به گزارش خبرنگارمهر، نشست بررسی و تشریح برنامه‌های نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی و ضرورت علوم انسانی اسلامی با حضور حجت الاسلام رضا غلامی رئیس شورای سیاست گذاری این کنگره و دکتر عطاء الله رفیعی آتانی دبیر علمی این کنگره و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی در خبرگزاری مهر برگزار شد.
حجت الاسلام رضا غلامی رئیس شورای سیاست گذاری "نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی" در این نشست درباره ضرورتهای برگزاری این کنگره گفت: این کنگره با مشارکت 37 مرکز علمی تحقیقاتی اعم از داخلی و خارجی برگزار میشود و در طول سه دهه اخیر یک رخداد علمی بسیار بزرگ به شمار می رود .همایشهایی درباره مباحث مدیریت در علوم انسانی در کشور برگزارشده ولی هیچ همایشی تا این حد خودجوشانه و با این حجم مشارکت مراکز و سازمانهای علمی معتبر انجام نگرفته است. هیچ اجباری در شرکت مراکز علمی در این کنگره نبوده و از روی اختیار، سازمانها و افراد دعوت ما را پذیرفتهاند.
ضرورت تحول بنیادین در علوم انسانی با مشارکت همه اساتید
وی افزود: این کنگره در حدود 8 کمیسیون تخصصی دارد که مسئولیت هرکدام از آنها را یکی از این مراکز به عهده گرفته و سایر مراکز در کمیسیونها نماینده دارند. شرط شرکت مراکز در این کنگره ارائه مقالات پژوهشی به دبیرخانه آن است. این کنگره یک حرکت مهمی است و میتواند آثار بسیار چشمگیری را در آینده در مناسبات علمی کشور در حوزه علوم انسانی داشته باشد. وقت آن رسیده که یک تحول بنیادین در علوم انسانی با مشارکت همه استادان و دانشگاهیان در کشور صورت بگیرد، برای اینکه ما خواهان یک علوم انسانی مطلوب و متناسب با باورها و ارزشهای خودمان هستیم. البته موضوع تحول در علوم انسانی از قبل از انقلاب مطرح شده و در سه دهه پس از انقلاب هم فراز و نشیبهایی داشته یعنی در نقطه صفر قرار نداریم سرمایههایی در این زمینه داریم که باید از آنها استفاده کنیم.
غلامی تصریح کرد: این کنگره پیامی به مسئولان است که استادان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه منتظر اقدامات مسئولان در این زمینه نمیمانند، خودشان در این زمینه گامهای علمی مؤثر را بر میدارند.
اسلامی کردن علوم انسانی سکولار اشتباه است
رئیس شورای سیاست گذاری "نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی" ادامه داد: در این سالها کارهای زیادی به نام تحول در دانشگاهها حتی در حوزهها صورت گرفته اما آنچه بیشتر برای ما اهمیت دارد تولید فکر و اندیشه است. تا زمانی که در این زمینه پیشرفتی نداشته باشیم نمیتوانیم در علوم انسانی تحولی عمیق ایجاد کنیم. لذا مادامی که به سمت اسلامی کردن علوم انسانی سکولار میرویم، در پایههای شکلی و سطحی میمانیم که این به نفع علوم انسانی سکولار تمام میشود وبه بیشتر شدن عمر این علوم در کشور میانجامد. باید به سمت نوسازی علوم انسانی برویم. این پتانسیل و ظرفیت در کشور وجود دارد که تحول علوم انسانی در یک پروسه و نه یک پروژه دنبال شود.
وی افزود: در حال حاضر علوم انسانی کاملا اسلامی در اختیار نداریم و نباید تحول در علوم انسانی را پروژه ای در یک اتاق سربسته و با تعدادی از متفکران و اندیشمندان با بخشنامه اجراکرد چرا که این کار یک تفکر سطحی و غلط است. تحول باید در متن حوزه و دانشگاه و تحول با کار آزاد علمی صورت گیرد. اکثریت استادان دانشگاهی ما با این تحول موافق هستند عده قلیلی به باقی ماندن این علوم سکولار اصرار میورزند و مخالف اسلامی سازی این علوم هستند. مردم هم خواهان برقراری احکام و شریعت اسلامی در دانشگاهها هستند.
علوم انسانی سکولار قادر به درک واقعیتهای جامعه نیست
غلامی تصریح کرد: علوم انسانی سکولار قادر به درک واقعیتهای جامعه نیست و مسائل جامعه را نمیتواند درست بشناسد و نسخهای برای حل و فصل این مسائل ارائه دهد. ناکارآمدی این علوم یکی از دلایل انزوای آنها در مدیریتها است. یعنی علوم انسانی سکولار نتوانسته در برهههای حساس به مدیران کشور کمک کند. البته این علوم حتی در جوامع سکولار با چالشها و ناکارآمدی روبروست. علوم انسانی در غرب منجر به جنبش عدالت خواهانه وال استریت مردم آمریکا شده است، مردم غرب خواهان تغییرات گسترده در نظام اقتصادی خود و از بین رفتن حکومت یک درصد بر نود و نه درصد هستند.
رئیس شورای سیاست گذاری "نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی" اظهارداشت: نظام سرمایهداری به پایان خط خودش رسیده و یک شرایط اقتصادی غیرقابل قبول برای زندگی مردم بوجود آمده که در حوزههای فرهنگی و اجتماعی هم دارد تسری مییابد.علوم انسانی سکولار در شکل دهی این اوضاع نقش بسزایی داشته لذا این علوم کاربردی نیست و برای خود غربیها هم ناکار آمد و غیرقابل اجرا است. خود اندیشمندان غربی هم به این مسئله تأکید دارند منتها برای آنکه ترجمههایی که در کشور ما میشود متوازن و متعادل نیستند و کمتر به ترجمه آثار منتقدان غربی از علوم انسانی خود میپردازند لذا تصویر واقعی از این علوم در بین دانشگاهیان ما وجود ندارد.
وی افزود: مهمترین مسئله ما با این علوم مبتنی بودن آن بر جهان بینی الحادی است در حالیکه ما خواهان احاطه جهان بینی الهی بر این علوم هستیم. بایدها و نبایدها جهان بینی الهی باید از این علوم بیرون بیاید. این مسئله هم بدین معنا نیست که از دستاوردها و تجربه بشر غربی بی توجهی بشود و تلاش آنها را در تولید علم نادیده بگیریم.
سه رویکرد درباره اسلامی سازی علوم انسانی
غلامی درباره سه رویکرد مطرح درباره اسلامی سازی علوم انسانی گفت: ما طرفدار رویکرد میانه هستیم که برخلاف رویکرد افراطی که معتقد به کنارگذاشتن علوم انسانی غربی در دانشگاهها است و رویکرد تفریطی که معتقد به این است که همین علوم انسانی موجود را باید مبنا قرار داد و تعارضات آن را با علوم اسلامی باید برطرف شود، رویکر میانه که در دستور کار کنگره قرار دارد که معتقد به این است علوم انسانی باید بر پایه جهان بینی اسلامی استوار باشد و از نتایج دینی بی نیاز نباشد. از نقاط قوت علوم انسانی غربی استفاده میکنیم و با یک تعریف و مهندسی جدید نقاط قوت این علوم را به کار میبریم.
وی افزود: یعنی از مزایای علوم انسانی جدید در ساختن تمدن اسلامی خود را محروم نمیکنیم. درباره این رویکرد قبل از ما متفکران و اندیشمندان جهان اسلام تولیدات فکری خوبی داشته و آثاری را منتشر کردهاند. ما در نقطه صفر نیستیم و امروز ظرفیت خوبی برای حرکت جهشی رو به جلو در جهان اسلام داریم. چنانچه ما از دانش کارآمدی به نام اقتصاد اسلامی برخورداریم که درگذشته هیچ مجالی برای اجرا پیدا نکرده بود و با حاکمیت جمهوری اسلامی تحقق یافت. باید گفت در بعضی از زمینهها در جهان اسلام مثلاً بانکداری اسلامی از بانکداری ربوی طراز مالی بهتری داشته است و برای بهتر عرضه شدن و اثبات آن نیاز به آزمودن آن در کل جهان هستیم.
رئیس شورای سیاست گذاری "نخستین کنگره علوم انسانی اسلامی" ادامه داد: در حوزه آموزش و پرورش و علوم عقلی سرمایههای قابل توجهی داریم و صاحب یک دانش مناسب اسلامی در این حوزه هستیم. باید اراده و عزم جدی برای بکاربستن آنها در نقشه راه نظام ایجاد شود. ما یک چشم انداز روشن 10-15 ساله برای تحول بنیادین علوم انسانی درنظر گرفتهایم. این کنگره حرکت خوبی برای ساماندهی و استمرار بخشیدن به تحول علوم انسانی در کشور است.
غلامی یادآورشد: حرفهای جدی و جدیدی در مجموعه مقالات ارسال شده به دبیرخانه ارائه شده است که میتواند در آینده نزدیک نقش بسیار مهمی در تحول علوم انسانی در کشور داشته باشند. باید سرمایه گذاری مالی ویژهای برای تولید اندیشه انجام گیرد که متأسفان در سالهای گذشته این کار انجام نگرفته، ما حتی به اندازه خرج صد کیلومتر بزرگراه برای پژوهش و تولید اندیشه در کشور هزینه نکرده بودیم.
نظر شما