کتاب «سرقات ادبی» به دنبال مجوز چاپ/ هیچ‌کس حافظ را سارق نمی‌داند

محمود فضیلت، نویسنده و پژوهشگر ادبی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اثر جدید خود گفت: کتاب جدیدی که در مسیر چاپ دارم، «سرقات ادبی» نام دارد. این موضوع در زیرگروه نقد ادبی جا می‌گیرد و درباره آن این‌گونه بحث می‌شود که آیا اثرهای ادبی از هم اقتباس داشته، الگو گرفته، تاثیر گرفته‌اند یا خیر.

وی افزود: در کل وقتی آثار ادبی را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم که هیچ اثری تماما مربوط به یک شاعر یا نویسنده نیست، بلکه علاوه بر این که سبک خودش را دارد، خواه ناخواه از شاعران یا نویسندگان قبل یا معاصر خود هم بهره می‌برد. این موضوع را در دوره‌های مختلف از جمله پیش از اسلام و بعد از اسلام بررسی کرده‌ام. به عنوان نمونه می‌شود به مولوی اشاره کرد که در مقاطعی از کلیله و دمنه اقتباس کرده است. کلیله و دمنه هم در مقاطعی از پنجه‌ تنتره به زبان سانسکریت بهره می‌برد.

این محقق در ادامه با توجه به عنوان «سرقات ادبی» گفت: معمولا کلمه سرقت بار منفی دارد، ولی در این جا یک اصطلاح و به تعبیری یک ترم است که هم شامل بار منفی اقتباس می‌شود و هم بار مثبت دارد. یعنی در جاهایی شاعر یا نویسنده الگو گرفته است و کارش منفی نیست، بلکه در اثر قبلی دخل و تصرف کرده و به رغم استفاده از آن اثر، یک اثر جدید خلق کرده است که می‌توان گفت سبک جدیدی دارد و متعلق به خودش است.

فضیلت گفت: نمونه بارز این موضوع، حافظ شیرازی است که از اغلب شاعران قبل از خودش اقتباس کرده است، ولی دخل و تصرف مثبتی انجام داده و هیچ کس هم حافظ را یک شاعر سارق از نوع منفی نمی‌داند.

گردآورنده کتاب «گزیده قابوس نامه و سیاست نامه» گفت: کتاب «سرقات ادبی» توسط انتشارات زوار چاپ می‌شود و قرار است به زودی برای اخذ مجوز چاپ به ارشاد ارسال شود.