به گزارش خبرنگار مهر، مراسم گرامیداشت دومین سال درگذشت زنده‌یاد منوچهر مرتضوی و رونمایی از یادنامه وی، عصر دیروز سه‌شنبه 14 شهریور با حضور محمدعلی موحد، فتح‌الله مجتبایی، مفتون امینی، حسن انوری، اصغر دادبه، توفیق سبحانی و علی اصغر محمدخانی در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
محمدخانی به عنوان مدیر این نشست در ابتدای برنامه گفت: استاد مرتضوی فردی شهرت‌گریز بود و زیاد در مجامع عمومی دیده نمی‌شد. ایشان فقط دو روز در سال در میان مردم و دوستان دیده می‌شد که یکی از آن دو روز عید نوروز، و دیگری هم به دلیل سید بودنش، روز ولادت حضرت امیرالمومنین، علی‌ابن ابی‌طالب(ع) بود. شنیده‌اید که می‌گویند اگر چند نفر عادل، شهادت به نیکوکاری فردی بدهند، او رستگار می‌شود. حالا حساب کنید که چندین نفر به سلوک اخلاقی و عرفانی زنده‌یاد مرتضوی شهادت خواهند داد. او در 23 سالگی در دانشگاه تدریس می‌کرد و مجموعه شعرش به چاپ رسیده بود.
وی افزود: مرتضوی یکی از شخصیت‌هایی بود که ادبیات را با تاریخ پیوند داد و یکی از ویژگی‌های مهم او همین نگاهش به تاریخ در کنار ادبیات بود. «تاریخ نقد شعر فارسی» رساله لیسانس او در 22 سالگی‌اش بود و «بررسی اوضاع ادبی و علمی آذربایجان در عهد مغول» رساله دکتری او بود و این دو کتاب به همراه «تاریخ مفصل تمدن ایران» و «جهان‌بینی و حکمت مولانا» آثاری از او هستند که هنوز منتشر نشده‌اند. چند مقاله هم دارد که جزو آثار منتشرنشده‌اش هستند و هرکدام ارزش یک کتاب را دارند.
این پژوهشگر در ادامه گفت: دقت عالمانه و نکته‌سنجی‌های محققانه و بهره‌مندی از تاریخ و ادب از ویژگی‌های استاد مرتضوی هستند. یک نکته و ویژگی مهم دیگر درباره او، انتشار آثار درجه اول است. یعنی هم «مکتب حافظ» و هم کتاب‌هایش درباره فردوسی، شاهنامه و تاریخ ایلخانان، منابع و ماخذ استادان دانشگاهی داخل کشور هستند و همگی از آثار درجه یک در این حوزه محسوب می‌شوند. یکی از کارهای مهم ایشان، تربیت شاگردان موثر در دانشگاه تبریز بود و همه می‌گویند که محیط کلاس برای او، یک معبد مقدس بود. تحلیل شخصیت‌های ادبی ایران هم یکی دیگر از ویژگی‌های اوست.
یکی از ویژگی‌های مرتضوی، سلوک عرفانی و اخلاقی او بود
محمدخانی گفت: از علایق زنده‌یاد مرتضوی، وحدت یکپارچه ایران بود و همیشه در آثارش ایران و آذربایجان را از یکدیگر جدا ندانست. یکی مرحوم زریاب خویی، یکی محمدامین ریاحی و دیگری زنده‌یاد مرتضوی هستند که همیشه در آثارشان بر وحدت ایران تاکید کرده‌اند و امروز هم استاد محمدعلی موحد در این زمینه می‌کوشند. مرتضوی را پایه‌گذار حافظ شناسی نوین می‌دانند و یکی از ویژگی‌های بسیار مهمی که برایش برشمرده‌اند، آخرت‌اندیشی او بوده است. با این ویژگی است که من ایشان را یک عارف بزرگ می‌دانم. مگر عارف چه ویژگی و خصوصیتی باید داشته باشد؟ جالب است که ایشان وقتی برایش مهمان می‌آمده به خدمتکارش خطاب می‌کرده است: دستور بفرمائید چایی بیاورند. آیا این چیزی جز سلوک عارفان است؟
وی همچنین گفت: اصالت در رفتار و گفتار از دیگر ویژگی‌های زنده یاد منوچهر مرتضوی است. مرحوم مینوی در کنگره فارابی پشت میکروفن رفت و گفت من نیامده‌ام خطابه برانم بلکه آمده‌ام سخنان گهربار مرتضوی را بشنوم. یک خاطره از زنده یاد مرتضوی این است که روزی به پدرش گفت ارثیه من را به من بده. پدرش هم سهم او را که چند هکتار زمین بود، به او داد و مرتضوی همه قسمت‌های زمین را میان دهقان‌ها تقسیم کرد.
جایزه زنده‌یاد مرتضوی سال آینده برگزار می‌شود
محمدخانی در پایان گفت: ایشان بعد از فوت هم مانند دوران زندگی‌اش در عزلت است. امروز درباره جایزه زنده‌یاد مرتضوی اعلام رسمی می‌کنیم و می‌گوییم که نهم تیر سال آینده همزمان با سالگرد درگذشتش، اولین دوره این جایزه برگزار می‌شود و بهترین مقاله درباره حافظ برگزیده خواهد شد. در سالی که گذشت تاثیر جایزه استاد فتح‌الله مجتبایی را به چشم دیده‌ایم و امیدواریم این جایزه هم موفق باشد.
در ادامه این مراسم محمدعلی موحد گفت: واقعا فکر می‌کنم برحق نبود من در این مراسم سخنرانی کنم. اول به این دلیل که رنجوری‌ام از وجناتم پیداست و دوم این اولی‌تر از من در این مراسم حضور دارد و هستند کسانی که در مراحل مختلف زندگی‌شان با مرتضوی بوده‌اند؛ به ویژه شاگردانی که در حلقه درس او بوده‌اند.
وی گفت: مرتضوی گذشته از مقام علمی و استادی‌اش، به لحاظ فضایل اخلاقی و تقوی، ممتاز بود و انسان‌هایی از قبیل او در برابر جفایی که به آن‌ها می‌رود، حساس‌اند. سعدی و مولانا در زمینه حساسیت در مقابل تندی و جفا سخن دارند ولی مولانا واقع‌بین‌تر از سعدی سخن گفته و بر حساسیت و زودرنجی این قبیل بزرگان تاکید دارد و فاش گفته که این گونه افراد، انتظار بی‌مهری و جفاکاری را ندارند. از این جهت است که پژواک نامرادی و شکسته‌دلی‌های هنرمندان و زنده‌های دوران را می‌توان در آثارشان یافت. تلخ‌کامگی و شوریدگی مرتضوی، عزلتی را به او تحمیل کرد که مایه تاسف بود و او را در پخته‌ترین دوران زندگی‌اش از افاضه محروم کرد در حالی که دانشگاه تبریز بیش از هر زمان دیگری به افاضات او محتاج بود.
این شمس‌شناس در پایان سخنانش گفت: «ایران در عصر ایلخانان» را درخشنده‌ترین و پربارترین کار مرتضوی می‌دانم. این کتاب به لحاظ روش‌مندی، دقت و انسجام در میان نوشته‌های او ممتاز است.
نظر شما