به گزارش خبرنگار مهر، بازخوانی این داستان پرغصه با هدف تدوین و تدبیر راهکارهای مناسب برای حفاظت و صیانت پایدار طبیعت بی بدیل الهی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
کارشناسان محیط زیست معتقدند اکوسیستم های آبی گیلان به رغم شکنندگی و حساسیت ویژه از توانایی حداقلی خود پالایی برخوردارند و تا حدی توان تعدیل طبیعی این آلودگی ها را داشته اما عناصری چون خاک فاقد این توانایی بوده و ضربه پذیری بیشتری دارند.
گردشگر پذیر بودن استان و عدم نهادینه شدن فرهنگ حفظ طبیعت و دفع حجم کثیری از زباله ها اعم از تجزیه ناپذیر و تجزیه پذیر توسط مسافران در فضاهای سبز، حاشیه رودخانه ها و در ییلاقات خوش آب و هوای این استان معضل دیگری ست که به طبیعت گیلان تحمیل شده است.
دوستداران طبیعت برای نجات زیبایی های زیست محیطی شمال کشور تلاش کنند
به هر ترتیب برای نجات زیبایی های زیست محیطی شمال کشور تمامی دوستداران طبیعت باید تلاش کنند چرا که اگر امروز چاره اندیشی نشود، فردا بسیار دیر خواهد بود.
با تجاوزهای آشکار به منابع طبیعی، تخریب محیط زیست، زیاده خواهی ها، منفعت طلبی ها، زد و بندهای پشت پرده در تبدیل زمین های کشاورزی و فضاهای سبز به پروژه های مسکونی و تجاری، حضور و نفوذ به ساز و بفروش های متخلف و دلال های نفع طلب در مناطق خوش آب و هوا، ییلاقی و ساحلی شمال ایران، محیط زیست و جایگاه زندگی انسان و حیوان هر روز بیشتر از روز قبل در معرض تخریب است.
مدیرکل منابع طبیعی گیلان در این باره گفت: جنگل های شمال کشور که دامنه شمالی رشته کوه البرز از آستارا تا شرق گرگان را پوشانده اند، به طورکلی حاوی عناصر زیستی مربوط به دوران سوم زمین شناختی بوده و به ناحیه هیرکانی موسومند.
رحمت الله رحمانی چرای مفرط و بی ضابطه احشام را از عوامل بسیار مهم تخریب جنگلهای شمال دانست و افزود: احشام ضمن چرای نهال ها باعث کوبیده شدن خاک و جلوگیری از رویش بذرها می شوند.
وی همچنین با بیان اینکه اهمیت پوشش گیاهی مرتعی بر هیچ کسی پنهان نیست، اظهارداشت: این پوشش در حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش آن، افزایش نفوذپذیری خاک و جلوگیری از هرز رفتن آب و در نتیجه افزایش ذخایر آب های زیرزمینی، ایجاد زیستگاه مناسب برای جانوران، تامین علوفه موردنیاز دام ها و محصولات فرعی دیگر نقش اساسی و منحصر به فردی بر عهده دارد.
منابع آب، خاک، جنگل و مرتع عمده ترین زیربناهای تولید در بخش کشاورزی
مدیرکل منابع طبیعی گیلان ادامه داد: منابع آب، خاک، جنگل و مرتع به عنوان عمده ترین زیربناهای تولید در بخش کشاورزی تلقی می شوند و در صورت حفاظت و بهره برداری بهینه از این منابع، تولید بخش مزبور استمرار یافته و از رشد مناسب برخوردار خواهد شد.
به هر ترتیب مداخلات بی رویه انسانی در اکوسیستم های طبیعی به تخریب همه جانبه پوشش گیاهی و فرسایش خاک منجر شده است، در عرصه گیاهی گونه های درختی و درختچه ای و بسیاری دیگر از گیاهان منهدم و در بیشتر نقاط خاک در معرض فرسایش فزآینده قرار گرفته است.
همچنین حیات جانوری که وابسته و متکی به تولید کنندگان (گیاهان) است نیز بالطبع دچار دگرگونی شده است، پستانداران علفخوار بزرگی مانند آهو، قوچ وحشی، بزکوهی و شکارگرهای این حیوانات که پستانداران وحشی هستند رو به کاهش نهاده اند.
پستانداران شکارگر بزرگ که در راس هرم غذایی قرار دارند از این تخریب ها و دگرگونی ها بیشترین آسیب را دیدند به طوری که زیرگونه ای شیر ایرانی و ببرخزری برای همیشه از صفحه روزگار محو و یوزپلنگ در پرتگاه انقراض قرار دارد.
علاوه بر استفاده بی رویه و مفرط از منابع محیط زیست که به تخریب زیستگاه های حیات وحش جانوری این سرزمین منجر شده عدم وجود مدیریت کارآمد در زمینه های گوناگون زیست محیطی همچنین باعث پخش انواع آلودگی ها در اکوسیستم های طبیعی شده است.
یوزپلنگ در پرتگاه انقراض
با این توصیف آلودگی ها مزید بر تخریب های محیط در به انقراض کشاندن جانوران حساس تر یاری رسانده است مثلا کاربرد بی رویه سموم دفع آفات بویژه سموم کلره که به مدت طولانی در زنجیره های غذایی باقی مانده و ویژگی تجمع در بافت های بدن جانوران را دارد، به نازک شدن پوسته آهکی تخم بسیاری از پرندگان و عدم امکان جوجه آوری آنها منجر شده است.
اکوسیستم های آبی نیز از شرایط نامساعد تخریبی و آلودگی های تحمیل شده لطمه های جبران ناپذیری دیده است، به طوری که اکثر ماهی های حساس به آلودگی ها بویژه گونه های سرد آبی بسیار نادر در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.
با وجود این رها کردن گونه های غیربومی ماهی به برخی اکوسیستم های آبی که بدون مطالعه کافی صورت می گیرد به نابودی گونه های بومی و یا بروز آلودگی های انگلی جدید در ماهی های بومی منجر شده است.
در نهایت شکار و صید بی رویه، ضربه کاری و نهایی را به حیات و حش که در نامناسب ترین شرایط زیستگاهی به سر می برد، وارد خواهد کرد.
بدون شک حفظ منابع تنها به حفاظت از جنگل ها، مراتع و یا پوشش گیاهی خلاصه نخواهد شد بلکه در حال حاضر مسائل مهمی چون بهره برداری غیر مجاز از منابع آبی زیرزمینی و تخریب منابع آب در اکثر مناطق کشور رواج دارد که این امر منابع آب و خاک را دچار خسارات فراوان کرده است.
همچنین مسائل زیست محیطی و آلودگی منابع آب و خاک، خطرات بالقوه و بالفعل زیادی را متوجه ساکنان کشور در حال و آینده خواهد ساخت که همه به نوبه خود باید مورد توجه لازم قرار گیرند.
امام جمعه شهرستان ماسال در این ارتباط گفت: در نگاه ادیان و به ویژه اسلام منابع طبیعی و سایر مواهب خداوند برای استفاده همگان آفریده شده است و محیط زیست مورد احترام شریعت قرار دارد و با تقویت مبانی دینی فردی و نهادهای اجتماعی مانند امر به معروف و نهی از منکر محیط زیست حفظ خواهد شد.
حجت الاسلام سید هادی موسوی افزود: بدون شک داشتن محیطی سالم برای زندگی یکی از نعمت های الهی و از امور مورد توجه مردم است.
توجه به محیط زیست در فرهنگ دینی غنی است
وی اظهارداشت: به جهت اینکه توجه به محیط زیست در فرهنگ دینی نیز پشتوانه غنی دارد، یکی از موثرترین روش ها فرهنگ سازی در این زمینه و محسوس کردن تهدیدهای جدی ناشی از تخریب منابع برای مردم است به گونه ای که خود مردم در این جهت پیشگام شوند و حفاظت از محیط زیست به صورت فرهنگ عمومی درآید.
امام جمعه ماسال ادامه داد: در این صورت مردم افزون بر اینکه رفتار خود را طبق این فرهنگ شکل می دهند، به رفتار دیگران نیز بی توجه نخواهند بود همچنین تقویت فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر و استفاده از ظرفیت قوی این فریضه ضرورت دارد.
به هر ترتیب جهت دادن درست به الگوی مصرف و پرهیز جدی از اسراف ها و ریخت و پاش ها در سطح خرد و کلان یکی از محورهای جدی در مدیریت صحیح منابع زیست محیطی و پرهیز از آلوده سازی محیط است زیرا بیشترین تهدیدی که وجود دارد از ناحیه سرطان مصرف گرایی است که به سرعت سلول های پیکر طبیعت را از بین می برد.
رفتار دولت و دولتمردان کنار سیاست‌گزاری های درست و جلب اعتماد مردم نیز یکی دیگر از محورهای مورد تاکید است زیرا تا وقتی مردم بین رفتار دولت مردان و سیاست های آنان هماهنگی نبینند، اعتمادشان جلب نشد و بهترین راهکارها نیز موثر نخواهد افتاد.
در این ارتباط استاندار گیلان با اشاره به اینکه فرهنگ سازی در زمینه محیط زیست به بهترین شکل توسط آموزش و پرورش از سنین کودکی در بین دانش‌آموزان انجام شود، گفت: توجه به محیط زیست همواره از اصول بسیار مهم است که باید مورد توجه شهروندان و مسئولان امر قرار گیرد.
کیهان هاشم نیا با بیان اینکه فرهنگ سازی در این زمینه باید از سوی مدیران اجرایی و مسئولان مرتبط در بین مردم نهادینه شود، افزود: توجه به محیط زیست با دفع پسماندها و رعایت بهداشت در مناطق مختلف می تواند محدوده زندگی شهروندان را به سوی تعالی اهداف مختلف سوق دهد.
وی ادامه داد: دین اسلام بر حفظ محیط زیست و بهره برداری اصولی و منطقی از آن به نحوی که منافع نسل حاضر و نسل های آینده را تامین کند، تاکید دارد و باید به قانون و آموزه های دینی در این زمینه عمل کرد.
لزوم پردازش صحیح دفع زباله ها
به هر حال برخی کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی معتقدند زمانی نخواهد گذشت که در صورت ادامه روند فعلی آلاینده ها، طبیعت بکر و سبز گیلان نیز همانند رودخانه های این خطه به مرگ ناخواسته تبدیل شوند.
بدون شک سالیانه بیش از 34 میلیون متر مکعب فاضلاب های صنعتی و 72 میلیون مترمکعب فاضلاب های خانگی به طبیعت گیلان وارد می شود که لزوم مدیریت پسماند، کاهش تولید زباله از طریق فرهنگ سازی، تفکیک از مبدا و پردازش روش صحیح دفع زباله ها مورد تاکید است.
نظر شما