پیامبر اکرم(ص)، میزان حق
امام علی(ع) در نهج‌البلاغه پیامبر اکرم(ص) را به‌عنوان میزانی برای حق یاد می‌کند. عباراتی چون: پیشوای پرهیزکاران، چراغ راه، مسلک او مسلکی صحیح و شکوفا، سخنش قانون، روش او میزان و جداکنندة حق از باطل، منش او عدالت محض و...
و در فرازی نیز فرمود: وَ خَلَّفَ فِینَا رَایَةَ الْحَقِّ مَنْ تَقَدَّمَهَا مَرَقَ وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا زَهَقَ وَ مَنْ لَزِمَهَا لَحِقَ؛ و پرچم حق را فرا راهمان افراشت. آرى، هرکه از آن پیش تاخت خود را از دین خارج ساخت، و هرکه از آن واپس ماند در چاه هلاکت افتاد، و آن که همراه او ماند به حق دست یافت.1
رسالت پیامبر اکرم(ص)
حضرت امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه به تبیین موضوع رسالت پیامبراکرم نیز پرداخته است. امام(ع) رسالت پیامبر را در بیدارگری و انذار مردم می‌داند و می‌فرماید: إِنَّ اللَّهَ بَعَثَ مُحَمَّداً (صلى الله علیه و آله) نَذِیراً لِلْعَالَمِینَ وَ أَمِیناً عَلَى التَّنْزِیلِ: به راستى خداوند، محمد مصطفى را- درود خدا بر او و خاندانش- براى جهانیان بیدارگر و بیمدهنده برانگیخت و او را امین وحى خویش ساخت.2
امیرالمؤمنین(ع) می‌کوشد تا اهداف رسالت پیامبراکرم(ص) را تبیین کند. اهدافی چون: آشکار شدن حق و برملا شدن باطل، رستگاری انسان‌ها، پیکار با طاغیان و سرکشان...3 چنانکه فرمود: أَرْسَلَهُ بِأَمْرِهِ صَادِعاً وَ بِذِکْرِهِ نَاطِقاً فَأَدَّى أَمِیناً؛ او را فرستاد تا به فرمانش کفر و جهل را درهم کوبد و نام و یادش را به همه گوید. او هم امانت را پاس داشت.4
امام علی(ع) در نهج‌البلاغه به بیان تلاش‌های پیامبر اکرم(ص) در راه هدایت مردمان پرداخته و لطف و علاقه آن بزرگوار به هدایت عامه مردم را گوشزد می‌کند. تلاش‌هایی که پیامبر(ص) بزرگوار بی هیچ اجر و مزدی در راه خداوند انجام می‌داد تا مسئولیت سنگین رسالت را به احسن وجه انجام داده باشد.
ازاین رو فرمود: یَسُوقُهُمْ إِلَى مَنْجَاتِهِمْ وَ یُبَادِرُ بِهِمُ السَّاعَةَ أَنْ تَنْزِلَ بِهِمْ یَحْسِرُ الْحَسِیرُ وَ یَقِفُ الْکَسِیرُ فَیُقِیمُ عَلَیْهِ حَتَّى یُلْحِقَهُ غَایَتَهُ إِلَّا هَالِکاً لَا خَیْرَ فِیهِ حَتَّى أَرَاهُمْ مَنْجَاتَهُمْ وَ بَوَّأَهُمْ مَحَلَّتَهُمْ فَاسْتَدَارَتْ رَحَاهُمْ وَ اسْتَقَامَتْ قَنَاتُهُمْ: و همواره به راه نجاتشان هدایت نمود و پیش از آنکه رستاخیزشان فرارسد آنان را آماده ساخت، و در راه ماندگان و شکسته بالان را دست گرفت و یاریشان کرد تا به مقصد رسند- مگر آنها را که خود راه هلاکت را برگزیدند و از هر چیزى مىگریختند - تا سرانجام به سر منزل سعادت رساندشان و در خانه امن و امان نشاندشان، و حال و روزشان سامان گرفت، و فراوانى و نعمت به رویشان ریخت.5
دعا برای پیامبر(ص)
امام علی(ع) در کلام خود به مردمان می‌آموزد تا همیشه قدردان پیامبر باشند و خداوند کریم را از اعطای این موهبت بزرگ، وجود گرامی پیامبراکرم در میان انسان‌ها، شاکر باشند. ازاین‌رو در اکثر قریب به اتفاق خطبه‌هایش پس از ذکر و یاد خداوند و شمارش نعمات الهی بر پیامبر اکرم درود فرستاده و از آن وجود مقدس یاد می‌کند و برخی ویژگی‌هایش را به فراخور حال برمی‌شمرد.
به‌عنوان مثال در خطبه دوم این گونه از پیامبراکرم(ص) یاد می‌کند: «...وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالدِّینِ الْمَشْهُورِ وَ الْعَلَمِ الْمَأْثُورِ وَ الْکِتَابِ الْمَسْطُورِ وَ النُّورِ السَّاطِعِ وَ الضِّیَاءِ اللَّامِعِ وَ الْأَمْرِ الصَّادِعِ ...: ... و گواهى دهم که محمد (ص) بنده او و پیامبر اوست. او را به آیین پرآوازه و نامدار، و دانشى رسیده از راه روایت و آثار، و منشور فراهم آمده در نوشتار، و نور درخشنده و فرمان قاطع و روشن گسیل داشت... .»
امیرمؤمنان در فرازهایی از نهج‌البلاغه پس از یادکرد بخشی از ویژ‌گی‌ها، زحمات و فداکاری‌های پیامبراکرم لب دعا گشوده علو درجات برای آن وجود عالی‌مقام طلب می‌کند. در واقع به انسان‌ها یادآوری می کند که آدمی در هر مقامی نیازمند دعا است و دعای بندگان در حق حتی بزرگترین خلق خدا نیز کارساز است: «وَ رَسُولُکَ بِالْحَقِّ رَحْمَةً اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَهُ مَقْسَماً مِنْ عَدْلِکَ وَ اجْزِهِ مُضَاعَفَاتِ الْخَیْرِ مِنْ فَضْلِکَ اللَّهُمَّ أَعْلِ عَلَى بِنَاءِ الْبَانِینَ بِنَاءَهُ وَ أَکْرِمْ لَدَیْکَ نُزُلَهُ وَ شَرِّفْ عِنْدَکَ مَنْزِلَتَهُ وَ آتِهِ الْوَسِیلَةَ وَ أَعْطِهِ السَّنَاءَ وَ الْفَضِیلَة: پروردگارا، از آسمان عدل خویش بهرهاى بدو بخش و دریا دریا خیرات و برکاتت را بر او فرو ریز. پروردگارا، بارگاه دین او را بر هر بنایى بر افراز، و جایگاه او را در پیشگاهت بزرگ دار، و بر قدر و مرتبه او در آستانت بیفزا، و ابزار پیشرفت در اختیارش بگذار، و بدو برترى و کرامتى افزون بخش.»6
پی نوشت:
[1]همان، خطبه99.
[2]نهج‌البلاغه، خطبه26.
[3]نک: خطبه‌های 99،103...
[4]همان، خطبه99.
[56]همان، خطبه103.
[67]نهج‌البلاغه، خطبه105.
نظر شما