح شهر می‌بینیم این است که بخشی از این نقاشی‌های دیواری به صورت موازی با محل‌های حرکت راننده‌ها هستند مثل دیوار بزرگراه‌ها. این مجموعه آثار به هیچ عنوان از مکان یابی خوبی برخوردار نیستند.
در محل شاهراه‌ها، بزرگراه‌ها و محل گذر راننده‌هایی که با سرعت رد می‌شوند غیر از علائم راهنمایی و رانندگی مجاز نیستیم اثر دیگری را که توجه مخاطبان را جلب و حواس آنها را پرت می‌کنند، قرار دهیم. یک اثر هنری باید در مکانی که مخاطبان خود را دارد و مردم تامل بیشتری برای درک آن پیام دارند، نصب شود. روی هر دیوار خالی نمی‌توان نقاشی کرد، کاری که امروز کم و بیش در سطح شهر تهران دیده می‌شود؛ این کار به هیچ وجه مناسب نیست.
*از لحاظ آکادمیک چقدر این بحث‌ها به دانشجویان آموزش داده می‌شود؟
اسکندری: در دانشگاه‌ها واحدهایی به‌عنوان نقاشی دیواری وجود دارد که بخشی از آن تئوری و بخشی عملی است به‌عنوان مثال خود من در دانشگاه هنر بخش تئوری این واحدها را تدریس می‌کنم و سرفصل‌ها را به همین صورت آموزش می‌دهم و اساتید دیگری در بخش‌های عملی جنبه تکنیکی نقاشی دیواری را تدریس می‌کنند. برای همین معمولا در دانشگاه به چنین معقوله‌هایی پرداخته می‌شود.
* دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌هایی که با این مقوله‌ها آشنا شده‌اند، تا چه اندازه این شانس را دارند که بعد از تحصیلات آکادمیک، وارد بازار کار شوند؟
اسکندری: ما معمولا دانشجویانی که در این زمینه مستعد هستند را به اداره نقاشی دیواری معرفی می‌کنیم و آنها با شهرداری تهران همکاری می‌کنند. تا به حال تعدادی از دانشجویان ما توانسته‌اند پروژه‌هایی را برای شهرداری انجام دهند. علاوه‌بر اینکه خیلی از مسئولان سازمان زیباسازی از دانشجویان خود ما بوده‌اند و با توجه به همین بحث‌ها و آموزش‌هایی که آنها در دانشگاه‌ها داشته‌اند، سعی کرده‌اند، این موارد را رعایت کنند. شاید به همین دلیل هم بوده که در چند سال اخیر مقداری نقاشی‌های دیواری ما متحول شده‌اند.
*از چه نظر؟
اسکندری: به لحاظ تکنیکی و سازگاری با شرایط آب و هوا و طراحی آثار. گرچه هنوز به نقطه مطلوبی نرسیده‌ایم اما نقاشی‌های دیواری تهران نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است.
* شما به این موضوع اشاره کردید که نقاشی دیواری باید با آب و هوای شهری متناسب باشد. یعنی باید مواد خاصی در این آثار بکار گرفته شود؟
اسکندری: همانطور که می‌دانید شهر تهران به لحاظ آب و هوایی در بیشتر اوقات دارای آلودگی و گرد و غبار است که روی سطح دیوار می‌نشیند و اگر نقاشی‌های دیواری ما قابلیت شستشو نداشته باشند، قاعدتا سطح دیوار و نقاشی‌های ما سیاه می‌شود و از بین می‌رود. ما سعی می‌کنیم تکنیک‌های ماندگار و قابل شستشو را به دانشجویان آموزش دهیم.
* این دوسالانه چه تاثیری می‌تواند روی نقاشی دیواری یا گرافیک محیطی تهران داشته باشد؟
اسکندری: خوشبختانه دوسالانه بخش‌های مختلفی دارد. یکی از بخش‌ها، پژوهش است که شامل قرائت مقالات، پایان‌نامه‌ها و سخنرانی‌هایی است و می‌تواند برای مخاطبان مفید واقع شود. یک بخش نیز، نمایشگاهی است که از بین آثار ارسالی تعدادی انتخاب شده‌اند و بخش دیگر کارگاه‌هایی است که در محل برج میلاد توسط تعدادی از هنرمندان برگزار می‌شود و این امکان را به مردم می‌دهد که از نزدیک با اجرای زنده یک اثر آشنا شوند. به هرحال این برنامه‌ها در جهت بهترشدن و ساماندهی به وضعیت نقاشی دیواری در سطح شهر اقدام مهم و موثری است.
*شما به عنوان یکی از اعضای هیئت انتخاب بخش نمایشگاه، آثار ارسالی را چگونه ارزیابی کردید؟
اسکندری: هم آثار ضعیف و هم آثار خوب ارسال شده بود که ما از میان همه آنها بهترین‌هایی را که شرایط نسبی داشتند، انتخاب کردیم.
نظر شما