به گزارش خبرنگار مهر، گرچه سایت لرزه نگاری ژئوفیزیک دانشگاه تهران پس از زلزله 6.2 ریشتری ورزقان تبدیل به سایتی پر بیننده در منطقه آذربایجان شد اما جا ماندن این مرکز از خبرنگاران و سایت های پر از خالی در روزهای پر تکان زمین، تبدیل به معضلی شده که نیاز پژوهشگاه لرزه نگاری و تجهیز مرکز لرزه نگاری تبریز را بیش از پیش متذکر می شود.
افزایش اختلافات تعیین لرزه نگاری
سایت لرزه نگاری ژئوفیزیک دانشگاه تهران پس از زلزله ورزقان به عنوان یکی از پربازدیدکننده ترین سایت ها در آذربایجان شرقی شد و این درحالیست که در ماههای اخیر در مکان یابی، تعیین ریشتر زلزله و یا دسترسی به آن با مشکلات فراوانی مواجه شد.
درحالی که اولین ساعات وقوع زلزله مهمترین و حساس ترین ساعات حادثه هستند مشکلات مرکز لرزه نگاری و عدم دسترسی به آنها مشکلات بسیاری را برای مسئولان و گروه های امداد و نظارتی بوجود می اورد و این درحالیست که در اشتباه مکان یابی زلزله خوی، گروه نظارتی از شهرستان شبستر به روستاهای تسوج برای بررسی خسارات احتمالی اعزام شده بودند که با مشخص شدن کانون اشتباه زلزله از ماموریت خود بازگشتند!
معاون سازمان زمین شناسی شمال غرب کشور هم در تشریح اشتباه در تشخیص کانون زلزله تصریح کرد: دستگاه های لرزه نگاری شمال غرب کشور مستهلک بوده و عمری در حدود 20 سال دارند که در مکان یابی زلزله هایی با ریشتر پایین گاه دچار مشکل می شوند.
محمد فریدی افزود: مکان یابی زلزله هایی با ریشتر بالا به دلیل طول موجی که دارند راحت تر بوده و دستگاه های موجود دچار اشتباه نمی شوند.
از سوی دیگر مسئول گروه ژئوتکنیک دانشگاه صنعتی سهند هم این مهم را تایید و تاکید کرد: اختلافات موجود در لرزه نگاری وابسته به تعداد و دقت دستگاهها بوده که دستگاه های موجود در استان آذربایجان شرقی کافی نیستند.
مهرداد امامی تعداد دستگاه های لرزه نگاری در استان را 18 دستگاه عنوان کرد و ادامه داد: برای افزایش دقت و اطلاعات زلزله تعداد دستگاهها در منطقه باید افزایش یابند.
عدم دسترسی به اطلاعات تخصصی/ رفتار سنجی پس لرزه ها قدمی برای پیش بینی زلزله
گرچه گفته می شود زلزله یکی از حوادث طبیعی است که امکان پیش بینی آن حتی برای کشورهای پیشرفته هم تا کنون وجود نداشته اما از طریق رفتار سنجی پس لرزه ها می توان نزدیکی وقوع زلزله های بزرگ را تا حدی پیش بینی کرد.
اما در این میان متخصصان کارشناسان امکان دسترسی به اطلاعات تخصصی را ندارند و مسئول گروه ژئوتکنیک دانشگاه صنعتی سهند بر ضرورت دسترسی مختصصان به اطلاعات تاکید کرده و گفت: امکان دسترسی به اطلاعات تخصصی برای کارشناسان ذی صلاح وجود ندارد و این درحالیست که با بررسی پس لرزه های منطقه می توان تا حدی زلزله های بزرگ را پیش بینی کرده و مسئولان اقدامات لازم برای کاهش خسارات احتمالی زلزله را انجام دهند.
وی تصریح کرد: اما اطلاعات و داده های تخصصی زلزله ها تنها در اختیار مرکز لرزه نگاری بوده و از طریق نامه نگاری و پس از طی مراحل اداری طولانی پس از یک ماه در اختیار کارشناسان قرار می گیرد که قطعا گذر یک ماه از وقوع زلزله، اطلاعات دیگر سوخت می شوند.
امامی با انتقاد از اینکه اطلاعاتی که پس از یک ماه دست کارشناسان می رسد تنها به درد مقاله می خورد و نه کارهای تحقیقاتی، تاکید کرد: این درحالیست که منطقه زلزله خیزی همچون آذربایجان شرقی با وجود گسل شمال تبریز، انجام مطالعات مدون بر روی فعالیت های گسل و پس لرزه ها برای رفتار سنجی فعالیت های لایه های زمین و لرزه ها ضروریست.
ضرورت شبکه و پژوهشگاه لرزه نگاری در تبریز
مسئول گروه ژئوتکنیک دانشگاه صنعتی سهند در عین حال تصریح کرد: لازمه دسترسی به اطلاعات تخصصی نیازمند داشتن شبکه و پژوهشگاه است که یکی بدون دیگری میسر نمی شود.
وی ادامه داد: دو مکانیزه برای افزایش اطلاعات و داده های زلزله وجود دارد که یا مرکز لرزه نگاری اطلاعات تخصصی را در اختیار تمامی کارشناسان استانها قرار دهد و یا از طریق روسای مدیریت بحران اطلاعات با کارشناسان هم درمیان گذاشته شود.
اما به عقیده امامی، بیش از همه جمع آوری تمامی کارشناسان زمین شناسی، لرزه نگاری و مدیریت بحران و مسئولان ذی ربط در یک پژوهشگاه و هم سو کردن فعالیت آنها با یکدیگر معقول تر است.
وی تاکید کرد: خروجی دستگاههای لرزه نگاری در حال حاضر حالت کاربردی نداشته و کارشناسان با مردم عادی فرقی ندارند و از خروجی دستگاهها به یک میزان مطلع می شوند و این درحالیست که اطلاعات ریز برای انجام تحقیقات و مدیریت بحران بسیار مفید است.
امامی تشریح کرد: از تعداد پس لرزه ها در منطقه و تحلیل هایی که روی آن انجام می شود می توان اعلام آماده باش داده شود تا بر اساس آمار و اطلاعات تاریخی مسئولان خسارات زلزله احتمالی را کاهش دهند.
ایجاد پژوهشگاه وعده کش دار 10 ساله
مسئول گروه ژئوتکنیک دانشگاه صنعتی سهند در این بین یادآور می شود: ضرورت ایجاد پژوهشگاه لرزه نگاری در تبریز به صورت خرد در طول 10 سال مورد بررسی قرار گرفته اما بعد از زلزله ورزقان این مهم به صورت متمرکز بررسی شد و وجود آن احساس شد.
امامی ادامه داد: تحقیقات در تبریز به صورت پراکنده توسط کارشناسان متخلف زمین شناسی، معماری، لرزه نگاری و ... انجام می شود اما پس از 10 سال مطالعه بر روی ضرورت ایجاد پژوهشگاه همچنان در دست بررسی است.
وی افزود: پس از زلزله ورزقان نمایندگان مجلس هم وارد این موضوع شده و با هدف هم افزایی و فعالیت های متمرکز مورد تصویب هیئت دولت قرار گرفت اما منوط به تامین اعتبار است.
در عین حال امامی تاکید کرد: تامین اعتبار نباید صرف ساخت ساختمانها و توسعه مرکز لرزه نگاری شود و بلکه باید صرف تجهیز دستگاهها شده و نیازی به ساختمان نداریم.
با تمامی این اوصاف؛ گرچه 10 سال است که ابعاد مختلف و ضرورت ایجاد پژوهشگاه لرزه نگاری در تبریز بررسی می شود و زلزله ورزقان و کاستی ها و جاماندن سایت های لرزه نگاری تلنگری بود تا مسئولان و نمایندگان مجلس بار دیگر یاد این ضرورت افتند اما به نظر می رسد همچنان چشم ها باید در انتظار تایید نهایی و اجرایی شدن این پروژه بمانند.
گزارش: یاسمین مولانا
نظر شما