حجت الاسلام سیدمحمد سادات منصوری رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی سازمان تبلیغات اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد جایگاه ظلم در اندیشه اسلامی گفت: اگر عدل را تعریف کنیم در برابرش معنی ظلم روشن می شود. اعطای حق را می گویند عدل. اگر حق هر کسی را داده نشود می شود ظلم که این خود درجات مختلفی دارد.
وی ظلم به خود را یکی از ابعاد ظلم برشمرد و افزود: قرآن گاهی در مورد ظلم تعبیر «ظالم لنفسه» را می کند و یا از قول کسانی که می خواهند توبه کنند می فرماید: «ربنا ظلمنا انفسنا...».در قالب همان معنای توضیح داده شده در مورد جایگاه عدل و ظلم، این مطالب قابل تبیین است که من حق نفس خودم را ندادم. در قرآن آمده است که «ان شرک لظلم عظیم» حق نفس این است که اعتقاد صحیح به خداوند داشته باشد اما با این بیان مشخص می شود که فرد مشرک به خویش ظلم کرده است.
سادات منصوری یادآور شد: در واقع ظلم به نفس به این معنی است که آن مرتبه و مقامی که یک انسان می تواند داشته باشد و یا دارد، آدمی بدان لطمه بزند؛ بنابراین بر خود ظلم می کند.
وی تأکید کرد: ظلم ابعاد گوناگون دارد از جمله ظلمهای شخصی، اجتماعی، گروهی و غیره. گاهی ظلمی از انسان سر می زند که تبعات آن نه تنها جامعه زمانه را بلکه نسلهای آینده را نیز تحت تأثیر قرار می دهد؛ که ظلم فرهنگی از جمله آنهاست. مثلا فردی و یا گروهی مستقیم و یا غیرمستقیم با نوشتن یک کتاب ناشایسته و یا اشاعه مطلبی غیرواقعی اعتقادات مردم را منحرف کرده و یا اخلاق یک جامعه را خدشه دار می کنند که آثار این ظلم طولانی است.
رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی در مورد تفاوت ظلم به خود و به دیگران گفت: به تعبیری ظلم به دیگران نیز ظلم به خود نیز هست؛ در روایات داریم که شخص ظالم بیشترین صدمه را در ابتدا به خود می زند و بعد به دیگران؛ ضمن اینکه ظلم به دیگران آثار وضعی دارد که در زندگی شخصی نمودار می شود. مثلا در روایات داریم که اثر وضعی ظلم به یتیم، چیست. در روایات آمده اگر کسی به یتیمی ظلم کند در آینده فرزندانش یتیم می شوند و دیگران به آنها ظلم می کنند. این ظلم به فرزندان به خاطر کاری است که آن پدر در حق دیگران کرده است.
وی افزود: علاوه بر آن در اجتماعی که افراد به یکدیگر ظلم می کنند و در آن جامعه حق به حق دار نرسد؛ به هر حال چون همه با هم زندگی می کنند و از یک منافع مشترکی استفاده می کنند؛ در نهایت ضررش متوجه آن شخص هم به اشکال دیگر خواهد شد.
حجت الاسلام سادات منصوری تأکید کرد: یک بخشی از ظلمهایی که در جامعه اتفاق می افتد پیگیری های حقوقی و قضایی می طلبد، اما برخی از ستمها به صورت پنهان در یک جامعه اتفاق می افتد که بیشتر از منظر اخلاقی مورد بررسی است.انسان اگر در زندگی لاابالی بار بیاید، نسبت به رفتار خود در جامعه بی توجه است و اصلا ظلم خود را به دیگران نمی بیند که رفع این مسئله با تربیت صحیح امکان دارد.
وی افزود: اما یک بخشی از ظلمهای پنهان در جامعه با امر به معروف و نهی از منکر در جامعه رفع می شود. امام سجاد(ع) در رساله حقوق خویش نکات بسیار زیبا و ریزی را نسبت به وظایف انسان نسبت به خود، خداوند و دیگران بیان می فرمایند که بسیار راهگشا است.
رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی در پایان یادآور شد: کسی که در خانه خود نسبت به زن و فرزند بداخلاق است نمی تواند در جامعه داعیه داراخلاق و رفع ظلمهای به ظاهر کوچک باشد و هرچه انسان به سمت مادیگرایی برود و علائق اش در مادیات منحصر شود، کم کم خودگرایی و و تکبر در انسان رشد می کند و این باعث می شود که نسبت به دیگران اهمیت قائل نباشد.
نظر شما