چرخ تئاتر در تایباد به کندی می چرخد/ حمایت قبل از مرگ سهراب

به گزارش خبرنگار مهر، تصور عمومی این است که تئاتر یک هنر وارداتی است اما شاید شگفت آور باشد که بدانیم بیش از دو هزار سال این سرزمین شاهد اجرای نمایش بین اقشار مختلف بوده است. تایباد به عنوان بخشی از اندام ایران بزرگ، نمایش های محلی به نام سِیل داشته که بیشتر در مجالس عروسی اجر می شده است.

رئیس انجمن هنرهای نمایشی تایباد درباره پیشینه دوردستِ این هنر در مرز شرق کشور در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارکرد: اطلاع دقیقی از تاریخ تئاتر تایباد وجود ندارد و قدیمی ترین اجرای تئاتر در این شهرستان به اول انقلاب بر می گردد که نمایشی بود به نام گندم های خونین مربوط به حوادث اول انقلاب و ظلم خان حاکم در منطقه که مورد توجه قرار گرفت.

محمد ناصر مودودی گفت: در سال 1380 یک گروه از تایباد در جشنواره تئاتر کودک ونوجوان با نمایش نقشه های حسن کچل شرکت کرد و در اولین حضورش 5 جایزه اول و یک  جایزه دوم را از آن خودش کرد و از آن پس متون نمایشی متعددی تولید شد و در جشنواره های مختلفی هنرمندان این شهرستان در سطح کشور و استان حضور پیدا کرده اند و این تنها انعکاس فیزیکی تایبادی ها در جشنواره ها نبود بلکه اخیرا متون تایباد در نقاط مختلف کشور در حال اجراء است.

هنرهای نمایشی تایباد در گام های نخست

رئیس انجمن هنرهای نمایشی تایباد افزود: با همه این احوال انجمن تایباد به لحاظ ساختاری و سازمانی در گام های نخست قرار دارد و بسیاری از زیر ساختها هنوز در منطقه شکل نگرفته اند.

وی اظهارکرد: در قدیم بزرگترین مشکل تئاتر نا آشنایی مردم محلی به این هنر بوده است، اگر چه پیشینه تاریخی هنر نمایش به عنوان "سیل در آوردن" را در مجالس عروسی را داشتیم، اما چون تئاتر به مفهوم امروزی یک هنر وارداتی بود زمان بسیار زیادی برد تا از یک سو مردم محلی و از سوی دیگر هنرمندان این حوزه با هنر تئاتر ارتباط برقرار کنند.

وی گفت: به دلیل چیرگی رسانه ها و افزایش سطح تحصیلات همگانی امروزه توجه بیشتری به نمایش های اصیل و پر محتوا می شود، اگر چه هنوز نمایش تاریخی ما به عنوان"سیل در آوردن" به نمایش های جدید پیوند نیافته و حلقه مفقوده بین آنها کماکان مفقود است.

عدم آموزش تئاتر در تایباد بزرگترین معضل است

مودودی گفت: بزرگترین معضل تئاتر تایباد عدم آموزش به طور کلی است که خود دو جنبه دارد یک نا آموختگی هنرمندان و دوم نا آموختگی تماشاگران است.

وی افزود: هنرمند چه بسا از الفبای تکنیک و اجرای تئاتر بی اطلاع است و تماشاگر نیز از الفبای دیدن تئاتر بی خبر که این فرودستی آموزش از یک سو ناظر بر کوتاهی مسئولان است و از سوی قصور ظرفیت های محلی را می رساند.

وی تاکید کرد: آموزش نه در تئاتر بلکه در همه جنبه های حیات انسانی رکن اول توسعه و پیشرفت است، ما نظر به همین ضرورت مصمم به برگزاری دوره های آموشی و سایر شیوه های آموزش هنرمندان محلی هستیم که امیدواریم این مهم محقق شود.

وی افزود: در همین راستا در آخرین ماههای سال 90 نخستین کارگاه آموزش نمایش خلاق را با حضور مدرس و پژوهشگر برجسته کشور داوود کیانیان در تایباد برگزار کردیم و در سال جاری هم به زودی کارگاه آموزش تئاترعروسکی را برگزار می کنیم و همزمان به فعالیتهای دیگر نظیر تماشای گروهی تئاتر، اردوهای آموزشی و کلاس نقد و بررسی نمایش های مختلف را در دستور کار داریم.

نداشتن دانش و پشتکار از مهمترین مشکلات هنرمندان تئاترتایباد

وی اولین مشکل هنرمندان تئاتر تایباد را نداشتن دانش کافی و پشتکار عنوان کرد و گفت: این معضل صرفا مربوط به حوزه تئاتر نیست بلکه یکی از کاستی های نیازمند اصلاح در بین عموم است.

وی عنوان کرد: نداشتن اصرار برای به نتیجه رساندن امور از آفتهایی ا‌ست که دامن گیر نمایش پیشگان این منطقه شده و باعث شده است چرخ هنر اول به کندی گردش کند.

مودودی اظهار کرد: بخشی دیگری از این کاستی ها متوجه تماشاپیشگان است که شامل خانواده، مسئولین و عموم مردم می شود.

وی افزود: آنها شاید هنوز در الفبای پشتیبانی کردن از هنرمندان تئاتر دچار سردرگمی هستند و طبق معمول مشکلات اقتصادی و مالی مزید بر علت می شوند و کم بضاعتی هنرمندان با کم مهری مسئولین دست به دست هم می دهد و حیات فوق العاده دشواری را برای تئاتر منطقه رقم می زند.

حمایت در تئاتر نوش دارو پس از مرگ سهراب است

وی گفت: در استان هم مرکز نشینان عمده‌ حمایتشان را صرف چند نام مشخص می کنند و پس از تغذیه‌ کافی آنها، دیگر دستشان آنقدر خالی ست که به زحمت چیزی برای شهرستانی ها می ماند، اگر هم بماند اغلب نوش دارو پس از مرگ سهراب است، واقعیت تلخ این است که تئاتر ایران یعنی تئاتر تهران و تئاتر خراسان یعنی تئاتر مشهد و شهرستان ها همیشه ریزه خوار این خوان بزرگ اند.

وی افزود: مسئولین تئاتر استان به تئاتر تایباد از در مهر در آمده و دوستانه برخورد می کنند و تا کنون به خواسته های ما نه نگفته اند اما این فقط شرط لازم برای بالیدنِ ماست، شرط کافی این است که مهربانی منتج به نتیجه شود و بویژه در مسایل مالی پیش از مرگ سهراب اقدامی انجام بگیرد.

بی نتیجه بودن اشک ها و لبخندهای انجمن تئاتر

وی ادامه داد: در حالی که برای نمایش "نان و دژبان" قریب به یک میلیون تومان یعنی فقط 15 درصد هزینه اصلی این نمایش و 3 تا 5 درصد یک نمایش همتراز مشهدی بودجه مصوب شده است اما پس از چهار ماه پیگیری مکرر و علی رغم اشک ها و لبخندهای همیشگی، هنوز حتی یک ریال در اختیار انجمن قرار نگرفته است.

وی افزود: این سبب شد که گروهی که پس از مرارت های فراوان و پس از سالیانی طولانی دور هم جمع شده بودند، و پس از دو سال تمرین بالاخره کار را به مرحله اجرا رسانده بودند از هم بپاشد و معلوم نیست که کی دوباره گرد هم آیند.

مودودی عنوان کرد: من بارها به مسئولین استان یادآوری کرده ام که نحوه برخورد شما با شهرستانهای ضعیف باید کاملا متفاوت با هنرمندان مشهدی شما باشد، سخت گیری ها، وعده سوزی‌ها و تاراندن ها باعث فلج شدن هنر حداقل برای مدتی مدیدی می شود و اصلا چه اصراری به رمق از جان کشیدن و سپس اندکی تنفس مصنوعی دادن است.

فضای تئاتر تایباد "نیمه ابری تا تمام ابری"

مودودی فضای تئاترتایباد را "نیمه ابری تا تمام ابری" عنوان کرد وگفت: اگر دقیق تر بگوییم "غیر قابل پیش بینی است" و این ابهام در فضای تئاتر تایباد بیش تر مربوط به ابهام در اراده هنرمندان این رشته هنری است و نه حمایت مسئولین و نه سایر امور، مادامی که نمایش پیشگان تکلیف خودشان را با هنر در شهرستان روشن نکنند چه کسی می تواند آینده ای صاف و آفتابی را به طور یقین نوید بدهد.

وی بیان کرد: وقتی هنرمند محلی حاضر نیست پس از ماهها تمرین برای مردم شهرستان خودش روی صحنه برود و حاضر است در هر جای دیگر به غیر از تایباد اجرا داشته باشد و مردم خودی از آن هیچ بهره ای نبرند چه توقعی از مسئولین یا هنرمندان دیگر داریم.

تایباد به صورت اتفاقی اجراء عمومی به خود می بیند

رئیس انجمن هنرهای نمایشی تایباد با اعلام این خبر که سرمایه ها و استعدادهای محلی بسیار امید بخش اند گفت: ظرفیت های قابل ملاحظه ای در بازیگری، نویسندگی و کارگردانی داریم و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی با تمام توان پشتیبان این هنر است.

مودودی اظهار کرد: تایباد به صورت اتفاقی و مثل بارانهای فصلی اجرا عمومی تئاتر به خود می بیند، در حقیقت به خاطر نبود زیر ساختهایی نظیر گروه های منسجم نمایش، افراد دارای تحصیلات مرتبط، نبود اراده هنری و مسایل از این دست، برنامه مدون و درستی برای اجرای دائمی تئاتر نداریم، اما به واقع مصم هستیم که به این سمت حرکت کنیم تا مردم سهم خود را از این هنر متعالی دریافت کنند.

تایباد جزء شهرستانهای غنی و کم نظیر است

حمزه آزاد رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تایباد نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارکرد: به لحاظ تشکیلات هنری و به عبارتی سازمانی و داشتن استعدادهای بسیار خوب از لحاظ بازیگری، وجود گروههای تئاتری و وجود شوق و اشتیاق کار در هنر، تئاتر شهرستان تایباد بسیار خوب است و جزء شهرستانهای غنی و کم نظیر است.

وی افزود: اما از لحاظ امکانات و اعتبارات که از مهمترین مباحث اجرای تئاتر عمومی یا به عبارتی شکل گیری یک تئاتر خوب است فقیر و به بی توجهی به سر می بریم.

وی بیان کرد: با همین وجود در سال 90 شاید حضور چهار گروه تئاتر در شهرستان با انگیزه خاصی کارهای خوبی را آغازکردند و تا مرحله اجرای عمومی پیش رفتن و اما برای تهیه دکور و سایر هزینه با حمایت حداقل ها و عدم توجه مسئولین به مقوله هنر انگیزه اجرای عمومی را از دست دادند.

اعتبار تئاتر در تایباد کمتر از یک میلیون تومان است

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تایباد با اشاره به انگیزه بالای هنرمندان شهرستان افزود: در وهله اول ما مسئولین مقصر هستیم که این انگیزه را ازهنرمندان می گیرم، متاسفانه در سطح شهرستان نهادهای که منابع مالی در اختیار آنهاست مانند فرمانداری، شهرداری و شورای شهر و سایر نهادهای که وظیفه در این جهت دارند کاملا در این زمینه بی تفاوت هستند و در طی چهارسال مسئولیت بنده هنوز یک تئاتر از طرف نهادها و ادرات شهرستان حمایت نشده است اعتبار و بودجه در استان هم نیست.

آزاد اظهار کرد: در استان هم مسئولین به نوعی مشکلات بزرگتری از ما دارند و واقعا اعتبار و بودجه در استان نیست تا به ما بدهند و نظر بنده و سایر مسئولین ارشاد استان این است که "خانه از پای بست ویران است چرا که اعتبار اداره فرهنگ و اسلامی تایباد از 5 میلیون تومان تجاوز نمی کند.

وی با اشاره اعتبارات فرهنگی و هنری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تایباد گفت: طبق تفاهم سالانه بودجه اداره شهرستان از 5 میلیون تومان تجاوز نمی کند که البته سهم تئاتر شهرستان کمتر از یک میلیون تومان است، به غیر از اعتبار طرح تئاتر عمومی برای مردم که آن هم حکایت خاص خود را دارد و بسیار محدود است.

تربیت نیروی متخصص مورد غفلت واقع شده است

آزاد در خصوص مشکلات تئاتر شهرستان افزود: اولین مشکل این است که زیر ساختها در شهرستانها در بحث تربیت نیروی متخصص مورد غفلت واقع شده و اکثر شهرستانهای استان نیروی بومی متخصص ندارند و آموزش و پروش هم در سالهای اخیر غفلتهای تاریخی در این زمینه دارد و عدم حمایت مسئولین شهرستانی از مقوله تئاتر و کمبود اعتبارات کافی مشکل بزرگ شهرستان هاست وگرنه انگیزه و استعداد کافی از سوی مسئولین ارشاد و هنرمندان تئاتر وجود دارد.

مجتمع فرهنگی و هنری تایباد در حال ساخت

رئیس ادراه فرهنگ و ارشاد اسلامی تایباد گفت: مجتمع فرهنگی و هنری تایباد با سالن تقریبا خوب برای اجرای عمومی تئاتر در حال ساخت و بهره برداری است که گام بلندی از سوی دولت خدمتگذار در این منطقه مرزی است.

وی افزود: سالن 120 نفره فعلی که برای اجرای عمومی تئاتر ساخته شده غنیمت است و این در اختیار هنرمندان است و هنرمندان در این خصوص از اداره راضی هستند و اما در زمینه حمایت مالی تقصیر داریم و آنهم واقعا بدلیل این است که واقعا چیزی در چنته نداریم.

مسئولین از هنرمندان شهرستان حمایت کنند

وی گفت: از مسئولین شهرستانی مانند شهرداری، شورای شهر،خیرین و دلسوزان که منابع مالی در اختیار دارند انتظار می رود وارد تعامل با هنرمندان تئاتر شوند و از تولیدات این عزیزان حمایت بعمل آورند و در مرحله بعد مسئولین استانی توجه بیشتری به پرورش استعدادها و زیر ساختهای تئاتر شهرستانهای مناطق محروم و مرزی داشته باشند.

.............................

گزارش: اویس چهاریاری