به گزارش خبرنگار اقتصادي "مهر" چند سالي است كه سيرتعيين جوايزبسيار بزرگ ازسوي بانك هاي كشور براي جلب سرمايه هاي مردم به سمت حساب هاي قرض الحسنه شدت گرفته و رقابت برسرتعيين جوايزجذاب ترادامه دارد،كارشناسان ديدگاه هاي مختلفي دراين خصوص مطرح مي كنند.
سيد عباس موسويان رئيس پژوهشكده نظام هاي اسلامي دراين مورد مي گويد: درحساب هاي قرض الحسنه سپرده گذارسرمايه خود را به تمليك بانك درآورده و بانك نيز با سرمايه گذاري بخشي ازاين سپرده ها سودي به دست آورده و بخشي ازآن سود را به صورت جوايز به برخي از سپرده گذاران اهدا مي كند كه اين امر ازنظرحقوقي مشكلي ندارد.
وي با بيان اينكه از ديدگاه موازين اقتصاد اسلامي، اين امر بسيارمتفاوت است،مي افزايد: چون اين جوايز ازسود منابع سپرده گذاران تهيه مي شود بايد به صورت عادلانه بين آنها تقسيم گردد، حال آنكه روش قرعه كشي شيوه نامناسبي براي تقسيم اين سود است و سپرده گذاران ازاين سود به طور عادلانه بهره مند نمي شوند.
موسويان با اشاره به تعيين جوايز بسيار بزرگ وفريبنده توسط بانكها براي سپرده هاي قرض الحسنه، تصريح مي كند: باايجاد چنين رقابت ناسالمي در سيستم بانكي كشور، اغلب بانكها به سمت وسوي موسسات بخت آزمايي سوق پيدا كرده اند،در صورتي كه اين بانكها بايد به يك موسسه پرتوان اقتصادي تبديل شوند و اين امر در دراز مدت به ضرر بازارپولي ومالي كشورتمام خواهد شد.
حسين حشمتي مولايي يك ازكارشناسان بانكي نيز در اين خصوص مي گويد: تعيين اين جوايز توسط بانك ها موجب ايجاد يك رقابت ناسالم دربازار پولي و مالي كشور شده و مفهوم واقعي قرض الحسنه را ازبين برده است.
وي با بيان اينكه قرض الحسنه يك روش نوآورانه در سيستم بانكداري اسلامي است،مي افزايد : مردم با اهداف خير خواهانه در حساب هاي قرض الحسنه سرمايه گذاري مي كنند و ارزش اين عمل بسيار بالاتر ازآن است كه ما اين حسابها را تحت پوشش روش هاي لاتاري(بخت آزمايي) قراردهيم.
مولايي معتقد است: درحال حاضركه حساب هاي قرض الحسنه جنبه لاتاري پيدا كرده ، ميان تبليغات براي سرمايه گذاري در قرض الحسنه ها و تبليغاتي كه براي مثلا خريد رب گوجه فرنگي صورت مي گيرد نفاوتي وجود ندارد.
وي با اشاره به اينكه استفاده ازدرآمد هاي مردم سالار قرض الحسنه نياز به يك برنامه ريزي دقيق و صحيح دارد،مي گويد: هرچند ازتعيين جوايز مي توان براي تشويق مردم نسبت به سرمايه گذاري در حساب هاي قرض الحسنه استفاده نمود اما اين روش نبايد مبناي كارقرارگيرد.
اما علي خرسنديان مديركل دفترتحقيقات و بررسي هاي پولي و بازرگاني وزارت امور اقتصادي و دارايي درخصوص برخورد دولت با اين روند مي گويد: تعيين نوع جوايز حساب هاي قرض الحسنه بستگي به شيوه هاي مديريتي بانك ها دارد و تا زمانيكه خارج از ضابطه هاي قانوني نباشد نمي توان با آن برخورد كرد.
وي معتقد است: اين شيوه هاي مديريتي براي تعيين جوايز قرض الحسنه مي تواند محملي براي ايجاد تحرك و رقابت در شبكه بانكي باشد.
به گفته وي، رقابت در شبكه بانكي به عنوان بنگاهي اقتصادي و خدمات بر اساس تنوع خدمات و نحوه خدمات رساني در راستاي جذب و حفظ مشتريان بيشتر به بانك تعريف مي شود كه جوايز قرعه كشي حساب هاي قرض الحسنه نيز يكي از اقدامات بانك ها براي رقابت با يكديگر است.
خرسنديان با بيان اينكه تبليغ و تعيين جوايز بزرگ از سوي برخي بانك ها قابل انتقاد است اما به لحاظ اينكه خارج از ضوابط و مقررات بانكي نيست نمي توان با آن مخالفتي كرد،مي افزايد: تعيين جوايز كوچكتر و پوشش قشر وسيعتري از سپرده گذاران با برقراري عدالت ميان مشتريان موجب افزايش رضايتمندي مشتريان نيز دربانك مي شود.
دكتر مرتضي الله داد يكي از كارشناسان اقتصادي در خصوص شيوه بانك هاي كشور براي جذب سپرده هاي قرض الحسنه، مي گويد: درچند سال اخير سيستم بانكي كشوربراي جذب سپرده هاي قرض الحسنه اقدام به تعيين جوايز گرانبها مانند ماشين هاي مدل بالا كرده كه اين اقدام درهيچ يك از بانكهاي معتبر دنيا روشي براي جذب پول و سرمايه محسوب نمي شود.
وي با اشاره به پيشرفت سيستم هاي بانكي درسطح جهان، مي افزايد: دريك سيستم نوين بانكي، بانكها براي جذب سرمايه هاي افزون نسبت به بهبود تسهيلات و خدمات خود اقدام كرده و با تضمين سرمايه گذاري و عملكرد مثبت خود اطمينان سرمايه داران را به فعاليت هاي خود جلب مي كنند.
الله داد، با بيان اينكه حساب هاي قرض الحسنه در بانكهاي كشور جنبه لاتاري (بخت آزمايي) پيدا كرده است، تصريح مي كند: درحال حاضر پس از پايان قرعه كشي سپرده گذارن سرمايه خود را از بانك خارج كرده و به بانك ديگري كه هنوز قرعه كشي نكرده انتقال مي دهند و عملكرد اين حسابها همانند بخت آزمايي شده ولي در سيستم بانكي كشور اينگونه فعاليتها نبايد جايگاهي داشته باشد.
گفتني است طبق قانون بانكها فقط دودرصد از موجودي حسابهاي قرض الحسنه خود را مي توانند به جوايز اختصاص دهند،در حالي كه رواج لاتاري و تعيين حجم زيادي از جوايز با قيمتهاي گزاف ، نحوه صحيح برداشت بانكها از اين حسابها را زيرسوال برده است وبا توجه به اينكه سرمايه گذاري با استفاده از اين حسابها ممنوع بوده وهيچ گونه سودي براي بانكها ندارد ، چگونگي تعيين جوايزگران قيمت از سوي بانك ها قابل تامل است.
عملكرد بانكي كشور درتعيين جوايز گران قيمت و اهداي جوايز از طريقه قرعه كشي به حسابهاي قرض الحسنه ، علاوه بر آنكه خارج از تعاريف حسابهاي قرض الحسنه مي باشد ، اقدامي نامتعارف در خدمات بانكي و مغاير مباني صنعت بانكداري اعم از ربوي و اسلامي است.
با توجه به اينكه اين اقدامات آسيب هاي اجتماعي و اقتصادي، درجامعه ايجاد خواهد كرد وازلحاظ اقتصادي اعتماد مردم را نسبت به سيستم بانكي كشور سلب مي كند، رسيدگي سريع مراجع ذي صلاح به خصوص بانك مركزي به اين امر ضروري به نظر مي رسد.
نظر شما