به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از پنج عنوان از تازه‌ترین آثار منتشر شده در حوزه تئاتر از سوی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس عصر روز یکشنبه 2 مهر در تالار اجتماعات تئاتر شهر برگزار شد.
در ابتدای این مراسم گلعلی بابایی معاون هنری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سخنانی با گلایه از اهالی تئاتر کشور درباره بی‌توجهی به دفاع مقدس گفت: متاسفانه دوستان اهل صحنه آن طور که باید و شاید به دفاع مقدس روی خوش نشان نداده‌اند و اثر فاخری در این زمینه شاهد نیستیم.
وی ادامه داد: شاید بتوان پذیرفت که در این راه موانعی وجود دارد، اما این انتظار بود که این حجم از خاطرات تلخ و شیرین که برای ما وجود دارد و از قضا قابلیت نمایشی نیز دارد، بیش از پیش دیده می‌شد و کار نمایشی از میان آن بیرون می‌آمد.
برای برخی از رفتارهای هنرمندان کشور متاسفم
در ادامه مهدی حامد سقائیان، مجری طرح فرهنگ جامع تئاتر دفاع مقدس و ویراستار ارشد این اثر که مجلد دوم آن در این مراسم رونمایی شد در سخنانی انتشار این اثر را یکی از حرکات خوب و شایسته در بنیاد حفظ آثار و انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس عنوان کرد و گفت: در سال 1388 طرحی داشتیم برای جمع‌آوری اسناد تولیدات تئاتر دفاع مقدس کشور که در نهایت امروز به جلد دوم از فرهنگ جامع تئاتر دفاع مقدس تبدیل شده و در چاپ‌های بعدی به مجلدات سوم و چهارم نیز خواهد رسید.
وی ادامه داد: یکی از بحران‌های اصلی در حوزه تئاتر دفاع مقدس در سال‌های گذشته، نبود مرجعی برای پژوهش در این حیطه بوده است. به ویژه اینکه آرشیو خاصی برای ارجاع و استناد در آن نداریم و همین موضوع ما را به سمت تدوین این اثر هدایت کرد. هرچند به خاطر کمبود ماده موجود برای این کار، وقت و نیروی انسانی زیادی نیز برای جمع‌آوری آن صرف شد.
حامد سقائیان همچنین گفت: برای تدوین این کتاب از تمام اسناد موجود در آرشیو رادیو و سیما استفاده شده است و در کنار آن با رایزنی‌هایی که صورت گرفت، از مراکز استانی سیما نیز خواستیم که اطلاعات موجود از آثار تولید شده در این حوزه را جمع‌آوری و به دست ما برسانند.
این پژوهشگر تاکید کرد: در این کتاب به خوبی می‌توان تئاتر جشنواره زده ایران را مشاهده کرد و مسیر حرکت آن را دید؛ تئاتری که 22 جشنواره برای یک موضوع در کمتر از 20 سال در آن رخ داده است.
وی همچنین استمرار نداشتن، استقلال پیدا نکردن و استقرار نداشتن را مهم‌ترین آسیب‌های تئاتر دفاع مقدس عنوان کرد و گفت: این کتاب تمام اسنادی را که می‌شد در زمینه آموزش، سمینارها و پایان‌نامه‌ها جمع کرد را در بر گرفته است و در مجلدات بعدی به موضوع معرفی تولیدات رادیویی و تلویزیونی نیز خواهد پرداخت.
حامد سقائیان همچنین با انتقاد از برخی هنرمندان این عرصه افزود: برخی از افرادی که در طول این پژوهش برای دریافت اطلاعاتی درباره کارشان به آنها مراجعه می‌کردیم با کمال تاسف هیچ بیوگرافی از کار خود برای ارائه نداشتند و برخی دیگر هم اصرار داشتند که اسمی از آنها در این کتاب نیاید و من هنوز نمی‌دانم این همه انکار برای چیست؟
وی ادامه داد: نمی‌شود پذیرفت که یک هنرمند بخشی از زندگی خود را خط قرمز بکشد و نخواهد آن را به یاد بیاورد، به هر شکل بنا بر اعتقادی در یک فعالیت هنری شرکت داشته و باید بگذارد که این حضور نقد شود. هنرمند باید به بودن در این عرصه افتخار کرد و برای کسی که چنین حسی ندارد تنها می‌توان متاسف بود.
این پژوهشگر در پایان تصریح کرد: تئاتر دفاع مقدس زنده است و به طور منظم در آن سرمایه گذاری می‌شود، اجرای عمومی دارد و نمایشنامه‌نویسانی که رگ و ریشه آنها با این فرهنگ جوشیده است، اما باید امیدوار بود که مدیران تازه وارد به این عرصه سلیقه‌ای عمل نکنند و با قطع ناگهانی بودجه‌ها زمینه استمرار نیافتن این فعالیت را از بین نبرند.
از جنگ‌های یونان باستان نمایش می‌سازیم اما از دفاع مقدس نه
در ادامه این مراسم و پس از قرائت متنی توسط صمد چینی‌فروشان منتقد حوزه تئاتر، حفیظ الله رفیعی از گروه گردآورندگان کتاب «مقاومت در خیابان» در سخنانی با اشاره به اینکه هنرمندان ایران هنوز به مردم ما بدهکار و مدیون هستند، گفت: طلب مردم ایران هنوز از سوی هنرمندان ما پرداخت نشده است. این مردم در تمام هشت سال دفاع مقدس بارها شاهد سختی‌های فراوان در زندگی خود به واسطه جنگ بوده‌اند، اما جز یک نمایش زمستان 66 که البته روی آن هم حرف و حدیث وجود دارد، چه کار نمایشی سعی در نمایش و تقدیر از این موضوع داشته است؟
وی افزود: برخی می‌گویند تئاتر دفاع مقدس مرده است، اما این تئاتر نه تنها نمرده، بلکه آنقدر زنده است که هر کسی توان نزدیک شدن به آن را ندارد. نمی‌دانیم چطور هنوز از تئاتر جنگ در دوران یونان باستان صحبت می‌شود و حتی کارهایی اجرا می‌شود اما در مورد دفاع مقدس نه.
رفیعی تصریح کرد: ما هنوز در نقطه صفر تئاتر جنگ قرار داریم، برخی توانایی وارد شدن به آن را ندارند و برخی هم در حال تجربه آن هستند. مساله اصلی این است که تئاتر دفاع مقدس از نبود ادبیات در این حوزه رنج می‌برد. ضعف‌های عمده‌ای در شخصیت‌پردازی و موقعیت‌سنجی در این حوزه وجود دارد و در کنار آن سوژه‌های بسیارغنی برای پرداخته شدن اما کمتر فرد به سراغ آن می‌رود.
وی کتاب مقاومت در خیابان را که به کوشش وی، ایرج افشاری اصل و محمدرضا الوندی تهیه شده است را تلاشی در راستای جمع‌آوری طرح‌هایی با موضوع آثار نمایشی خیابانی دفاع مقدس عنوان کرد.
آذر خزایی پزوهشگر و تدوین کننده کتاب نگاهی دیگر که در این مراسم رونمایی شد در سخنانی ایده شکل‌گیری این کتاب را در سال 78 و شرکت در جشنواره تئاتر دفاع مقدس مرتبط دانست و گفت: ایده اولیه این کار به جمع‌آوری ظرفیت‌های نمایشی تمامی اسناد برجا مانده از دفاع مقدس برمی‌گردد. این موضوع طرحی بود که با تغییرات مدیریتی در معاونت هنری بنیاد در آن سال‌ها ناکام ماند. در سال 89 تصمیم گرفتیم این پژوهش تنها در مورد ظرفیت‌های نمایشی خاطرات دفاع مقدس دوباره انجام شود.
وی افزود: برای این پژوهش بیش از 100عنوان کتاب خاطره تهیه شد و در نهایت نیز 26 عنوان کتاب برای این منظور از میان آنها انتخاب و ظرفیت‌های نمایشی در آن مورد بررسی قرار گرفت.
نظر شما