حجت الاسلام دکتر غلامعلی معصومینیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که نقش مؤلفه های فرهنگی و غیراقتصادی مانند حرص و طمع در آشفتگی بازار اقتصاد ازجمله بازار ارز و سکه چیست؟، گفت: اگر بخواهیم با نگاهی عام این موضوع را بررسی کنیم، باید بگوئیم یکی از مشکلات اقتصادی ما ناشی از این صفات بد است.
وی با بیان اینکه حرص و طمع با انگیزه اقتصادی فرق دارد، اظهار داشت: اسلام خواسته که مردم انگیزه فعالیت اقتصادی داشته باشند و در این رابطه خیلی تشویق کرده است، اگر کسی فعالیت اقتصادی خود را زیاد کند مطلوب اسلام است، چیزی که اسلام خواسته با آن برخورد و مبارزه می کند این است که انسان با حرص و به هر قیمتی همه چیز را برای خود بخواهد.
این محقق و استاد دانشگاه با بیان اینکه اسلام توصیه کرده فعالیت زیاد داشته باشید و در عین حال خودتان را کنترل کنید و قناعت داشته باشید و برای دیگران کار کنید، افزود: مثلا در روایتی امام سجاد(ع) می فرمایند: «من کشاورزی نمی کنم که درآمد به دست بیاورم، بلکه کشاورزی می کنم برای اینکه نیازمندان، پرنده ها و حیوانات از آن بهره گیرند.»
وی با اشاره به اینکه زمانی که امام سجاد(ع) این حرف را زد، زندگیشان با حداقل امکاناتی تأمین می شد، گفت: منظورشان این بود که در منزل بیکار نمی نشینند و فعالیت کشاورزی انجام می دهم، اما انگیزه ام این است که به دیگران خدمت کنم و از محصول و دسترنج من انسانها و حیوانات استفاده کنند. با وجود این همه توصیه ای که مطرح هست، متأسفانه در جامعه ما مشکلات جدی وجود دارد.
معصومی نیا با بیان اینکه اکنون به محض اینکه مردم متوجه می شوند در بازارهای مختلف اتفاقی غیرعادی در حال رخ دادن است، به دنبال این هستند که دارایی های خود را به پول نقد تبدیل کنند و با واسطه قرار دادن پول نقد، وارد بازار مورد نظر شوند، گفت: این کارها باعث می شود که مردم به خاطر انتظار افزایش قیمتی که دارند بخش عمده ای از کالای تهیه شده خود را وارد بازار نمی کنند که این رفتارها نشان دهنده حرض و طمع مردم است.(این فعالیت افراد معمولی است، افرادی که به خاطر اختلال وارد بازار می شوند فعالیتهای مخربانه ای دارند.)
نویسنده کتاب «ابزار مشتقه» به روایتی اشاره کرد و گفت: در زمانی حضرت رسول(ص)، اتفاقی افتاد که حضرت رسول(ص) صریحا از آن نهی فرمودند، قضیه از این قرار بود که کاروان های تجاری از مدینه به شام و یمن می رفتند و بر می گشتند، وقتی به چند فرسخی مدینه می رسیدند بعضی از مردم که تاجر بودند با خبر می شدند، به استقبالشان می رفتند و جنس آنها را می خریدند و در داخل مدینه می فروختند. حضرت رسول(ص) صریحا این موضوع را نهی می کردند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در قرآن کریم هم آمده که مردم بخیل هستند یا آمده انسان حریص است، افزود: این خصوصیات در بازار ارز و سکه و ... باعث بروز نابسامانی می شود، علی رغم این همه توصیه هایی که اولیای دین دارند، در حالی که حواسشان نیست این صفات نفسانی بد مورد نکوهش اولیای دین است و مورد مذمت و تحریم واقع شده است، چون این سودها در بازار غیرواقعی ایجاد می شود که باعث می شود قشر وسیعی از جامعه آسیب ببینند.
وی با تأکید بر اینکه سرمایه اجتماعی جامعه ما اعتقادات مذهبی مردم است، تأکید کرد: متولیان امور و بزرگان جامعه می توانند از این سرمایه استفاده کنند تا بازار را تعدیل کنند. اگر صادقانه به مردم گفته شود که حرص و طمع باعث آبروریزی و بیمار شدن اقتصاد و در نهایت به ضرر همه مردم منجر خواهد شد، این کارها را انجام نمی دهند. رسانه ها باید وارد این عرصه شوند و اطلاع رسانی کنند. امامان ما با کار و تلاش درآمد کسب می کردند و دلالی را نکوهش می کردند.
معصومی نیا بیان کرد: فرهنگی که اکنون در میان مردم وجود دارد و می خواهیم بدون فعالیت و کار، صاحب ثروت های بادآورده شویم، مورد نکوهش است. فرهیختگان ما باید این فرهنگ را رواج دهند که قطعا تأثیرگذار است که در کاهش التهاب بازار بسیار مؤثر است. شنیده ام اکنون برخی، منزل خود را فروختند تا ارز بخرند، یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران، دلالی بودن ساختار آن است. تولیدی نیست. تسامح و تساهل و ترویج فرهنگ رفاه طلبی خواص در آن تأثیر بسزایی دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اقتصادی در پایان سخنانش در مورد تأثیرات تورم روانی مردم گفت: چند سال قبل شایعه شد که برنج می خواهد گران شود، هجوم مردم برای خرید عاملی برای گران شدن برنج است، هم اکنون هم در بازار ارز، چون مردم ارز می خرند و نمی فروشند عرضه کم و تقاضا زیاد می شود و .... که این عوامل باعث افزایش قیمت می شود. ساختن مملکت با سعی و تلاش امکان پذیر است، اما رفاه طلبی و ... شایع شده است.
نظر شما