حجت الاسلام عبدالله حسن‌زاده نویسنده و سردبیر ماهنامه ادبی پوپک در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: در فعالیت‌های ادبی اگر قرار باشد بخشی که مربوط به تاریخ صدر اسلام و ائمه (ع) می‌شود، به صورت داستان در بیاید، چه در کتاب‌ها و نشریات کودکان و چه گروه سنی بزرگسالان، در درجه اول باید منابع استخراج شوند که این کار پژوهشگران است.
وی افزود: دوستان پژوهشگر باید در پژوهشکده‌ها درباره زندگی ائمه و تاریخ اسلام تحقیق کرده و منابع دقیق را استخراج کنند. بخش مهی از این موضوع به بحث شمایل‌نگاری ائمه و معصومین باز می‌گردد. شمایل‌نگاری شامل سر و وضع ظاهری، لباس، رفتار و نشست و برخاست‌ها، وضعیت جغرافیایی، شرایط اجتماعی و ... می‌شود. درباره پیامبر (ص) یک شمایل‌نگاری چاپ شده است که اثری ترجمه‌ای است.
این نویسنده ادامه داد: برای ائمه هم همین‌طور است. وضعیت خانه، مخالفین و موافقین و جغرافیای محل زندگی‌شان از مواردی هستند که در بحث شمایل‌نگاری می‌گنجند و نویسندگان نیازمند استفاده از آنها هستند. امروز اگر نویسنده‌ای بخواهد درباره ائمه داستان بنویسد، باید فعالیت‌های پژوهشی را هم خودش به دوش بگیرد. اگر پژوهشگران ما این لطف را بکنند تا شمایل‌نگاری ائمه انجام شود، کار نویسندگان یک پله جلوتر و بالاتر می‌رود.
حسن‌زاده گفت: مثلا نویسنده‌ای که می‌خواهد درباره پیامبر (ص) بنویسد، ممکن است درباره شرایط تبعید در شعب ابی‌طالب فکر کند که فاصله این محل از مکه بسیار دور و بعید بوده است، اما شمایل‌نگاری‌ها نشان می‌دهد که وقتی کودکان از گرسنگی در شعب ابی‌طالب گریه می‌کردند، مکیان صدای آنها را می‌شنیده اند و این خود به خود به نویسنده نشان می‌دهد که فاصله شعب ابی‌طالب از مکه زیاد نبوده است و تبعید‌های آن روزگار با نفی بلد و تبعید‌های این روزگار تفاوت داشته است. حتی موسساتی که توانایی مالی دارند، می‌توانند ماکت‌های اماکن تاریخی و جغرافیای آن زمان را بسازند و از آنها عکسبرداری شود تا در کتاب‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. یک نویسنده سوری در زمینه غزوات پیامبر (ص) چنین کاری را انجام داده بود و نقشه‌های تاریخی جنگ‌ها را ترسیم کرده بود.
سردبیر نشریه پوپک افزود: اگر درباره امامی مانند حضرت هادی (ع) کمبود اثر داریم، موضوع در درجه اول به این باز می‌گردد که تبحر نویسندگانمان در نویسندگی است نه تحقیق و تفحص. نویسندگان تا حدی می‌توانند به منابع دسترسی داشته باشند و از آنها استفاده کنند. اگر ضعفی در این زمینه وجود دارد به دو طرف ماجرا باز می‌گردد. مگر نویسندگان چقدر منابع در اختیار دارند؟ اگر آثار داستانی کمی درباره امام علی النقی (ع) چاپ شده، دلیلش همین است. چون اگر به بازار کتاب مراجعه کنید، حداکثر چند کتاب درباره سخنان و روایات مربوط به ایشان وجود دارد. بنابراین آن بحث شمایل‌نگاری از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی گفت: بحث کم‌کاری یک موضوع دوطرفه است. چون موضوع، درباره تاریخ اسلام است، دوطرف باید تلاش کنند. ابتدا باید منابع در اختیار نویسندگان قرار بگیرد تا بتوانند بنویسند. بنیاد شهید زمانی پروژه خوبی را درباره جانبازان صدر اسلام انجام داده بود و نتایج تحقیقات این پروژه را در اختیار نویسندگان قرار داده بود. در زمینه داستان‌نویسی درباره ائمه هم نیازمند چنین پروژه‌هایی هستیم.
نظر شما