بزرگداشت شعر و ادب فارسی فقط در تقویم/ وقتی شهریارها فراموش می شوند

به گزارش خبرنگار مهر، شاید صحبت از پیشینه ادبی ایران زمین با وجود داشتن سعدی ها و رودکی ها و معاصرانی چون شاملو و منزوی و شهریار که هر یک استادی قابل تکریم بوده اند، ضرورتی نداشته باشد ولی باید پذیرفت که امروز دیگر خبری از چنین غول های شاعری نیست. شاعران تازه کار امروز از شعر گذشته دور افتاده اند و این شکاف منجر به رویش متن هایی شده که نام "شعر نو" به آنها داده می شود.
 
شاعرانی که بدون در نظر گرفتن اصول و قواعد آنچنان چیزی به عنوان "سبکی نو" خلق می کنند که جز تحریف و تخریب شعر گذشته چیزی به بار نمی گذارد. در حالی که اگر بنا به خلاقیت باشد، شاعری چون استاد شهریار آنچنان ماهرانه این خلاقیت را در شعر خود اعمال می کرد که جاودانه هایی ناب از خود به یادگار گذاشته است.
 
دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی در کتاب "با چراغ و آینه" خود در این باره می نویسد: «شهریار در عمر طولانی خویش، آنقدر خلاقیت فردی دارد که نمی توان نظیره سازی ها و استقبال های او را به راحتی نادیده گرفت. شهریار از یک طرف در جهت جمال شناسی شعر حافظ حرکت می کرد و از سوی دیگر یکصد و هشتاد درجه با آن فاصله می گرفت. در ساختمان بیت که واحد صوری شعرهای سنتی ماست شهریار می کوشید که از جانب موسیقی در جهت معنی سیر کند؛ همان کاری که حافظ کرده است ولی در ساختمان یک شعر، خواه غزل باشد یا قصیده یا... ، تا جایی که قافیه داشت شعر می گفت و به هنگام پاکنویس شعر، از هیچ قافیه ای صرف نظر نمی کرد. »
 
این کم کاری ها در شناساندن وجه واقعی تمایز و تفاوتی که شاعران پیشین در آثار خود اعمال می کردند، حتی در مورد استاد شهریار که سالروز درگذشتش بهانه ثبت چنین روزی است هم اتفاق افتاد. به طوری که جایگاه کم نظیر علمی و ادبی این شاعر  تبریزی هم مانند بسیاری دیگر نادیده گرفته شده است.
 
«علیرضا نایبی» دانشجوی هشترودی دانشگاه تربیت مدرس در پایان نامه دوره کارشناسی ارشد خود، با عنوان «نقد و تحلیل کلیه آثار نوشته شده در مورد شهریار» که بیش از هزار اثر مکتوب درباره شعر و اندیشه استاد شهریار را مورد مطالعه قرار داده است؛ با انتقاد از کم کاری در حوزه نقد و بررسی شعر و جایگاه ادبی استاد شهریار می گوید: متاسفانه علی رغم محبوبیت و شیوایی شعر استاد شهریار، حوزه نقد و تحلیل علمی و ادبی آثار این شاعر مورد غفلت قرار گرفته است.
 
وی پایان نامه های دانشجویی را مهمترین مرجع تحقیقاتی خود خوانده و با تاکید بر توجه بیشتر اساتید و دانشجویان دانشگاه تبریز بر شعر و تفکر استاد شهریار تصریح می کند: دانشگاه تبریز به عنوان دانشگاه شهری که همواره با «استادشهریار» شناخته می شود؛ در طول سالیان دراز هیچ اقدام موثری برای بررسی و شناساندن ابعاد مختلف شعر و شخصیت استاد شهریار انجام نداده است. این در صورتی که این دانشگاه باید پیشروتر از سایر دانشگاه ها و نهادهای فرهنگی کشور در این حوزه، ایفای نقش کند.
 
از سوی دیگر، با رشد قارچ گونه جشنواره های ریز و درشت ادبی در سالهای اخیر نوع نگاه به شعر از حالت خاص روحی و معنوی خود خارج شده و گویا تبدیل به امری تشریفاتی و القایی شده است. جشنواره هایی با موضوعات مختلف و مناسبتی که می خواهند شاعران جوان را با مسیر انتخابی خود همراه کنند گرچه به اتفاق خوشایندی چون پرداخت واحد به یک موضوع از منظرهای مختلف هم می شود ولی نمی توان به نقش منفی آن در پرورش ناخواسته اذهان شعرای جوان در مسیری خاص توجهی نکرد.

با توجه به همین چند نکته کوتاه که تنها بخش کوچکی از آشفته حالی و کم کاری ها در حوزه شعر امروز را بیان می کند، می توان دریافت که ادامه چنین روندی نتیجه خوبی به بار نخواهد گذاشت و شاید روزی این نکته را باور کنیم که آثار منفی ادبیات گاه سخیف و کم جان امروزی در مراودات اجتماعی خود را نشان دهد.
...............................
گزارش: سحر فکردار