جعفر مهراد در گفتگو با مهر ضمن بیان اینکه رشتههای دانشگاهی که در آن دانشجویان تحصیلات تکمیلی پذیرفته میشوند، سهم مهمی در تولیدات علم دارند، ادامه داد: در سالهای اخیر، جذب بیشتر دانشجویان تحصیلات تکمیلی را در دانشگاههای بزرگ کشور تجربه میکنیم. از طرف دیگر، دانشگاههای متوسط نیز که عمدتاً از سال 1370 به بعد در جمهوری اسلامی ایران تاسیس شدهاند، گسترش دورههای تحصیلات تکمیلی را با جدیت دنبال میکنند.
به گفته وی پذیرش دانشجو در این دورهها و انجام تحقیقات علمی که در بسیاری از حوزهها نیز به مطالعات کاربردی توجه دارند، موجبات افزایش تولیدات علمی ایران را در نظامهای استنادی فراهم آورده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: تعدادی از رشتهها مثل شیمی، پزشکی و مهندسی در تولید علم بیشتر از سایر رشتهها عمل میکنند، اما نکته مهم این است که سایر رشتههای دانشگاهی نیز سهم معین خود را دارند و اجتماع تولیدات علمی و تلاش دانشمندان رشتههای مختلف موجب شده آمار تولید علم ایران در سال 2011 در پایگاههای ISC ، ISI و Scopus به ترتیب 41655، 25242، و 34174 مقاله افزون شود.
وضعیت تولید علم ایران در کشاورزی و علوم زیستی
مهراد با اشاره به نقش سایر رشتهها در توسعه علمی کشور آمار تولید علم ایران در موضوع کشاورزی و علوم زیستی بر اساس پایگاه اسکوپوس در فاصله زمانی سالهای 1996 تا 2010 میلادی و سهم ایران از تولیدات منطقه و جهان گفت: علت تقسیم بندی این دو رشته و در کنار هم قرار دادن کشاورزی و علوم زیستی، در اصل به تقسیم بندی رشتهها در پایگاه استنادی Scopus بر میگردد. دانشمندان و پژوهشگران این دو حوزه در سال 2010 میلادی 2441 مقاله تولید کردهاند که در حدود 30 درصد از کل تولید علم را در منطقه به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: به عبارت دیگر، تقریبا یک سوم تولید علم منطقه در کشاورزی و علوم زیستی توسط دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی جمهوری اسلامی ایران در مجلات معتبر بین المللی منتشر شده است. البته، در حوزه کشاورزی نقش موسسات تحقیقاتی دستگاههای اجرایی مانند وزارت کشاورزی نیز قابل توجه است.
این مقام مسئول آمار تولید علم ایران در موضوع کشاورزی و علوم زیستی بر اساس پایگاه اسکوپوس در فاصله زمانی سالهای 1996-2010 و سهم ایران از تولیدات منطقه و جهان را که در ذیل مشاهده میشود، اعلام کرد.
جهان درصد | منطقه درصد | تعداد مدارک علمی | سال |
0.09 | 3.80 | 78 | 1996 |
0.10 | 4.10 | 86 | 1997 |
0.09 | 3.92 | 84 | 1998 |
0.14 | 5.06 | 121 | 1999 |
0.16 | 6.18 | 135 | 2000 |
0.15 | 6.27 | 139 | 2001 |
0.24 | 8.97 | 227 | 2002 |
0.28 | 9.03 | 274 | 2003 |
0.35 | 10.64 | 355 | 2004 |
0.45 | 13.67 | 494 | 2005 |
0.91 | 22.18 | 1.130 | 2006 |
1.19 | 27.49 | 1.597 | 2007 |
1.26 | 27.72 | 1.807 | 2008 |
1.36 | 27.16 | 2.031 | 2009 |
1.57 | 29.59 | 2.441 | 2010 |
مهراد ادامه داد: تقسیم بندیهای ریزتر نیز ممکن است و به راحتی میتوان تعداد مقالات رشتههای موضوعی تخصصی را بیان کرد. به عنوان مثال، تولید علم در علوم زراعت و اصلاح نباتات و نیز در علوم غذایی در بین رشتههای مختلف کشاورزی از همه برجستهتر است. در سال 2010 میلادی در این دو رشته تخصصی به ترتیب561 و 528 مقاله توسط متخصصان این رشتهها به غیر از زبان فارسی در نشریات معتبر بین المللی به چاپ رسیده است.
وی گفت: در علوم دامی و جانور شناسی و نیز علوم گیاهی در همین سال به ترتیب 368 و437 مقاله تولید شده است. میزان تولیدات علمی چهار رشتهای که از آنها نام برده شد در سالهای پیش از 2010 نیز قابل توجه است، طوریکه در سال 2009 میلادی در علوم زراعت و اصلاح نباتات 543 مقاله، در علوم غذایی 429 مقاله، در علوم دامی و جانورشناسی 339 مقاله و در علوم گیاهی 384 مقاله منتشر شده است.
مهراد افزود: رشته دامپزشکی نیز نرخ رشد قابل توجهی را در تولیدات علمی از خود نشان داده است. در این رشته در حالیکه در سال 1996 تنها 28 مقاله در مجلات بین المللی معتبر چاپ شده بود، این رقم در سال 2010 میلادی به 365 مقاله افزایش یافت.
جهان درصد | منطقه درصد | تعداد مدارک | سال |
0.29 | 10.37 | 28 | 1996 |
0.23 | 8.94 | 21 | 1997 |
0.27 | 9.64 | 27 | 1998 |
0.28 | 6.92 | 27 | 1999 |
0.32 | 11.27 | 32 | 2000 |
0.20 | 5.45 | 21 | 2001 |
0.26 | 5.54 | 31 | 2002 |
0.42 | 8.35 | 52 | 2003 |
0.48 | 8.83 | 61 | 2004 |
0.64 | 11.29 | 85 | 2005 |
1.00 | 18.40 | 143 | 2006 |
1.00 | 19.04 | 151 | 2007 |
2.00 | 29.50 | 336 | 2008 |
1.76 | 21.39 | 310 | 2009 |
2.04 | 23.64 | 365 | 2010 |
نظر شما