نابسامانیهای بسیار درآخرین زنجیره مطبوعاتی/سیگار اولویت اول دکه‌داران!

به گزارش خبرنگار مهر، نزدیک به 60 دکه مطبوعاتی در مرکز استان و 20 دکه در سایر شهرستانها با برخورداری از مشکلات توزیع و نیز عدم فروش نه تنها تمامی نشریات منتشره در کشور را در ویترین خود ندارند، بلکه به دلایل قابل توجهی مجبور به فروش گزینشی شده و حتی در برخی از آنها اثری از روزنامه های کثیر الانتشار دیده نمی شود.

علاوه بر فروش گزینشی که به عقیده برخی دکه داران متاثر از فرهنگ مطالعاتی است بسیاری از دکه های مطبوعاتی برای تامین اجاره بها و معیشت حداقلی، اقلام غیر فرهنگی از جمله مواد خوراکی و انواع سیگار را نیز به فروش می رسانند و به صورت صوری در چرخه توزیع مطبوعات ایفای نقش می کنند.

فروش سیگار و آدامس به جای کالای فرهنگی

این روزها دکه های مطبوعاتی که می توانند به پایگاه نشر دانش و فرهنگ و اطلاع رسانی عمومی تبدیل شوند به مغازه های سر راهی خرید اقلام خوراکی و انواع سیگار تبدیل شده اند و دکه داران برای راضی نگه داشتن مشتری حتی حاضر به روشن کردن سیگار وی هستند.

یکی از دکه داران اردبیل در پاسخ به سوالی در خصوص رواج فروش سیگار و مواد خوراکی در این مراکز با وجود ممنوعیت آن، مشکلات مالی این قشر را یادآور شد و گفت: اگر سیگار و مواد خوراکی فروخته نشود نمی توان دخل و خرج را یکی کرد.

احد ستاری در گفتگو با خبرنگار مهر اضافه کرد: ممنوعیت فروش محصولات غیر مطبوعاتی در دکه ها چاره کار نیست و با وجود اینکه فروش این محصولات ممنوع شده بود اما در پی اعتراض دکه داران اردبیل روال سابق جریان دارد.

چرخه توزیع مطبوعات نیازمند حمایت

ستاری یکی دیگر از مشکلات دکه داران را توزیع سنتی روزنامه عنوان کرد و افزود: در حالی که در برخی استانها شرکتهای توزیع کننده خود عهده دار پخش روزنامه هستند در اردبیل دکه دار مجبور به فرستادن پیک موتوری به شرکت توزیع کننده بوده و در پایان ماه هزینه ای از این بابت نیز پرداخت می کند.

وی این موضوع و بی دقتی شرکتهای توزیع کننده را باعث دیر رسیدن، اشتباه در تیراژ و حتی افزایش تعداد برگشتی نشریات می داند.

در عین حال مدیر شرکت نشر گستر اردبیل با رد انتقادهای وارده از سوی دکه داران علت توزیع سنتی را عدم حمایت شرکتهای مرکزی دانست و متذکر شد: با وجود درخواست مکتوب ما از این شرکتها مبنی بر توزیع دکه به دکه به دلیل هزینه بر بودن حاضر به قبول ایده ما حتی با پرداخت یک درصد پورسانت نشدند.

رضا موذنی نیز در گفتگو با مهر افزود: توزیع روزنامه و مجله با دقت انجام می شود و به دلیل داشتن صورت حسابهای مشخص و ثابت برای هر دکه تعداد فروش و برگشتی مشخص است.

موذنی با بیان اینکه از زمان خروج روزنامه از چاپ تا رسیدن به دست مشتری در شهرستانها و بخشها بیش از 12 ساعت سپری می شود، تصریح کرد: با وجود اینکه از پیک موتوری و ماشین سواری برای توزیع استفاده می شود، محدودیت امکانات دلیل این تاخیر است.

موذنی با انتقاد از عدم نظارت نهادهای مسئول در این زمینه، گفت: مسئولان نه دکه دار و نه توزیع کننده را نمی شناسند و تاکنون این صنف به هیچ جلسه ای دعوت نشده تا مشکلات خود را بازگو کند و به جرئت می توان گفت از توزیع تا فروش روزنامه نهادهای مسئول هیچ نقشی ندارند.

وی با بیان اینکه دکه دار و توزیع کننده نهاد متولی ندارد، عنوان کرد: با وجود سختی کار دکه داران نمی توانند مشکلات خود را به گوش مسئولان برسانند و نهادهای آموزشی و رسانه نیز در گشودن گره فرهنگی استان حرکتی نداشته اند.

اردبیل روزنامه خوان حرفه ای ندارد

دکه های مطبوعاتی به عنوان تنها محل فروش محصولات مطبوعاتی به سادگی می تواند الگوی مطالعاتی یک منطقه را نمایان سازد و این در حالی است که بسیاری از دکه داران با گلایه از استقبال اندک شهروندان از انواع مطبوعات حتی در تعداد تیراژ فروشی خود نیز مجبور به پذیرش محدودیت هستند.

یکی دیگر از دکه داران مطبوعاتی اردبیل با انتقاد از ضعف عمده فرهنگ مطالعاتی تصریح کرد: علاوه بر نبود بسترهای حمایتی از دکه داران، مشکلات فرهنگی از جمله کم رونق بودن اقبال عمومی برای مطالعه به مشکلات جاری اضافه شده است.

سعید حسنی به مهر گفت: بارها دیده شده افراد به قصد خرید روزنامه به دکه آمده اند اما با یک تورق جزئی و خرید خوراکی دکه را ترک کرده اند و یا با مطالعه تیتر روزنامه های گران، روزنامه ارزان را خریده اند.

با وجود اینکه استان اردبیل با جمعیت حدود یک میلیون و 400 هزار نفری خود تعداد دکه مطبوعاتی قابل توجهی ندارد اما آمار برگشتیهای روزنامه و مجله از دکه های مطبوعاتی نشان می دهد گستردگی دامنه افراد روزنامه خوان در این استان بسیار اندک است.

در این بین مجلات تخصصی با موضوعات فرهنگی، اجتماعی، مد، دکوراسیون، اتومبیل، موسیقی، فلسفی، هنر، نمایش، سینما و روان شناسی بیش از سایر نشریات مهجور مانده و به فروش نمی رسد که در بسیاری مواقع به دلیل قیمت بالای مجله مشتری را از خرید منصرف می کنند.

حسنی در این خصوص اضافه کرد: دکه داران چون از این موضوع اطلاع دارند تعداد انگشت شمار و در بسیاری از مواقع سه تا چهار نسخه از یک مجله را درخواست می کنند، بنابراین دیده می شود که به عنوان مثال یک نشریه خاص به تعداد انگشتان دست در کل استان توزیع می شود.

حسنی با بیان اینکه ضعف سیاست گذاری نهادهای مسئول گریبانگر دکه های مطبوعاتی شده است، تاکید کرد: در صورتی که فرهنگ مطالعاتی را رسانه، آموزش و پرورش و دانشگاه ترویج می داد دکه دار مجبور به فروش اقلام غیر مطبوعاتی در دکه خود نبود.

وی یادآور شد: متاسفانه دیده می شود که حتی دانشجویان معنی روزنامه کثیرالانتشار را نمی دانند و نمی توان وقتی وضع جامعه به این شکل است از افراد عادی انتظار خرید مجلات تخصصی را داشت.

به گزارش مهر، دکه های مطبوعاتی به نسبت موقعیت جغرافیایی خود در شهر تیراژ های متفاوتی از روزنامه و مجله را به فروش می رسانند و در قبال این تفاوت هزینه اجاره بهای متفاوتی نیز به شهرداری پرداخت می کنند.

دکه داران معتقدند انتخاب گزینشی بر اساس نیاز مشتریان صورت می گیرد و تا زمانی که در یک منطقه خاص فرهنگ مطالعاتی رشد مناسبی نداشته باشد نمی توان انتظار داشت دکه مطبوعاتی نمونه ای از تمامی نشرهای کشور را به فروش برساند.

حسنی در توضیح این مطلب به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر علاوه بر مجلات مختلف روزنامه های کثیر الانتشار نیز در دکه ها برگشتی داشته و دکه های مطبوعاتی مناطق مرکزی شهر در پایان هر هفته و هر ماه برگشتی خود را به توزیع کنندگان ارسال می کنند.

خرید روزنامه برای ویژه نامه رایگان

وی عنوان کرد: از بین مجلات منتشره مجلات زرد از جمله مجلات خانوادگی در درجه اول و نشریات مربوط به حوادث و ورزشی در درجه دوم فروش خوبی دارند و در برخی مجلات به دلیل تیراژ کم موجود در دکه فروش 100 درصدی داریم.

حسنی تصریح کرد: روزنامه های سراسری ارزان قیمت بیشتر به دلیل ویژه نامه رایگان خود خریداری می شود و سایر روزنامه ها به دلیل قیمت بالاتر، مشتریان محدودی دارد که باعث شده در این گروه از روزنامه ها برگشتی بیشتر باشد.

این دکه دار معتقد است یکی از دلایل فروش مناسب روزنامه ها توزیع قبل از ظهر آن است و روزنامه های صبح به نسبت روزنامه های عصر فروش بیشتری دارند، بطوریکه افراد در هنگام مراجعه به محل کار خود یک نسخه تهیه کرده و می توانند یک روز تمام روزنامه را بخوانند.

حسنی سطح فرهنگ مطالعه در اردبیل را بسیار پایین می داند و معتقد است نبود چتر حمایتی و بی توجهی به نیاز سنجی مشتری فشار دو سویه ای بر معیشت و حرفه دکه داران وارد می کند و تا زمانی که از شدت این معضلات کاسته نشود نمی تواند دکه مطبوعاتی به معنی واقعی کلمه وجود داشته باشد.

اما باید متذکر شد آخرین زنجیره چاپ و نشر مطبوعات کشور به دلیل وجود مشکلات ذکر شده نه تنها از رسالت خود غافل مانده بلکه ضعف بسترهای حمایتی را بهترین توجیه این غفلت دانسته و نهادهای مسئول با بی توجهی به مطالبات این صنف باعث گسترش مشکلات جاری شده اند.

بیمه دکه داران معلق ماند

بیمه دکه داران و توزیع کنندگان از جمله چتر حمایتی است که تاکنون بر سر این قشر باز نشده و و با وجود اصرار شدید دکه داران تاکنون حتی یک دکه دار در سطح این استان بیمه نشده است.

گفتنی است در آذرماه سال گذشته گزارشی در خبرگزاری "مهر" با محوریت بیمه دکه داران منتشر شد که در این گزارش  معاون فرهنگی وقت ارشاد اسلامی استان اردبیل از آغاز طرح بیمه دکه داران خبر داده بود.

رئوف موسوی در گفتگو با خبرنگار مهر با تایید طولانی شدن این پروسه اضافه کرده بود: با جمع آوری اطلاعات دکه داران سه برنامه مهم و محوری مرتبط با معیشت این افراد نظیر بیمه، مستمری و پاداش هنری به اجرا در خواهد آمد.

وی در این گزارش تهیه بانک اطلاعاتی دکه داران مطبوعاتی استان اردبیل را نه تنها از سایر استانها عقب تر ندانسته بود بلکه معتقد بود این روند در وضعیت خوب و رو به رشدی قرار دارد.

اداره ارشاد اردبیل برای اجرای این طرح برخورداری از سند مالکیت و پروانه کسب را از مهمترین شرایط بیمه دکه داران می داند و به صراحت اعلام می کند اشخاصی که در دکه ها به عنوان فروشنده در حال فعالیت هستند از این طرح مستثنی بوده و شامل بیمه دکه داران نیستند .

علاوه بر این معاون فرهنگی وقت ارشاد اسلامی استان اردبیل شش ماه پیش به صراحت اعلام کرده بود افراد دارای شرایط اعلام شده می توانند با مراجعه به اداره ارشاد وضعیت بیمه خود را پیگیری کند.

اما کارشناس ارشد بیمه شدگان تامین اجتماعی استان اردبیل برخلاف این اظهارات تأکید دارد با توجه به اینکه هنوز طرح و برنامه ای برای بیمه دکه داران وجود ندارد، اشخاص فعال در این صنف تنها می توانند از طریق قوانین مشاغل آزاد خود را بیمه کنند.

شاهرخ عیسی پور که با مهر گفتگو می کرد، عدم وجود اتحادیه منظم و شناخته شده برای این صنف را یکی از علل تاخیر در بیمه دکه داران برشمرد و تصریح کرد: به علت عدم پیگیریهای منظم این صنف برای مطالبات خود، هنوز هیچ قانون و مصوبه ای برای بیمه دکه داران تصویب نشده است.

باید اذعان داشت که کش و قوس های بیمه دکه داران که نزدیک به چهار سال از آن می گذرد هنوز به فرجام خوشایندی نرسیده است، این درحالی است که به عقیده دکه داران نبود چترهای حمایتی مشکلات و چالشهای حرفه آنها را تشدید می کند.

بی شک دکه های مطبوعاتی تکمیل کننده زنجیره گسترده و طولانی حوزه چاپ و نشر محسوب شده و ارتباطی است تا کالای فرهنگی به دست مصرف کننده نهایی برسد و به همین دلیل این مکانها را مروجان فرهنگ نوشتاری نام نهاده اند و باید مورد توجه قرار گیرند.
............................
گزارش: ونوس بهنود