روز جهانی کودک بهانه ای برای مرور رفتارها با دنیای معصومانه کودکان

به گزارش خبرنگار مهر، کشورهای جهان روزهای کودک مختلفی برای خود دارند اما روزجهانی کودک را خود بچه ‌ها به وجود آورده‌ اند؛ در سال 1986 در چنین روزی دو تن ازدانش ‌آموزان 9 ساله مدرسه "آتاتوری" در نیویورک با نگارش نامه ‌ای از همه بچه‌ های دنیا خواستند که با هم روزی را به صلح اختصاص دهند.

کودکان، آسیب پذیرترین گروه در هر جامعه هستند و از هیچ چیز آنان از جمله غذا، پوشاک و نیازهای دیگرشان نباید کاست؛ توجه به خواسته های احساسی و عاطفی کودکان نیز باید سرلوحه کار پدرها و مادرها به همراه مدیران و معلمان مدارس باشد.

همین امر سبب شد تا در دو مدرسه ابتدایی شهید کبریایی و رسالت دین ورامین، با مادران، معلمان، مربیان و مدیران کودکان به گفتگو بنشینیم و از نوع برخورد با آنها و نظرات علمی و تخصصی شان آگاه شویم.

پدر و مادر باید به کودکان احترام بگذارند

مادر محمدرضا احمدزاده در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: با محمد رضاراحت ارتباط برقرار می کنم، همه چیز را برای من تعریف می کند و با ارتباط برقرار کردن بچه ها خارج از مدرسه مشکلی ندارم.

احمدزاده در مورد برخورد با کودک نیز اظهار داشت: پدر و مادر باید به کودکان احترام بگذارند تا کودک بتواند احترام گذاشتن را یاد بگیرد و اعتماد به نفس پیدا  کند و بتواند در جامعه  راحت ارتباط برقرار کند و در نتیجه به خواسته های معقول خود برسد.

زهرا اسماعیل پور یگانه مادر عرشیا انضباطی نیز بیان داشت: سعی می کنم با فرزندم راحت ارتباط برقرار کنم؛ عرشیا اوایل بسیار سخت ارتباط برقرار می کرد و ترس زیادی از بیان کارهای خود داشت، چون خودم اوایل بسیار به عرشیا سخت می گرفتم ولی یک سری کلاسهای مشاوره رفتم و از وقتی که خودم راحت گرفتم و با او عصبانیت نکردم، راحت ارتباط برقرار می کند، با بچه های فامیل هم راحت تر از قبل ارتباط برقرار می کند.

سعی می کنم نظر و حرف خودم را تحمیل نکنم

وی افزود: در رابطه با "نه" گفتن به کارهای اشتباه سعی می کنم بیشتر با او صحبت کنم و به طور کلی به او آموزش دهم و نظر و حرف خودم را تحمیل نکنم.

اسماعیل پور یگانه ادامه داد: عرشیا دوست دارد مانند پدرش باشد و آتش نشان شود، همیشه نظر او را برای خرید لوازم و وسایلش می پرسم و خودش انتخاب می کند که به نظر من این احترام گذاشتن به شخصیت بچه ها باعث می شود که آنها نیز به بزرگترها احترام بگذارند.

مادر علی اکبر توحید لونیز به خبرنگار مهر گفت: من با پسرم بسیار راحت هستم و هر اتفاقی یا حرفی را بیشتر با خودم درمیان می گذارد و بعد، حرفهای پسرم را برای پدرش بازگو می کنم تا این حد که فرزندم بداند من و پدرش از همه چیز با خبر هستیم و به او اهمیت می دهیم.

تأثیر راهنمایی کردن بیشتر از تحمیل کردن نظر است

وی اضافه کرد: علی اکبر با همبازیهایش در کوچه و باشگاه بازی می کنند و ارتباط او با بچه ها بسیار خوب است به عقیده من در رابطه با "نه" گفتن کودکان باید بیشتر آنها را راهنمایی کرد؛ مثلاً بگوییم، وقتی کسی چیزی از تو می خواهد همان موقع کمی فکر کن، اگر درست بود انجام بده و اگر اشتباه بود نه بگو؛ تأثیر راهنمایی کردن بیشتر از تحمیل کردن نظر است؛ برای خرید وسایل، نظر او را می پرسیم زیرا هرچه بیشتر به کودکان احترام بگذاریم آنها نیز همان طور احترام می گذارند.

مادر توحیدلو تصریح کرد: به عقیده من همیشه روز کودک است، ولی این یک روز چون اختصاص دارد به کودکان، مانند بچه ای که یک کار بسیار مهم انجام داده و تشویقش می کنیم، می توان با یک هدیه کوچک، این روز را به یاد بچه ها باشیم تا بچه ها متوجه شوند که پدر و مادرها به آنها بسیار اهمیت می دهند.

بعضی رفتارها، مشکلات روحی و روانی برای بچه ایجاد می کند

وی ادامه داد: بعضی از رفتارهای بد، مشکلات روحی و روانی برای بچه ایجاد می کند و بچه با پدر و مادر اصلاً راحت نیست یا اینکه دچار تشویش و استرس می شود؛ برای تشویق علی اکبر بیشتر اوقات برایش هدیه می گیریم یا اینکه به رستوران می بریم چون رفتن به رستوران را دوست دارد و حرف های تند ناراحتش می کند؛ نمی دانم الگویش در زندگی کیست اما بیشتر بچه ها به پدر و مادرشان نگاه می کنند.

مادر عماد بهکار مرام که معاون مدرسه ابتدایی پسرانه رسالت دین نیز هست، در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: در ارتباط برقرار کردن با عماد موفق بوده ام، با هم دوست هستیم؛ با اینکه در مدرسه با آنها هستم، اما در خانه به من می گویند که در مدرسه چه اتفاقاتی افتاده یا اینکه چه انتظاراتی دارد و دوست دارد که چطور با او رفتار کنم؛ خوشبختانه عماد ارتباطات خوبی با همه برقرار می کند چون در کلاسهای مختلف ورزشی و قرآنی شرکت می کند و فکر می کنم در این رابطه موفق است؛ عماد  به رفتار معلم بسیار حساس است، دوست دارد به او مسئولیت بدهند و از بی توجهی بیزار است.

کودکان یک زمان باید به توقعات دیگران جواب منفی دهند

مینا شاهسوند افزود: باید به کودکان آموزش دهیم که یک زمان لازم است به توقعات و خواسته های دیگران جواب منفی دهند؛ در مورد عماد، پدرش بیشتر در این رابطه با او صحبت کرده که یک مواقعی لازم است به خواسته های بعضی از افراد "نه"  بگوید؛ الگوی عماد پدرش است و دوست دارد  پلیس شود.

وی بیان داشت: از وقتی که عماد کمی بزرگ شده دوست دارد که همه چیز با سلیقه و علاقه خودش هماهنگ باشد؛ وقتی به بچه ها احترام می گذاریم و نظرشان را می خواهیم و با آنها در مورد چیزهایی که می خواهند بخرند، مشورت می کنیم، به آنها احترام گذاشته ایم؛ آنها نیز یاد می گیرند که احترام بگذارند.

اخلاق والدین نباید بسیار سختگیرانه و مقتدرانه باشد

شاهسوند ادامه داد: اخلاق والدین نباید بسیار سختگیرانه و مقتدرانه باشد نه اینکه بسیار راحت با بچه ها برخورد کنند؛ والدین باید انعطاف پذیر باشند، با بچه ها باید در حد سن خودشان برخورد کنند و تفاوتهای فردی را نیز در نظر بگیرند؛ بچه ها خواسته هایشان با یکدیگر فرق دارد و نباید آنها را با هم مقایسه کرد.

وی تصریح کرد: اینکه یک روز را به کودکان اختصاص دهیم درست نیست چون بچه ها سهم بزرگی در زندگی ما دارند و باید به خواسته هایشان احترام بگذاریم؛ به نظرم بهترین کاری که می توانیم برای کودکان انجام دهیم این است که دنیای خودمان را مانند دنیای آنها کنیم و  دنیا را برای آنها آماده کنیم؛ فکر می کنم این تنها آرزویی است که بچه های ما دارند؛ اگر با آنها همراه و بزرگ شویم متقابلاً آنها نیز چنین احساسی را درک می کنند.

مادر محمد جواد صمدی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: محمد جوادتا حد زیادی با من ارتباط برقرار کرده و احساس می کنم که ارتباط بسیار خوبی با او داشته ام؛ دوست دارم که با دوستانش رابطه داشته باشد و تا حد زیادی آموزش "نه" گفتن را به او داده ام و تأثیرش را فقط در بعضی جاها دیده ام، بعضی اوقات نتوانسته "نه" بگوید.

زیبا شریفی افزود: حتماً نظرش را برای خرید لوازم می پرسم چون با این کار کودک یاد می گیرد در جامعه برای دیگران ارزش قائل باشد.

باید به کودک شخصیت داد

وی بیان داشت: در دین اسلام به احترام گذاشتن تأکید شده؛ چون مسلمان هستیم و فرزندانمان نیز مسلمان هستند و می خواهیم کودکان را دینی تربیت کنیم، اولین چیزی که باید به بچه ها یاد دهیم این است که برای دیگران در همه مسائل احترام قائل باشند.

شریفی اظهار داشت: باید به کودک شخصیت دهیم و در عین حال کودک بودنشان را نیز در نظر بگیریم چراکه آنها هنوز خام هستند و هنوز پخته نشده اند و به مرور زمان و سال و ماه و روزهایی که می گذرد ساخته و پرداخته می شوند.

وی افزود: ساختن بچه ها دست ماست پس با شخصیت دادن و همین طور در نظر گرفتن اینکه بچه ها هنوز کوچکند و باید آموزش داده شوند، این کار را باید انجام دهیم.

وی ادامه داد: محمد جواد، معلمی را دوست دارد در اصل شغی را دوست دارد که به دیگران خدمت کند، پدرش را بسیار دوست دارد و نمی خواهد پدر، مادر و معلم از دست او  دلخور شوند.

معلم کلاس چهارم مدرسه ابتدایی پسرانه رسالت دین نیز به خبرنگار مهر گفت:کودکان را همان طور که هستند باید خیلی والا محسوب کنیم و از بعد عاطفی، جسمانی و روانی آنها را در نظر داشته باشیم و تنها به بعد اخلاقی کودکان توجه نکنیم.

نفیسه بیگی ادامه داد: تربیت و تعلیم صحیح کودکان را در این دوره باید گسترش دهیم تا بچه های ایرانی حرفی برای گفتن داشته باشند؛ از لحاظ شخصیتی می توانیم بچه ها را در همه ابعاد گسترش دهیم که اثرگذار است.

خانواده ها در بحث تعلیم و تربیت ضعیف هستند

مدیر مدرسه ابتدایی پسرانه رسالت دین نیز به خبرنگار مهر اظهار داشت: نسل جدید متفاوت از نسل سنتی و قدیمی است و خانواده ها در بحث تعلیم و تربیت ضعیف هستند؛ اکثر مشکلاتی که در رابطه با خانواده پیش می آید، اعم از مشکلات طلاق یا اعتیاد دستخوش همین نکته است که پدر و مادرها  در بحث تعلیم و تربیت ضعیف هستند.

محمدرضا غفاری افزود: پدر و مادرها نیز زودرنج و عاطفی هستند و کمتر با این مسائل سر و کار دارند و شاید چون خودشان به خواسته هایشان نرسیده اند، بچه ها را درک نمی کنند و نمی دانند در رابطه با مسائل روز چگونه باید با آنها برخورد کنند.

وی بیان کرد: امام علی(ع) می فرمایند "اگر قرار است با فرزندانتان برخوردی داشته باشید، به روزگار خودشان تربیتشان کنید" یعنی کودک امروز با دیروز فرق دارد؛ شاید دیروز تنبیه کردن بدنی جزئی از تعلیم و تربیت بود ولی امروز کاملاً این امر منسوخ شده است.

مدیر مدرسه ابتدایی پسرانه رسالت دین ادامه داد: اتفاق می افتد که مادری به مدرسه شکایت می کند بدون اینکه خودش را مقصر بداند و بدون اینکه بخواهد تغییرات در خودش به وجود بیاورد، وقتی که مدت کوتاهی که با او صحبت می کنم و می گویم که مشکل خودتان هستید نه دانش آموز، آنجا بحث تعلیم و تربیت جایگاهش را نشان می دهد.

اگر جامعه پیشرفته می خواهیم باید ضرورتهای اخلاقی بچه ها را بدانیم

وی تصریح کرد: اگر مدارس و جامعه پیشرفته می خواهیم باید ضرورتهای اخلاقی و ارتباط با بچه ها را به عنوان افرادی که جامعه ساز آینده هستند بدانیم که اولین بحث، ارتباط است؛ بحثهای تربیتی کاملاً با گذشته فرق کرده است، ارتباط ها باید مهربانانه و با روی خوش باشد، اگر به بچه ها شخصیت دهیم مطمئن باشیم که در آینده تأثیر آن را می بینیم.

مدیر مدرسه شهید کبریایی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد:مهمترین وظیفه آموزش و پرورش هدایت و تربیت فرزندان و آینده سازان این مرز و بوم است، این امانتهای الهی که نزدمان هستند؛ همه باید تلاش کنیم که انشاءالله به نحو احسن آنها را تربیت کنیم تا در آینده به خوشبختی برسند.

حسن الیکاهی افزود: خانواده ها تأثیرگذارترین رکن در رفتار و کردار کودکان هستند که باید کم و کاستیها و ناهنجاریهای بچه ها را کنترل کنند و معلمان نیز درحد توان، تلاش می کنند که ناهنجاریهای رفتاری بچه ها را اصلاح کنند؛ بنابر این تمام تلاشمان را می کنیم که کودکان و بچه ها به نحو احسن با ادب، اخلاق و تربیت اسلامی آشنا شوند.

وی تأکید کرد: خانواده ها باید به گونه ای کودکان را تربیت کنند که در خانواده، جامعه و دنیای اسلام که هدف، تربیت صحیح انسان، جوانان و کودکان است، مثمرثمر باشند.

معلم پیش دبستانی شهید کبریایی نیز به مهر گفت: در 11 سالی که سابقه داشته ام تنها چیزی که به نظرم برای بچه ها بسیار مهم بوده، این است که با زبان کودکانه با آنها صحبت کنیم.

بچه، بچگی می خواهد

مرضیه رحیمی ادامه داد: بچه، بچگی می خواهد و اگر کمی حالت سختگیرانه در کلاس باشد، بچه نه حرف معلم را گوش می کند و نه خودش با رضایت کامل به مدسه می آید ولی وقتی با زبان بچه گانه صحبت کنیم - نه اینکه فقط حرفهای بچه گانه بزنیم - باعث می شود که بچه ها جذب مدرسه شوند که در خانواده نیز باید این گونه باشد.

وی تصریح کرد: البته باید این را گفت که فقط نباید مهربان بود، درست است خودت را وارد بازی بچه ها کنی ولی باید جوری باشد که کودکان یک احترام خاصی برای معلم و والدین خود داشته باشند و وقتی که کمی جذبه در کنار صحبت مهربانانه باشد، نظم و انضباط برقرار می شود و روابط عاطفی نیز قوی تر می شود.

معلم پیش دبستانی شهید کبریایی افزود: در زمانهای گذشته اگر می گفتند که معلم نیامده، کلی خوشحال می شدیم چون آن زمان حالتی استبدادی در کلاس وجود داشت ولی الان روابط عاطفی معلمها باعث شده که بچه ها جذب مدرسه شوند.

والدین به نحوه رفتار و ارتباط خود با فرزندانشان توجه بیشتری نشان دهند

معاون مدرسه شهید کبریایی نیز در گفتگو با مهر اظهار داشت:برخورد با کودک باید همیشه مناسب باشد و حرفهایشان را بفهمیم؛ بچه ها در سنین کودکی پر جنب و جوش هستند که این حوصله و اعصاب می خواهد، بچه ها بسیاری از چیزها را نمی دانند و باید از معلم و پدر و مادرشان یاد بگیرند.

کبری تاجیک اضافه کرد: برخی از برخوردهای بد والدین و معلمان با کودکانمناسب نیست؛ در بازی و تدریس نیز باید همزبان بچه ها و به اندازه آنها شد، باید به زبان و قالب و حد و سن آنها جوری صحبت کنیم که آنها بفهمند؛ اگر قرار باشد که بچه شش ساله حرف یک بزرگتر را بفهمد، دیگر بچه نیست، باید هم سطح آنها شد و اطلاعات را به نحوی بیان کرد که او متوجه شود.

به هر حال، کودکان از زاویه دیگری به دنیا نگاه می کنند، از زاویه دید خودشان؛ آنها به ما دنیایی را نشان می دهند که ورود به آن تقریبا برای بزرگترها غیرممکن است.

کودکان وارد جمع دوستانشان می شوند و با ما ساده و صادقانه از آرزوها و مشکلات، شادی‌ و غم‌  خود می گویند اما بیش از هر چیز، به ما کودکانی را نشان می دهند که پیشگامان زندگی بهتر برای خود و همسالانشان هستند.

والدین باید به نحوه رفتار و ارتباط خود با فرزندانشان توجه بیشتری نشان دهند، آنها باید در انتخاب کلمات و نحوه بیان آنها دقت کنند و بدانند حرفهایشان به طور مستقیم روی فرزندانشان تأثیر می ‌گذارد.

یک جمله ساده ناامید کننده از سوی والدین می ‌تواند ذهن کودک را مدتها درگیر کرده و او را سرخورده کند؛ باید این نکته را در ذهن داشته باشید که واژگانی که آزاردهنده هستند هرگز از ذهن پاک نمی‌ شوند و جبران آن سخت است.

^{گزارش: فاطمه قره چایی/ عکس: مریم نادری}