دکتر محمد بقایی (ماکان) درباره وضعیت نشر در حوزه اندیشه در کشور درسالی که گذشت به خبرنگار مهر گفت: وضعیت نشر در سال 90 نیاز به شرح و بسط ندارد زیرا حکایت آن روشنتر از آفتاب است و هر عارف و عامی میداند که وضعیت نشر در تمام حوزهها اعم از کتاب و مطبوعات در چه شرایطی قرار داشته است.
وی افزود: گاه افراد غیر متخصص نیز به کم بودن تیراژ کتاب اظهار نگرانی کردهاند. از اینجا پیداست که دست اندرکاران نشر و پدید آورندگان آثار فرهنگی نیز از تنگناها و موانعی که بر سر راه این فعالیت قرار داشته و در نتیجه سبب رکود آن شده است کاملا ناراضی هستند بطوریکه در شناسنامه برخی از کتابها تیراژ تعجب برانگیز پانصد نسخه درج شده است و برخی از ناشران ترجیح دادهاند کتابهای خود را به دلیل پائین بودن تیراژ با دستگاههای زیراکسی چاپ کنند.
این نویسنده و مترجم کشورمان در مورد تناسب کتابهای منتشر شده حوزه اندیشه با نیازهای جامعه کتابخوان نیز گفت: مردم اهل مطالعه در ایران حداقل در یک قرن اخیر ثابت کردهاند که به کتاب و رسانههای مکتوب علاقهمند هستند شاهد این مدعا را میتوان از تیراژ 40000شمارهای روزنامه نسیم شمال سید اشرف گیلانی و 60000شمارهای روزنامه مرد امروز محمد مسعود و همچنین تیراژهای میلیونی روزنامهها و برخی از کتابها در ایام انقلاب مثال آورد.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و ادبیات ادامه داد: امروزه عدم اقبال جامعه ایرانی به کتاب و رسانههای مکتوب به دلیل عدم اعتمادی است که به مندرجات آن دارد که ریشه در مسائل مختلف دارد. بطوریکه لفظ سانسور و ممیزی قبح خود را در فرهنگ سیاسی از دست داده و متولیان فرهنگی با شهامت و افتخار تمام از تنگتر کردن مدام حلقه ممیزی سخن میگویند که حاصل آن به پائین آمدن چشمگیر تیراژ کتاب و مطبوعات انجام می‌گیرد.
بقایی در مورد خط قرمزهای حوزه نشر هم اظهارداشت: به نظر میرسد تنها در مورد مسافرتهای درون شهری یا برون شهری خطوط قرمزی وجود ندارد و گرنه از کتابهای آشپزی گرفته تا کتابهای عرفانی و فلسفی ممیزی به شدیدترین وجهی اعمال میشود و خطوط قرمز در این بررسیها چندان پررنگ است که صاحبان قلم به خود سانسوری دست میزنند وچون نمیتوانند مفاهیم ذهنی خود را به درستی منتقل کنند دست به نمادسازیهایی میزنند که موجب از دست رفتن روانی و سیالیت مفهوم میشود.
نویسنده "از شیدان شید تا نورالنوار" درمورد موانع دیگر حوزه نشر هم اذعان کرد: مهمترین موانع در حوزه نشر علاوه بر موارد یاد شده شامل وضعیت اقتصادی نیز میشود. چنانکه پس از پیش آمدن مسئله تحریم و شدت گرفتن بهای ارز همه مصالح نشر اعم از کاغذ و فیلم و زینک و حتی بهای حمل کتاب افزایشی ناگهانی یافته که در مجموع مشکلاتی بر مشکل پیشین افزودهاند بطوریکه برخی از ناشران به گفته خود با شرمساری قراردادهای خود را با مولفان و مترجمان لغو کردهاند و یا چاپ کتابها را تا اطلاع ثانوی به تعویق انداختهاند.
این چهره فرهنگی کشور ادامه داد: در اینجا ذکر این نکته ضروری است که حوزه نشر همانند حلقهای است در سلسله دیگر فعالیتهای کشور که نباید آن را بطور انتزاعی مورد بررسی قرار داد زیرا با دیگر فعالیتهای جامعه بستگی تام دارد بخصوص اینکه مطالعه و تحقیق از آن نوع فعالیتهایی است که پرداختن به آنها دل خوش میخواهد.
این کارشناس زبان و ادبیات فارسی و حوزه فلسفه درباره مقایسه حوزه نشر اندیشه در کشور با کشورهای غربی هم تصریح کرد: با نگاهی به صفحات اندیشه در مطبوعات میتوان پاسخ به این پرسش را دریافت زیرا غالب مطالب اینگونه صفحات اختصاص به دیدگاهها و نظریههای بر آمده از غرب دارد و این بدان سبب است که ابداعات فکری دنیای غرب همانند دستاوردهای صنعتی آنان نگاه شرق را به خود معطوف داشته است. بنابراین طبیعی مینماید که مطرح شدن نام اندیشمندان، متألهان و فیلسوفان و نویسندگان غربی برای خوانندگان شرقی بیش از چهرههای مشابه در فرهنگ خودی باشد.
نظر شما