به گزارش خبرنگار مهر، فیلم "خاک و مرجان" جدیدترین ساخته مسعود اطیابی است که در بخش سودای سیمرغ و آثار بخش غیرمتعهدهای سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر حضور دارد. فیلمبرداری این فیلم در افغانستان انجام شده و تمام بازیگران آن نیز بومی هستند.
کارگردان در این فیلم تلاش کرده است شرایط اشغال افغانستان و مشکلات مردم این کشور و تاثیر جنگ بر زندگی اقشار مختلف را در افغانستان به تصویر بکشد. این فیلم می‌تواند نمونه موفقی از آثار ایرانی باشد که نگاه فرامرزی دارند.
به بهانه نمایش این فیلم در جشنواره فیلم فجر و اکران آن در سینمای رسانه‌ها با مسعود اطیابی گفتگویی داشته‌ایم.
خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و هنر: فیلم قبلی شما "ریسمانی نزدیک‌تر از رگ" هم در لبنان ساخته شد که البته امکان اکران در ایران را پیدا نکرد. این فیلم شباهتی با "خاک و مرجان" دارد؟
- بله. این دو فیلم تم مشترکی با یکدیگر دارند و هر دو به موضوع اشغال می‌پردازند. "ریسمانی نزدیک‌تر از رگ" به موضوع اشغال 16 ساله لبنان توسط رژیم صهیونیستی و "خاک و مرجان" به موضوع اشغال افغانستان توسط آمریکایی‌ها پرداخته است.
این دو فیلم تم مشترکی دارند ولی به لحاظ مضمون و مفهوم با هم متفاوتند.
* چطور تصمیم گرفتید بعد از فیلم "اخلاقتو خوب کن" به سمت ساخت چنین فیلم‌هایی بروید که به موضوع کشورهای همسایه و مشکلات آنها می پردازد.
- این اتفاقات و جنگ‌های کشورهای همسایه و اشغال آنها توسط آمریکا و دیگر کشورهای غربی باعث شده است که فضای نامناسبی علیه ایران در این کشورها شکل بگیرد و در افغانستان با توجه به تبلیغاتی که دشمن انجام داده مردم تصور خوبی نسبت به ایران ندارند. به طوریکه اگر قرار باشد روزی حمله نظامی غرب علیه ایران صورت گیرد، حتی ممکن است سربازان آنها افغانی هم باشند.
البته بخشی از این تبلیغات توسط فیلمسازان صورت گرفته است. من فیلم هایی دیده ام که در آنها نشان داده شده ایرانی‌ها رفتار مناسبی با افغانها در کشورمان ندارند در صورتی که ما سال‌هاست میزبان مهاجران افغانی هستم. ولی آنها طوری ماجرا را به تصویر می‌کشند که گویا ما آنها را در کشورمان به بند کشیده ایم و آنها در شرایط سختی قرار دارند. آنها با دیدن این فیلم‌ها حس می‌کنند که رفتار ما با غربیها تفاوتی ندارد.
به همین دلیل فکر کردم با توجه به وظیفه فیلمسازی باید کاری تولید کنیم که تا حدودی جلوی این تبلیغات را بگیرم و یا به نوعی آن را تعدیل کنیم تا به مردم همسایه نشان دهیم که آنها را دوست داریم و شان آنها برای ما بالا است. ما باید به نوعی واقعیت را به تصویر بکشیم.
لازم بود در این شرایط فیلمی ساخته شود که معضلات مردم این کشور را به خاطر تجاوز نشان دهد و اینکه این اتفاق چه تاثیری روی خانواده‌های آنها گذاشته است.
* آیا ساخت این فیلم از طرف ارگان و یا شخصی به شما سفارش داده شد؟
- قرار بود سال گذشته فیلمی درباره پاکستان بسازم و حتی به این کشور سفر کردم. این فیلم قرار بود درباره تاریخ معاصر این کشور با رویکرد بیداری اسلامی ساخته شود که در همان زمان امیر پروین حسینی ساخت "خاک و مرجان" را پیشنهاد داد که فیلمنامه آن را خانم تاج بخش نوشته بود. بعد از خواندن فیلمنامه متوجه شدم در همان جهت کار قبلی من است.
البته پروین حسینی در همان ابتدا عنوان کرد که ما یک بودجه تله فیلم برای ساخت این اثر داریم که من گفتم این کار قابلیت دارد به یک کار سینمایی تبدیل شود. در همان زمان فیلمنامه را به فارابی برای مشارکت ارائه کردیم که دوستان آن را نپذیرفتند.
ما به افغانستان سفر کردیم و بر اساس فضای فعلی این کشور تغییراتی در فیلمنامه انجام دادیم.
* تغییراتی که از طرف شما اعمال شد درچه حدی بود؟ خانم تاج‌بخش به نوعی از این تغییرات دلخور بود و حتی بیان کرد که جای طالبان و آمریکا در فیلم عوض شده است.
- پس از آن سفر ذهنیتی از شرایط فعلی این کشور پیدا کردم که باعث تغییراتی در فیلمنامه شد. در هر صورت طالبان ساخته و پرداخته آمریکایی‌ها است. البته نویسنده معتقد بود که در این کار خیلی دلیلی وجود ندارد که به موضوع آمریکایی‌ها بپردازیم اما من طی تحقیقاتی که انجام دادم متوجه شدم که بیشتر فضای متشنج و مخربی که در افغانستان وجود دارد توسط آمریکایی‌ها ایجاد شده است. به همین دلیل این موضوع را در فیلم لحاظ کردم. وی هم این موضوع را پذیرفت. ما خیلی اختلافی در این زمینه نداشتیم.
* چطور فکر کردید برای باورپذیری قصه این فیلم از بازیگران افغانی استفاده کنید؟
- بازیگران ایرانی مجبورند برای اینکه در قالب یک افغانی بازی کنند بیشتر ادای آنها را درآورند. در صورتی که انتخاب بازیگران افغانی فیلم را باورپذیر می کند و از آنجا که من قطعا می خواهم این فیلم را در افغانستان اکران کنم حضور بازیگران ستاره افغانی تاثیر بهتری روی مخاطب این کشور می‌گذارد.
ما در مهنسی فیلم نیز به این موضوع توجه کردیم. به همین دلیل در این فیلم شکل و شمایل سینمای هند نیز دیده می‌شود. افغانها آثاری سینمای بالییود را زیاد می‌بینند و سینمای آنها به این کشور نزدیک است.
* چه برنامه‌ای برای اکران "خاک و مرجان" دارید؟
- قطعا اکران همزمان با ایران در افغانستان خیلی سخت است. چون شرایط اکران ما بسیار پیچیده است. در صورتی که افغانها تشنه دیدن اینگونه فیلم ها هستند. نمی توانم صبر کنم هر وقت در ایران شرایط فراهم شد آنجا فیلم را اکران کنم به همین دلیل شاید فیلم را زودتر در افغانستان اکران کنیم.
* فیلم شما در بخش غیرمتعهدهای فجر هم حضور داشت.
- توقع من این بود که "خاک و مرجان" در بخش بین الملل جشنواره فجر حضور داشته باشد. این فیلم با موضوع جهانی‌ای که دارد می توانست در این بخش دیده شود اما در هر صورت به سلیقه داوران احترام می گذارم.
البته از زمان نمایش فیلمم در برج میلاد هم راضی نبودم زیرا با مراسم اختتامیه بین‌الملل همزمان بود و بیشتر مخاطبان و اهالی رسانه به تالار وحدت رفتند و ما این فرصت رسانه‌ای را از دست دادیم.
----------
گفتگو از بیتا موسوی
نظر شما