به گزارش خبرگزاری مهر، بیداری اسلامی را از جمله پدیده‌هایی می‌توان ارزیابی نمود که در دو سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارای تأثیرات درخور توجهی بوده است. اثر حاضر با عطف توجه به تحولات منطقه‌ای تهیه و تدوین شده است.
این کتاب شامل 10 مقاله پیرامون تحولات منطقه‌ای بیداری اسلامی می‌باشد. فصل اول تحت عنوان «بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا از منظر رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی)» به دنبال پاسخ به این سئوال است که علل تکوین، آسیب‌ها و راهکارهای فراروی نهضت بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از دیدگاه رهبر معظم انقلاب چه می‌باشد؟ نویسنده با استناد به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجلاس بیداری اسلامی، خطبه‌های نماز جمعه و سایر فرمایشات معظم له پیرامون بیداری اسلامی، به این سئوال در قالب فصل اول پاسخ داده است.
فصل دوم تحت عنوان «بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا؛ تلاقی اسلام‌خواهی و استبدادستیزی» به دنبال پاسخ‌گویی به این سئوال است که موتور محرک جنبش‌های رخ داده در منطقه چیست؟ و یا آیا جنبش‌های اخیر در خاورمیانه و آفریقا ریشه در اسلام‌خواهی دارد و یا صرفا حرکتی مردمی جهت ساقط کردن دولت‌هایی است که مدت‌هاست مردم خود را نادیده می‌گیرند؟
فصل سوم تحت عنوان «بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا و تأثیرات آن بر همگرایی درون منطقه‌ای» در تلاش است تا ضمن بررسی چالش‌های موجود بر سر همگرایی منطقه‌ای در خاورمیانه، چشم‌انداز همگرایی در خاورمیانه پس از بیداری اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. در بخش نخست مبانی نظری و چارچوب مفهومی پدیده همگرایی منطقه‌ای به بحث گذارده می‌شود و سپس در یک مطالعه موردی فراز و نشیب همگرایی در منطقه مورد کنکاش قرار می‌گیرد. در پایان نیز این فرضیه را به بحث می‌گذارد که تحولات بهار عربی و بیداری اسلامی زمینه‌های رشد و توسعه همگرایی منطقه‌ای را در خاورمیانه جدید فراهم خواهد ساخت و این امکان را بوجود خواهد آورد تا در میان مدت و دراز مدت کشورهای منطقه در یک بستر طبیعی بسوی همگرایی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی گام بردارند.
نویسنده فصل چهارم با عنوان «بیداری اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» ابتدا به بحث نظری پیرامون عوامل مؤثر بر سیاست خارجی پرداخته و در ادامه به عوامل مؤثر بر سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال جنبش‌های اخیر منطقه پرداخته است. در نهایت نتیجه می‌گیرد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر کشورها تحت تأثیر عوامل و متغیرهایی در دو سطح داخلی و خارجی قرار دارد. علیرغم دیدگاههای مختلف در خصوص عوامل تعیینکننده سیاست خارجی به طور کلی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بهطور خاص، امروزه تقریبا نوعی اجماع و اتفاق نظر درباره نقش ویژگیها و متغیرهای جامعه داخلی و محیط خارجی در شکلدهی به سیاست خارجی وجود دارد.
بر این اساس، برای درک و فهم ماهیت و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، شناخت فضای داخلی و محیطی ضروری است. در واقع ادعای این مقاله که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تحتتأثیر عوامل ایدئولوژیک و واقعیت بوده است. نگارنده بر این باور است که این مسأله ریشه در چهار عامل شامل الف) اختلاف برداشت میان نخبگان و تصمیم‌گیرندگان ایرانی درباره تحولات منطقه، ب) عدم اجماع در نهادهای تصمیم‌گیری داخلی، ج) ساختار نظام منطقه‌ای شامل هژمونی‌گرایی ایران، دمکراسی خواهی مردم در قیامهای عربی، و پیروزی اسلام‌گرایان در تونس و مصر، و د) ساختار نظام بین الملل یعنی تقابل ایران با تک ابرقدرت نظام بین الملل یعنی آمریکا، دارد.
فصل پنجم با عنوان «بیداری اسلامی و سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا» به بررسی تأثیرپذیری منافع آمریکا در خاورمیانه در اثر تحولات مرتبط با بیداری اسلامی می‌پردازد. در این راستا در بخش ابتدایی این فصل منافع آمریکا در خاورمیانه در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و امنیتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بخش دوم نیز منافع این کشور که تحت تأثیر انقلاب‌های منطقه و بیداری اسلامی با چالش مواجه شده مطالعه می‌شود.
بخش دیگری از این فصل نیز اختصاص به تغییرات نظم منطقه‌ای، متأثر از انقلاب‌های منطقه و تبعات آن بر سیاست خارجی آمریکا دارد. در انتهای این فصل نیز الگوهای واکنش ایالات متحده به تحولات منطقه‌ای بیان می‌گردد. فصل حاضر با رویکردی عملیاتی، آینده‌پژوهانه و عمل‌گرایانه به مطالعه نحوه اثرپذیری منافع ملی آمریکا در قبال بیداری اسلامی می‌پردازد. فصل ششم با عنوان «بیداری اسلامی و آینده روابط مصر و رژیم صهیونیستی» در پی یافتن پاسخی برای مفهوم و چرایی بروز بیداری اسلامی و نیز تأثیر بیداری اسلامی بر روابط مصر و رژیم صهیونیستی است.
فصل هفتم با عنوان «بیداری اسلامی در مصر: منابع و موانع برآمدن سلفی‌ها (از منظر جامعه‌شناسی سیاسی)» به دنبال تشریح جامعه‌شناسی سیاسی مصر جدید و از رهگذر آن تخمین منابع (پتانسیل‌ها) و موانع (دشواری‌ها) پیش‌روی سلفی‌های مصر پس از مبارک است.
فصل هشتم با عنوان «بیداری اسلامی در لیبی: روندها و پیامدها» به دنبال برداشت تحلیلی از نتایج روندهای اصلی حاکم بر جریان مردمی بیداری اسلامی در لیبی می‌باشد. نویسنده فصل نهم با عنوان «بیداری اسلامی در بحرین و مصر از منظر حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت» سعی بر آن دارد تا بیداری اسلامی مردم منطقه از منظر حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت مورد بررسی قرار بگیرد.
برای این منظور ابتدا مفهوم و قلمرو حق تعیین سرنوشت در حقوق بین‌الملل بررسی شده تا امکان تحلیل اعتراضات مردمی در این کشورها از منظر حق تعیین سرنوشت سنجیده شود. فصل دهم با عنوان «بررسی تحولات تونس براساس نظریه بیداری اسلامی» ابتدا به دنبال بررسی تحولات و قیامهای مردمی در منطقه عربی می‌باشد تا از آن طریق به پاسخ سئوالهای زیر برسد: کدامیک از نظریات موجود درباره تحلیل انقلاب‌ها توانایی تبیین این پدیده را دارد؟ آیا می‌توان مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور تونس با جمعیت نزدیک به 11 میلیون را علت اصلی آغاز این رویداد دانست یا عوامل دیگری نیز در این میان نقش‌آفرینی نموده‌اند؟
«بیداری اسلامی و تحولات منطقه‌ای» تألیف جمعی از نویسندگان با ویراستاری علمی اصغر افتخاری به همت انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) به بهای 75000 ریال منتشر شد.
نظر شما