به گزارش خبرنگار مهر، بهار که می آید سفره سبز دنا پهن می شود و در آن بیش از 475 گونه گیاهی خوراکی و دارویی می روید و برکت این کوه پاک سرشت را به مردمان این دیار هدیه می دهد.
گیاهانی که از گذشته های دور تاکنون مرهم دردها و طعام روز و شب دنانشینان بوده اند، اینک از دست بوته چینان روز و شب ندارند و هر ساله رویشگاه هایشان کمتر می شود و طعم تلخ انقراض را می چشند.
این روزها کوههای دنا، این رستنگاههای امن گیاهان، زیر پای سیل عظیم بوته کنان می لرزد و گیاهان دارویی و خوراکی بی نظیرش را در میدانها و خیابانهای مرکزی شهر یاسوج و دیگر شهرهای همجوار می بیند که در دست زنان، مردان و حتی کودکانی است که از روی طمع و یا از سرنداری، چوب حراج بر این ثروت سبز خدادادی می زنند.
"زرابی"، "کرفس"، "آنغوزه"، "لیزک"، "ریواس"، "بیلهر"، "تره"، "موسیر"و "جاشیر" برخی از گیاهان خوراکی و دارویی در این کوهها هستند که گل نداده و بهار ندیده معاش روستائیان و کالای پرقیمت بازارهای شهر می شوند.
25 گونه گیاهی کهگیلویه و بویراحمد در خطر انقراض
رئیس منابع طبیعی شهرستان بویراحمد به خبرنگار مهر گفت: 25 گونه گیاهی در کهگیلویه و بویراحمد به دلیل برداشت بی رویه در خطر انقراض هستند.
رامین جاوید افزود: مراتع کوههای زاگرس در شهرستانهای بویراحمد و دنا رویشگاه بیش از دو هزار گونه گیاهی است که ۴۷۵گونه از این تعداد از نوع گیاهان دارویی هستند.
وی بیان کرد: متاسفانه امروزه به دلیل افزایش جمعیت و نگاه اقتصادی برخی از مردم به این گیاهان، شاهد برداشت بی رویه گیاهان خوراکی و دارویی در استان، جهت امرار معاش هستیم.
وی افزود: این برداشتها که در سطح وسیع و همراه با ریشه کنی این گیاهان صورت می گیرد، موجب فقیر شدن مراتع این شهرستانها شده است.
بهره برداری بی رویه عامل انقراض
یک گیاهشناس و پژوهشگر گیاهان دارویی به خبرنگار مهر گفت: بهره برداری بی رویه و بسیار زیاد مردم از گیاهان خوراکی و دارویی مهمترین عامل به خطر افتادن حیات این گیاهان است.
عزیزالله جعفری افزود: هم اکنون خطر انقراض گیاهانی همچون "زرابی"، "موسیر"، "باریجه"، "خاری"، "بن سرخ"، "چویل"، "بیلهر" و"آنغوزه" را تهدید می کند.
جعفری اظهار داشت: از میان این گونه ها، گیاه "زرابی" وضعیت خطرناکتری دارد به طوری که رویشگاه های آن در کوه دنا به شدت کاهش یافته است.
کاهش شدید رویشگاههای زرابی در دنا
مدیر پژوهشکده گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد گفت: این گیاه که "زرین گیاه" و "بادرنج بویه دنایی" نیز نام دارد، اولین باردر ارتفاعات دنا جمع آوری شد.
وی بیان کرد: این گیاه به جز در دنا در ارتفاعات کرکس، دماوند، توچال و علی آباد کتول نیز پراکنش دارد و مورد بهره برداری قرار می گیرد اما در این منطقه بهره برداری از آن بسیار زیاد است.
جعفری تصریح کرد: هم اکنون وسعت منطقه رویش "بادرنج بویه دنایی" یا "زرابی" در ارتفاعات دنا بسیار کاهش یافته و به یک تا دو هکتار محدود شده است.
وی یادآور شد: این گیاه مصارف دارویی متعددی از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن، ضد التهاب و درمان ناراحتی های گوارشی و اعصاب دارد و بر این اساس بهعنوان یک گیاه دارویی موثر مورد استفاده قرار می گیرد.
جعفری عنوان کرد: رشد و تکثیر این گونه گیاهی به ندرت صورت می گیرد وعوامل طبیعی مانند بهمن و بهره برداری زیاد از این گیاه از عوامل تهدید کننده حیاتزرابی بوده اند.
52 درصد گیاهان دارویی اروپا در دنا وجود دارد
این استاد دانشگاه تصریح کرد:475 گونه گیاه دارویی در کوه دنا می روید و این تعداد گیاه دارویی 52.2درصد کل گونه‌های گیاهی دارویی قاره اروپا و 26.6درصدگونه‌های گیاهی دارویی کشور را شامل می شوند.
وی اظهار داشت: دنا 46 گونه گیاهی آندومیک دارد و سه گیاه دارویی و کمیاب در دنیا شامل "باریجه"،"آنغوزه" و "گزانگبین" در این استان رویش می یابند.
جعفری بیان داشت: آلودگی‌های شهری موجب افزایش گرایش مردم به طبیعت شده و متناسب با آن علاقه آنان به استفاده از گیاهان کوهی نیز افزایش یافته به همین دلیل مناطقی که پوشش گیاهیدارد و نزدیک به جاده اصلی واقع شده مورد هجوم افراد و برداشت‌های بی رویه قرارمی گیرد.
بیلهر طعم تلخ انقراض را می چشد
گیاه "بیلهر" که در ارتفاعات کوههای دنا می روید از دیگر گیاهان مهمی است که در شرف انقراض قرار دارد.
یک کارشناس منابع طبیعی استان گفت: گیاه "بیلهر" یا کندل کوهییکی از گیاهان خانواده چتریان و در معرض انقراض است که در ارتفاعات بالای دو هزار و 500متر کوههای دنا در کهگیلویه و بویراحمد می روید.
سعید نظری اظهار داشت: این گیاه تلخ که با گرفتن زهر آن شیرین می شود، یکی از گیاهان خوراکی مورد علاقه مردم این استان است که همین علاقمندی باعث شده در فصول بهار مورد هجوم قرار گیرد به طوریکه تا چند سال آینده اثری از این گیاه خوراکی در کوههای استان مشاهده نمی شود.
وی تصریح کرد: دو گونه گیاهی شامل "کرفس کوهی" و "بن سرخ" یا "لیزک" بر اثر تخریب و استفاده بی رویه در این استان در معرض خطر انقراض قرار دارند.
نظری افزود: لیزک گیاهی است شبیه به تره که یک گیاه گل دار است و به طور وحشی می روید و بومی ایران است.
روزانه هزاران بوته در دنا ریشه کن می شود
وی بیان داشت: روزانه هزاران بوته گیاهان خوراکی و دارویی در استان ریشه کن می شوند.
نظری افزود: این وضعیت بسیار نگران کننده است زیرا برگشت پذیری این گیاهان به محیط بسیار کند و یا ناممکن است.
دنا این روزها حال روز و خوشی ندارد. روزی گرد و غبار عربی می آید و بر مخمل سبز آن رنگ خاکستری می پاشد و راه را بر نفس کشیدن درختان و گیاهان آن می بندد. روزی آتش، بلوطهای کهن دنا را ایستاده میمیراند و گاهی فعالیتهای توسعه ای غیر کارشناسی بر چهره سبز آن زخمی می نشاند.
حالاهم مراتع آن زیر پاهای سودجویان له می شود و به تاراج می رود و گنجینه گیاهان شفابخش آن یکی پس از دیگری دنا را با سنگها تنها می گذارند.
منابع طبیعی متعلق به همه نسل هاست. با این روند تخریب گنجینه های خدادادی دنا، چیزی جز حسرت و آه برای نسلهای آینده باقی می ماند.
نظر شما