بی رغبتی فرش بافان به آویختن دار قالی/ همدان نیازمند تعاونی فرشبافی

به گزارش خبرنگار مهر، فرش دست‌ بافت ایرانی همواره در دنیا از جایگاه خاصی برخوردار بوده و صادرکنندگان بسیاری در این زمینه مشغول به فعالیت هستند و با توجه به برخی آمار می توان گفت که فرش دستبافت یکی از اولویت های صادرات غیر نفتی ایران به شمار می آید.

تولید فرش دست‌ بافت در سال های اخیر با چالش های مختلفی همراه بوده و متولیان دولتی و خصوصی این هنر اصیل ایرانی با برگزاری نمایشگاه های مختلف در داخل و خارج کشور و راه اندازی شرکت های بافت فرش دست‌ بافت سعی در حل مشکلات این صنعت دارند.

در این میان فرش همدان نیز که به گواه تاریخ یکی از ماندگارترین نقش ها، رنگ ها و ترکیب ها را داشته، با قدمتی چند صد ساله این روزها می رود که از ذهن و حافظه مردم پاک شود.

شاید در همین راستا است که مسئولان برای حفظ و ماندگاری نقش ها و رنگ های این هنر ایرانی اقدام به برگزاری ششمین نمایشگاه تخصصی فرش دست‌ بافت در نمایشگاه بین المللی استان همدان کرده اند.

در این نمایشگاه که در فضایی افزون بر هشت هزار مترمربع و در سه سالن ابن‌سینا، الوند و هگمتانه نمایشگاه بین‌المللی استان همدان برگزار شده، در مجموع بیش از 80 واحد تولیدی در زمینه فرش و تابلوفرش از مراکز مهم تولید فرش ایران از جمله بوکان، تبریز، اراک، اصفهان، نائین، مشهد، قم، کرمان تولیدات خود را عرضه کرده اند.

اما نکته مهم اینکه در این نمایشگاه، جای فرش همدان بسیار خالی بود و برخی از غرفه داران این نمایشگاه که از استانهای مختلف کشور آمده بودند با فرش همدان هیچگونه آشنایی نداشتند.

تولید فرش دست بافت کاهش یافته است

نایب رئیس اتحادیه فرش فروشان شهرستان همدان در خصوص این نبود آشنایی می گوید: به نسبت هر یک از این غرفه داران با تولیدات فرش در منطقه خود آشنایی دارند و این اتفاق غریبی نیست که فرش همدان را نمی شناسند.

حسین کندی بر این اعتقاد است که پس از تهران، همدان حرف دوم را در حرفه ای بودن برخورد فرش می زنند و این مقوله ای است که در دیگر استان ها آنقدرها حرفه ای دنبال نمی شود.

وی درباره جایگاه فرش همدان می افزاید: تجار در میان صادرات فرش به کشورهای اروپایی و امریکایی قطعا از فرش همدان استفاده می کنند.

کندی در مورد تنوع فرش همدان می گوید: اگر به مناطق مختلف در استان همدان مراجعه کنید با فرش های مختلف دست‌ بافتی در طرح ها و ابعاد و رنگ های متفاوتی روبرو می شوید و این در حالی است که در سایر استان ها فرش ها با تنوع کمتری تولید می شود.

وی با اشاره به کاهش تولید فرش دست‌ بافت در همدان در 15 سال اخیر گفت: از دلایل پایین آمدن میزان تولید نبود قدرت رقابت با کشورهایی همچون چین، هند و ترکیه است که در این زمینه فعالیت می کنند و رشد خوبی داشته اند.

قیمت مواد اولیه از سال گذشته تاکنون دو برابر شده است

حسین کندی که خود روزی شرکت بهبافت فرش همدان را اداره می کرده است مشکلات گرانی مواد اولیه را دیگر عامل کاهش تولید فرش دانسته و می گوید: شیب تند تورم در کاهش تولید فرش نقش اساسی داشته به طوری که قیمت مواد اولیه از سال گذشته تا کنون دو برابر شده است.

وی تغییر نگاه مصرف کننده را از دیگر دلایل کاهش فرش دست‌ بافت در همدان دانست و گفت: عرضه فرش ماشینی، موکت و مبلمان آپارتمان های کوچک امروز دیگر جایی برای فرش دست‌ بافت باقی نگذاشته است و مصرف کننده فرش دست‌ بافت را به عنوان یک زیرانداز در اولویت های پایین زندگی خود می بیند.

بنابر اظهارات نایب رئیس اتحادیه فرش فروشان همدان، تدوین سیاست های حمایتی دولت از بافندگان می تواند در حفظ صنعت فرش و بالا بردن میزان تولید نقشی اساسی داشته باشد.

در این راستا از مجموع 10 هزار بافنده ای که در استان همدان وجود دارد حدود هفت هزار نفر توسط اتحادیه فرش فروشان و اتحادیه تولید قالی با گذراندن آزمون های مورد نظر برای استفاده از تسهیلات بیمه ای معرفی شدند.

وی همچنین همدان را نیازمند راه اندازی کارگاه های متمرکز بافت فرش دانست و گفت: در حال حاضر در استان همدان تنها دو کارگاه متمرکز قالی بافی وجود دارد و این در حالی است که با توجه به قدمت دیرینه فرش بافی در همدان باید 10 کارخانه فرش بافی در همدان وجود داشت.

کندی عنوان کرد: کارگاه فرش بافی خانگی در همدان به وفور یافت می شود و در آنها دارهای قالی آنها به سفارش خامه فروشان، فرش فروشان و شرکت فرش بافی ها بر پا شده است.

همدان نیازمند تعاونی فرش بافی است

یکی از فعالان عرصه خرید و فروش فرش در بازار قدیمی همدان، در خصوص جایگاه فرش تولیدی همدان می گوید: فرش دست‌ بافت همدان از نظر اولویت بندی در رده دهم قرار دارد و دیگر استان ها آشنایی کاملی با فرش همدان ندارند.

مهدی غلامی در رابطه با تولید کم فرش دست‌ بافت می گوید: این روزها بافندگان به واسطه سود کم فرش دست‌ بافت میل و رغبتی به بافت ندارند و همچنین وجود انواع فرش ماشینی با قیمت های پایین تر در این زمینه تأثیر به سزایی دارد.

وی همچنین همدان را فاقد شرکت فرش بافی دانسته و می افزاید: اگر در همدان نیز همچون مناطق کاشان، مشهد و یزد تعاونی های فرش بافی راه اندازی شود تولید فرش همدان نیز افزایش خواهد یافت.

وی روند تورم را بر قیمت های فرش دستبافت قابل توجه ارزیابی کرد و گفت: در شش ماهه گذشته فرش با افزایش قیمت 30 درصدی مواجه بوده است.

شاید احساس نیازی که به منظور حمایت و معرفی از صنعت فرش ایران شده است، نمایشگاه فرش دستباف در نمایشگاه بین المللی همدان بر پا شده است و این رویداد زمینه ای را برای گفتگو با تجار و بازرگانان، تولیدکنندگان و حتی علاقمندان به سرمایه‌گذاری در فرش فراهم آورد تا وضعیت این هنر گره خورده به تاریخ و تمدن ایران اسلامی به طور ملموس تری بررسی شود.

رضا چراغی از دیگر فرش فروشان همدانی بر این امر معتقد است که همدان از دیرباز از نظر تولید فرش دستبافت پایلوت غرب کشور بوده است ولی از نظر جایگاه و بافت از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و ناشناخته مانده است.

شرکت فرش همدان در تولید تابلو فرش خلاصه شده است

وی با انتقاد از نحوه فعالیت شرکت فرش همدان می گوید: تنها فعالیت شرکت فرش همدان در تولید تابلو فرش خلاصه شده است که از نظر کیفیت قابل رقابت با نمونه‌های دیگر موجود در بازار نیست.

چراغی در حالی که آمار صادرات فرش را مختص استان همدان نمی دانست، عنوان کرد: فرش تولیدی استان هایی همچون زنجان و اراک و روستاهای نزدیک همدان جمع آوری می‌شوند و از گمرک همدان صادر می‌شود بنابراین می توان گفت این آمار صادراتی به مرکزیت تولید همدان نیست.

وی با اشاره به جایگاه فرش همدان گفت: فرش دست‌ بافت همدان از نظر کیفیت و بافت قابل رقابت با استان تبریز نیست و در نمایشگاه فرشی که بافت همدان باشد، نداریم.

فرش مطمئن‌ترین سرمایه است

محمد نیک‌خواه نیز از دیگر غرفه دارانی بود که از اردکان یزد در نمایشگاه فرش همدان حضور یافته بود، از فرش دستبافت به عنوان سرمایه‌گذاری مطمئن یاد کرد و گفت: همه مردم به اشتباه سپرده گذاری در بانک و خرید طلا را تنها راه شناخت سرمایه‌گذاری می دانند در صورتی که هر چه از قدمت فرش دست‌ بافت می گذرد به قیمت آن افزوده می‌شود و زیانی عاید خریدار نمی شود.

از آنجایی که مواد اولیه فرش از جمله پشم و ابریشم همه از کشورهای دیگر وارد می‌شود بنابراین قیمت فرش نیز متأثر از تغییرات نرخ دلار با نوسان روبرو است

وی با تأکید بر اینکه فرش دست‌ بافت در سال اخیر 30 تا 40 درصد گران شد، افزود: نوسانات قیمتی دلار و کمبود بافنده از بارزترین دلایل گرانی فرش دست‌ بافت ایرانی است.

بی رغبتی قالی بافان به آویختن دار

محمدجعفر متقی از تولیدکننده فرش دست‌ بافت طرح بیجار نیز در حالی که از نبود بافنده گلایه می کرد، اظهار داشت: قالی بافان به علت صرفه نداشتن برپا کردن یک دار قالی برای دو سال بافندگی دیگر تمایلی برای بافت فرش ندارند بنابراین تولید فرش ایرانی کاهش یافته است.

معاون توسعه و تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان با بیان اینکه در سال های گذشته به دلایل مختلف به خصوص تحریم‌ها با کاهش صادرات مواجه بوده ایم، افزود: در سال گذشته 114 تن فرش دستبافت به ارزش پنج میلیون و 300 هزار دلار از کمرگ همدان و دو میلیون دلار فرش از سایر گمرکات به کشورهای امریکا، کانادا، ایتالیا، امارات و پاکستان صادر شده است.

مسعود بکایی عنوان کرد: شهرستان‌های همدان، ملایر و کبودراهنگ از بیشترین تولیدات فرش بهره‌مند هستند.

وی در مورد حمایت‌هایی که دولت برای قالی بافان در نظر گرفته است، گفت: ارائه تسهیلات بیمه‌ای با تقبل 70 درصد هزینه‌های مربوط به بیمه و بازنشستگی توسط دولت و پرداخت آن به سازمان تأمین اجتماعی از مواردی است که برای حمایت از صنعت فرش و قالی‌بافی تدوین شده است.

معاون توسعه و تجارت استان همدان تصریح کرد: در حال حاضر 9 هزار نفر تحت پوشش بیمه‌های تأمین اجتماعی و مشمول خدمات بازنشستگی شدند.

وی پرداخت تسهیلات در قالب مشاغل خانگی به منظور تقویت و ایجاد اشتغال توسط قالی بافان را از دیگر رویکردهای حمایتی دولت برشمرد و افزود: برگزاری دوره‌های بلند مدت در رشته‌های اصول فنی، نحوه بافت، طرح و نقشه‌خوانی از دیگر برنامه‌هایی است که به منظور حمایت و حفظ هنر فرش بافی در همدان انجام شده است.