به گزارش خبرنگار مهر، بیستمین جشنواره کتابخانه‌های عمومی و مطالعه مفید صبح امروز چهارشنبه 24 آبان در مرکز همایش‌های مجموعه برج میلاد تهران آغاز شد.
امیرحسن خواجوی، دبیر ستاد هفته کتاب در این مراسم گفت: در ادامه برنامه‌های هفته کتاب، عضویت رایگان در کتابخانه‌ها، برگزاری مسابقات کتابخوانی، راه اندازی کتابخانه صبا در تنب بزرگ، رونمایی از تمبر کتاب و کتابخوانی امروز انجام خواهد شد.
وی افزود: برنامه‌های دیگری که در سطح کشور پیش بینی شده است، دیدار با علماست. برنامه‌های این هفته بسیار متنوع بودند و ما تا نقاط صفر مرزی هم خدمات کتاب و کتابخوانی را رساندیم. اگر امروز جشن 2 برابر شدن شاخص‌ها در دولت نهم و دهم، را برگزار می‌کنیم، حقیقت این است که همه کمک کردند. از رسانه ملی گرفته تا دولت و مجلس محترم و خیریان کتابخانه ساز. امروز پیش راه اندازی شبکه رادیویی کتاب را هم خواهیم داشت.
در ادامه غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در این برنامه گفت: امروز نزد کسانی هستیم که عمر خود را صرف ترویج مطالعه و وقف کتابخوانی کرده‌اند. در چند ماه اخیر این دومین بار است که به دعوت آقای واعظی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در جمع کتابداران کشور حاضر می‌شوم. می‌دانید که از افتخارات مسلمانان این است که دین شان با کتاب آغاز شده است. اول کلمه‌ای که به پیامبر ما نازل شده است، این بوده است که بخوان!
رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی گفت: قلم، امر مقدسی شمرده شده که خداوند به آن سوگند یاد کرده است. از روز اولی که اسلام متولد شده است، نوشتن با آن همراه بوده است. هر آیه‌ای که به پیامبر وحی می‌شده، کاتبان وحی ملزم بودند که آن را ثبت کنند حتی اگر بر استخوان کتف شتر بوده باشد. از همان آغاز به فکر گردآوری و تنظیم آیات بوده‌اند و توجه داشته‌اند که یک کتاب آسمانی در دست تدوین است. البته در کنارش قرآن را حفظ هم می‌کردند.
وی ادامه داد: بعد از پیامبر اولین وظیفه حکومت اسلامی این بود که قرآن را به صورت یک کتاب حفظ کنند. کسی که اهتمام زیادی روی این کار داشت، امام علی (ع) بود. 7 نسخه به قول امروزی‌ها استاندارد و با حساب و کتاب که یک واو هم با یکدیگر تفاوت نداشتند، آماده شدند و به 7 مرکز مهم جهان اسلام فرستاده شد تا قرآن‌های دیگر از روی آن‌ها نوشته شوند. به این ترتیب، کتاب موتور محرک فرهنگ و تمدن اسلامی شده است. ببینید وقتی در یک دین با این میزان جاذبه، با این وسعت فراگیری کتاب و قرآن محور باشد، چه آثاری به جا خواهد گذاشت.
حداد عادل گفت: آیا هیچ وقت فکر کرده‌ایم که معنی اثر داشتن و اثر گذاشتن قرآن چیست؟ در قلمرو کشورهای اسلامی همه به قرآن اعتقاد دارند و باید قرآن بخوانند. چند نتیجه فرهنگ و تمدنی از این واقعیت حاصل می‌شود؟ یکی این است که باید کاغذ تولید کنند. باید خواندن و نوشتن بلد باشند، باید زبان عربی بدانند، قرآن را به زبان‌های مختلف ترجمه کنند و همه فنون تولید کتاب را بیاموزند. این فنون و همچنین انواع هنرهای مربوط به کتاب، در چنین فرهنگ و تمدنی به سرعت رشد می‌کند. به این ترتیب کتابخوانی است که ترویج پیدا می‌کند؛ چون قرآن که تنها یک کتاب باقی نمی‌ماند. بلافاصله صحبت از تفسیر قرآن می‌شود و بحث‌های کلامی مبتنی بر آیات قرآن پیش می‌آید.
مفهوم کتابدار، به اندازه مفاهیم کتاب و کتابخوانی قدمت دارد
رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در ادامه گفت: اواخر قرن چهارم که ابن سینا در دستگاه نوح ابن منصور سامانی در بخارا بود، کتابخانه‌های تخصصی به وجود آمدند. ابن سینا می‌نویسد که نوح ابن منصور کتابخانه‌ای داشت که موضوعات در آن تفکیک شده بودند. در همان زمان توسعه به اندازه‌ای بود که کتاب شرح ما بعدالطبیعه ارسطو در دسترس ابن سینا در بخارا بود. ابن سینا می‌گوید من این کتاب را 40 بار خواندم و آن را نفهمیدم، ولی وقتی تفسیر فارابی را بر آن خواندم، آن را فهمیدم. به همین اندازه که کتاب و کتابخانه در فرهنگ و تمدن به وجود آمده، مفهوم کتابدار هم قدمت دارد. بنابراین شما کتابداران ادامه یک سنت کهن و دیرینه هستید.
وی گفت: در تمدن و فرهنگ اسلامی هر جایی که جمعیتی داشته، کتابخانه‌ای هم داشته است. بزرگان و سلاطین کتابخانه‌های زیادی داشتند. زیارتگاه‌ها و اماکن متبرکه هم کتابخانه داشتند. در حال حاضر قدیمی‌ترین کتابخانه ما در ایران که مستمرا حیات خود را ادامه داد، کتابخانه آستان قدس رضوی است. یعنی می‌توانیم بگوییم از وقتی که مشهد مدفن امام رضا (ع) شده است، این شهر کتابخانه داشته است. بنابراین در کشور ما همیشه کتاب و کتابدار داشته‌ایم. امروز که به نام انقلاب و جمهوری اسلامی کار می‌کنیم، باید بدانیم که مسئولیت بزرگی در امر کتاب و کتابخوانی داریم.
حداد عادل همچنین گفت: هر جایی که محروم‌تر است، به کتاب محتاج‌تر است. در تهران در نمایشگاه کتاب، والدین برای بچه‌ها کتاب می‌خرند و بچه‌ها قبل از این که به مهدکودک بروند، توسط مادرانشان با قصه و کتاب آشنا می‌شوند. یعنی در شهرهای بزرگ این امکان هست، ولی در شهرهای محروم، دانش آموزان غیر از کتاب‌های درسی‌شان تقریبا کتاب دیگری نمی‌بینند. نه استطاعتی وجود دارد و نه کتابفروشی و کتابخانه‌ای هست. تا همین 20 سال پیش در بسیاری از شهرهای ایران، کتابفروشی مستقل وجود نداشت. کاری که شما می‌کنید برای جبران این نقص است که در جاهایی که صرف نمی‌کند کسی کتابفروشی باز کند، کتاب را به دست مردم و نسل آینده برسانید.
هرچه کتاب بیشتر منتشر شود، جامعه‌مان منطقی‌تر می‌شود
وی در ادامه گفت: اندیشه‌ها باهم دعوایشان نمی‌شود، اندیشه‌ها باهم حرف می‌زنند، بدون این که به هم فحش بدهند. افلاطون می‌گوید عاقل مثل خط مستقیم است و جاهل مانند خط منحنی. هر خط مستقیم دیگری قابل انطباق است ولی خط منحنی نه به خط‌های منحنی قابل انطباق است، نه به خط‌های مستقیم. دنیای اندیشه، دنیای خط‌های مستقیم است. دنیای کتاب هم همین طور است و هرچه کتاب بیشتر نشر پیدا کند و در دسترس دیگران قرار بگیرد، جامعه ما منطقی‌تر می‌شود و آسان‌تر می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.
حدادعادل در پایان گفت: این روزها نگرانیم که رشدی که کتاب و کتابخوانی در کشورمان پیدا کرده با این مشکلات اقتصادی که پیش آمده، صدمه ببیند. این گرانی فوق‌العاده کاغذ همه را نگران کرده است. هم از نظر اقتصادی و هم از نظر فرهنگی. میلیون‌ها نفر در کشور معیشت خود را از راه صنعت نشر می‌گذرانند. امیدواریم همان طور که از ابتدای انقلاب تا امروز، کشورمان به کتاب و کتابخوانی توجه داشته، این تمرکز و توجه بر موضوع توسط وزارت فرهنگ و دیگر دستگاه‌های دخیل در موضوع، متوقف نشود. مشکلات اقتصادی وجود دارند ولی باید سعی کنیم تا ضایعاتشان به حوزه کتاب و اندیشه وارد نشود.
در حال حاضر در بخش اول تقدیرهای این جشنواره، مراسم تقدیر از 20 کتابدار نمونه کشور توسط حداد عادل و واعظی در جریان است.
نظر شما