سريالي بودن براي تئاتر هاي تلويزيوني آفت است

به گزارش خبرنگار تلويزيوني " مهر"، به تازگي مديران شبكه هاي تلويزيوني رويكرد دوباره اي نسبت به توليد "تله تئاتر" يا به عبارتي تئاتر تلويزيوني پيدا كرده اند. اين فعاليت هر چند كه در شبكه هاي دو و چهار سيما متمركز است، اما به نظر مي رسد از برنامه ريزي تازه اي برخوردار شده است كه همين مساله فعاليت و حضور دوباره دست اندركاران توليد تئاترهاي تلويزيوني را در بر داشته است و حاصل آن را در تصويب نمايشنامه هاي مختلف و آغاز تمرين و توليد اين گونه آثار مي توان مشاهده كرد.

نكته قابل توجهي كه در اين بين از اهميت زيادي برخوردار است و توجه كافي به آن مي تواند اعتلاي تئاتر تلويزيوني را در بر داشته باشد، رفع نقاط ضعف و افزايش نقاط قوت  اين گونه آثار است تا با توجه به انرژي و هزينه قابل توجهي كه براي توليد تئاتر تلويزيوني صرف مي شود، مخاطبين بيشتري به سمت اين گونه آثار تمايل پيدا كنند و مفاهيم بلند و انساني كه در بسياري از نمايشنامه هاي تله تئاتر ها وجود دارد به ذهن مخاطب منتقل شود. در اين راه به نظر مي رسد طولاني بودن بيش از اندازه زمان توليد و پخش تله تئاتر كه همواره به صورت سريالي ارايه مي شود، بزرگترين آفت و مانع برقراري ارتباط مخاطب را تله تئاتر به حساب مي آيد.
تئاتر هنري صحنه اي است كه در تداوم حس، داستان و متن نمايشي شكل مي گيرد و زنده بودن و يكپارچه بودن نمايش ركن اصلي و اساسي آن به شمار مي رود. يعني در وهله اول تئاتر بايد زنده باشد و در تقابل با مخاطب ارتباط مستقيمي كه با وي برقرار مي كند، شكل واقعي و كامل خود را به دست بياورد. تلويزيون اين خصوصيت را از تئاتر مي گيرد كه البته به دليل گستردگي رسانه هاي جمعي و نياز مخاطب مي توان تا حدودي از اين مساله چشم پوشي كرد. اما به هم ريختن زمان واقعي نمايشنامه و از بين بردن يكپارچه بودن داستان و متن نمايشي مساله اي است كه به آساني قابل رفع كردن است و بايد يك تله تئاتر حداكثر در يك يا دو قسمت ارايه شود. 
محسن قصابيان بازيگر، كارگردان و تهيه كننده تلويزيون كه در زمينه توليد تئاترهاي تلويزيوني فعاليت مي كند، در اين باره معتقد است: تئاتري كه بر روي صحنه طي 40 دقيقه يا حداكثر 2 ساعت ارايه مي شود، در تلويزيون 6 ساعت به طول مي انجامد. اين موضوع يكي از ضعف هاي تله تئاتر در كشور ما به شمار مي رود و باعث خستگي بيننده مي شود. چون براي يك كار 3 ساعته در تئاتر يك آنتراكت در نظر مي گيرند. اما تله تئاترها طي مدت زمان طولاني ارايه مي شوند.
نكته بر سر اين است كه وقتي مي توان يك نمايشنامه را با جزييات آن در طول 2 تا 3 ساعت ارايه كرد، چه اجباري وجود دارد كه اين نمايشنامه را به قدري كش داد كه زمان توليد آن به 6 تا 8 ساعت برسد. مساله اينجاست كه وقتي يك نمايشنامه در مدت زمان بيشتري ارايه مي شود، نه تنها زواياي بيشتري از آن به چشم مخاطب نمي آيد، بلكه بسياري از ظرافت هاي هنري و زيبايي شناسانه اثر گم مي شود و مفهومي كه بايد در طي 2 ساعت به طور مستمر به بيننده انتقال يابد به دليل چند پاره شدن داستان و كند شدن بيش از اندازه ريتم كاملا" از دست مي رود و خود اثر هم لطف و زيبايي اش را از دست مي دهد.
مساله عجيب تر و آزاردهنده تر اينجاست كه وقتي يك تله تئاتر را در چند قسمت 45 تا 50 دقيقه اي پخش مي كنند، جاي اينكه هر شب در زمان مشخصي پخش شود تا بيننده به خوبي بتواند سير تحول داستاني را دنبال كند، هفته اي يك بار به نمايش در مي آيد كه در عمل بيننده جزييات شخصيت ها، داستان و وقايع آن را فراموش كرده است و تا بخواهد نگاه و ذهنش با اثر آشنا شود يا در ذهن خود به جستجوي قسمتهاي قبل بپردازد تا قسمت تازه و بخش ديگري از داستان را درك كند، آن قسمت هم به پايان رسيده است و بايد يك هفته ديگر صبر كند تا قسمتي ديگر از ماجرا را به تماشا بنشيند.

طولاني شدن بيش از اندازه زمان توليد و پخش يك تله تئاتر باعث مي شود تا هزينه هاي مورد نياز براي توليد به شدت بالا برود و اين مساله از چند جهت توليد يك تئاتر تلويزيوني را با مشكل مواجه مي سازد. نخست اينكه در يك تله تئاتر از عوامل حرفه اي (  بازيگران، كارگردان هنري، طراح صحنه و لباس و حتي كارگردان تلويزيوني ) استفاده مي شود كه اين مساله به خودي خود هزينه ها را بالا مي برد. هر اندازه كه زمان تمرين و ضبط يك اثر بالا برود، به همان نسبت هزينه هاي بيشتري را به پروژه تحميل مي كند و اين مساله تهيه كننده را در مضيقه و شرايط بدي قرار مي دهد. ديگر اينكه ابزار فني كه براي توليد به كار گرفته مي شود، از هزينه هاي سنگيني برخوردار هستند كه اين مساله با افزايش زمان توليد بودجه بيشتري را طلب مي كند كه اين رقم را بايد بر دستمزد عوامل توليد اضافه كرد.
عليرضا سبط احمدي، تهيه كننده برنامه ها و تئاترهاي تلويزيوني در گفت وگو با خبرنگار " مهر " درخصوص مشكلات توليد تله تئاترها گفت:  مشكل اصلي كه در ساخت تئاترهاي تلويزيوني وجود دارد، بودجه مورد نياز براي توليد است. در حال حاضر يك تله تئاتر را با بودجه اي كمتر از دقيقه اي 300 هزار تومان نمي توان توليد كرد. درحالي كه بودجه كمتري به اين بخش اختصاص مي دهند. اين گران بودن توليد تا حدودي مي تواند بر كميت و كيفيت اثر تاثير گذار باشد.
مساله اينجاست كه اگر براي توليد تله تئاتر يك مدت زماني حدود 2 تا 5/2 ساعت، به عنوان سقف توليد در نظر گرفته شود، به جاي يك تئاتر تلويزيوني 2 ساعته مي توان 3 تئاتر تلويزيوني ارايه كرد. با اين حساب هم بخشي از مشكل گروه هاي توليد كننده نمايش هاي تلويزيوني حل مي شود و هم اينكه تنوع توليد و استفاده از نمايشنامه ها و گروه هاي توليد به شدت افزايش مي يابد و همين مساله مي تواند بر ذايقه و انديشه مخاطب تاثير بگذارد و حتي او را به نوعي با تماشاي اين گونه آثار آشتي دهد.
توجه به يك نكته كلي و اساسي براي مديران تلويزيوني در ساخت تئاترهاي تلويزيوني حايز اهميت است اينكه تئاتر تلويزيوني را يك هنر خاص به مفهوم مطلق كلمه ندانند. بلكه شرايط ساخت اين آثار را به گونه اي تدارك ببيند كه شرايط آشنايي و نزديكي مخاطب خاص را با اين هنر عميق و ريشه دار را فراهم سازد. استفاده از نمايشنامه هاي شاخصي كه از نظر زمان وقوع داستان، شخصيت ها و مسايل فرهنگي به زمان كنوني نزديك تر باشد و درك بهتري از پديده هاي مختلف جامعه مدرن امروز داشته باشد، بيننده را بهتر جذب اين گونه آثار مي كند.