به گزارش خبرنگار مهر، میرزا ابوالحسن خان غفاری صنیع‌الملک نخستین مدرسه نقاشی را با الهام از تجارب خود در غرب، در ایران بنیاد نهاد. او نخستین روزنامه مصور ایران را با الهام از تجارب هنری و فنی خود در ایتالیا، در ایران راه انداخت. او با راه‌اندازی روزنامه مصور، بانی اسلوب و شیوه نخستین مایه‌های گرافیک ایران در زمینه‌های چاپ، لیتوگرافی، تایپوگرافی، صفحه‌آرایی، آرم و نشانه‌سازی بود.
زندگی صنیع‌الملک از سال 1229 هجری شمسی آغاز شد و در سال 1283 پایان یافت. سال‌های نخستین زندگی او یعنی سال‌های کسب فیض و هنرآموزی وی در دوره فتحعلی شاه و محمدشاه بود و ایام پرثمر و تولید هنری او در سال‌های نخستین سلطنت ناصرالدین شاه رخ داد و تقریبا 25 سال را در برگرفت. میرزا ابوالحسن خان در این 25 سال، دگرگونی اساسی در هنر نقاشی و تصویرسازی ایران ایجاد کرد. اگر محمدکاظم را در نظر نگیریم که برای نخستین بار برای فراگیری نقاشی اروپایی به انگلستان رفت، میرزا ابوالحسن خان را باید اولین نقاشی دانست که به فرنگستان رفت و با دستی پر به وطن بازگشت و تمام همت خود را در راه تحول هنر نقاشی کشور به کار بست.
صنیع‌الملک در ایران کمتر مورد توجه هنرپژوهان قرار گرفته و تنها محققی که او و آثارش را مورد بررسی قرار داده، یحیی ذکاء است. یحیی ذکاء دست کم در 3 اثر تحقیقی خود مطالب ارزنده‌ای درباره او ارائه داده است و آژند در این کتاب هم خود را وامدار نوشته‌های او می‌داند و در پاره‌ای موارد به مستندسازی بعضی از یافته‌های او پرداخته است.
فصل اول این کتاب «شرح احوال» صنیع‌الملک است و به موضوعات نیاکان، زندگی، دوران جوانی، سفر فرنگستان و بازگشت به وطن اختصاص دارد. در فصل دوم «کتاب‌آرایی هزار و یک شب» مورد نظر بوده و این موضوع تشریح می‌شود که مجموعه بی‌نظیر و نفیس «هزار و یک شب» با حمایت ناصرالدین شاه و مباشرت دوستعلی خان معیرالممالک در مجمع‌الصنایع ناصری فراهم آمد. آرایش این کتاب توسط 42 نفر از استادان به نام زمان حضور داشتند.
در فصل سوم «نقاشی دیواری» مورد بحث قرار می‌گیرد و فصل چهارم هم درباره نخستین مدرسه نقاشی در کشور است. پنجمین فصل درباره نخستین روزنامه مصور ایران و فصل ششم هم درباره پاره‌ای از آثار و پایان زندگی این هنرمند است. فصل پایانی کتاب هم میرزا ابوالحسن خان صنیع‌الملک در یک نگاه است که منابع، تصاویر و نمایه‌های کتاب را در برمی‌گیرد.
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:
پیش از این که نخستین مدرسه نقاشی ایران در دوره قاجار تشکیل شود، نقاشی با نظام استاد شاگردی تعلیم داده می‌شد. اصولا نظام استاد شاگردی به ویژه از سده هفتم هجری که نقاشی و نگارگری از هنرهای مورد توجه دربارها بود، در هنر ایران، بلکه در سایر حرفه‌ها و پیشه‌ها هم، جریان داشت. در این نظام آموزشی که حالت بسیار بسته‌ای هم داشت، شاگرد را به استادی می‌سپردند و استاد در طرز آموزش و تعلیم او آزاد بود. شاگرد که معمولا از وابستگان استاد هم به حساب می‌آمد، سال‌ها در کنار دست استاد کار می‌کرد و سه دوره اساسی را می‌گذراند: 1- مشق نظری 2- مشق عملی یا قلمی 3- مشق خیالی.
شاگرد در مرحله مشق نظری می‌باید تنها به نگاه کردن به کار استاد و غور و بررسی اعمال استاد در حین کار می‌پرداخت تا با شگردهای کار او و نیز طرز قلم‌گیری و طراحی و غیره آشنا شود. او پس از سال‌ها مشق نظری که کارش حالت پادویی نیز داشت، اجازه می‌یافت از روی کاری که استاد برای او در نظر می‌گرفت، به مشق عملی یا قلمی بپردازد.
این کتاب با 123 صفحه مصور، شمارگان 3 هزار نسخه و قیمت هزار و 450 تومان منتشر شده است.
نظر شما