به گزارش خبرنگار مهر، مهدی صباغ‌زاده فیلمساز کهنه‌کار سینمای ایران جزو اولین نسل سینماگران نوین سینمای ایران است که به همراه سایر همکارانش این سینما را پس از انقلاب پایه‌گذاری کرد. در کارنامه فیلمسازی صباغ زاده انواع و اقسام ژانرهای سینمایی دیده می‌شود؛ آفتاب نشین‌ها و سناتور در مورد تاریخ انقلاب، جستجو در جزیره در ژانر اجتماعی - پلیسی، خانه خلوت درام اجتماعی، راه بهشت کار تاریخی و ...
با صباغ‌زاده که امسال عضو هیات انتخاب سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نیز بوده است، درباره شرایط فیلمسازی با موضوع پدیده انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن و باید و نبایدهای این عرصه گفتگویی داشته‌ایم.
* خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و هنر: یکی از اختلاف‌نظرهایی که همواره درباره سینمای دینی و انقلابی وجود داشته این است که عده‌ای می‌گویند افرادی باید به این عرصه وارد شوند که به این مسایل باور قلبی دارند و عده‌ای نیز می‌گویند سینما یک تکنیک و ابزار است که می‌توان در این ظرف هر محتوایی را ریخت. به اعتقاد شما فیلمسازی که به سراغ ساخت فیلم درباره تاریخ انقلاب اسلامی می‌رود باید لزوما دغدغه این موضوع را داشته باشد؟
- پدیده انقلاب از لحاظ تقویمی به گذشته برمی‌گردد ولی از لحاظ مفهمومی یک پدیده دنباله‌دار است و اتفاقا ما هم‌اکنون در شرایطی هستیم که باید در حفظ و حراست انقلاب بسیار تلاش شود ولی این حفظ و حراست شیوه و روش خاص خود را در دوران معاصر می‌طلبد.
امروز دیگر انقلاب و ساختارش تثبیت شده و ساختن فیلم درباره موضوعات روزهای اول انقلاب چندان رواج ندارد. سی و چهار سال از پیروزی انقلاب گذشته است و اگر فیلمسازی به سراغ این موضوع می‌رود باید در فیلمش به ارائه راهکارهایی برای پایداری و پاسداشت انقلاب بپردازد.
جنگ نرم و هجوم رسانه‌های بیگانه به کشورمان مسایل مهمی است که باید در فیلم‌هایمان به آنها بپردازیم و فیلمسازان ما می‌توانند در کنار پرداختن به موضوعات روز اجتماعی، به این مسایل نیز توجه کنند همچنین بخش دولتی سینما مثل سازمان سینمایی، بنیاد فارابی و حوزه هنری هم در این زمینه وظیفه‌ای بر عهده دارد.
* شما مساله حفظ و حراست از انقلاب را مطرح کردید. فیلمسازان باید از چه زاویه دیدی به این موضوع ورود کنند؟
- انتخاب موضوع بسیار مهم است. باید موضوعی انتخاب شود که ظرفیت درام را داشته باشد. اگر جذابیت داستانی در فیلم وجود داشته باشد فیلم می‌تواند مخاطب را جذب کند و در نتیجه در انتقال پیامش موفق شود. اگر قرارست فیلمی ساخته شود که مخاطب آن را نبیند فقط سرمایه به هدر رفته است.
* ضمنا شما در ابتدای بحث گفتید دیگر چندان ضرورتی ندارد درباره وقایع انقلاب 57 فیلم ساخته شود. آیا این نیاز احساس نمی‌شود برای نسل جوانی که سال‌های انقلاب را درک نکرده است فیلم‌هایی از چگونگی پیروزی انقلاب و مبارزات مردمی ساخته شود؟
- فیلمسازی درباره اتفاقاتی که از آنها فاصله گرفته‌ایم، سخت است. مشخصا درباره فیلمسازی درباره دهه 50 و انقلاب باید بگویم، بافت شهری در این سه دهه تفاوت‌های فاحشی پیدا کرده و بودجه یک فیلم سینمایی هم به حدی نیست که این دکورها و وسایل را در پلاتو بسازند و در آنجا فیلمبرداری انجام شود.
نوع پوشش، مبلمان شهری ، فضای کوچه و خیابان‌ها و نوع خودروهای این روزهای شهرهای ایران هیچ نزدیکی به فضای سال 57 ندارد. در نتیجه اگر بخواهیم فیلم اثرگذار و آبرومندی تولید کنیم باید بخش دولتی سینما وارد عرصه شود. توان مالی بخش خصوصی در سینما به حدی نیست که بتواند در این عرصه ورود شایسته‌ای داشته باشد.
* می‌توان این انتظار را از بخش دولتی داشت که در این زمینه همچنان فعال باشد و هزینه بالای تولید یک فیلم درباره تاریخ انقلاب دلیل خوبی نیست که پرونده این نوع کارها را ببندیم.
- در حال حاضر اغلب نهادهای سینمایی ما مشغول فیلم ساختن درباره عراق، افغانستان، سومالی و ... هستند. در حالی که از وظیفه اصلیشان غفلت کرده‌اند.
همانطور که گفتم فیلمسازی درباره تاریخ انقلاب اسلامی کار دشواری است و نوع نگاه به مقوله انقلاب هم مهم است. انقلاب اسلامی دستاوردی است که تمام گروه‌های سیاسی فعلی کشور در پیروزی آن مشارکت داشته‌اند و نوع قضاوت و نشان دادن تاثیر این گروها در پیروزی انقلاب تحت رهبریت امام راحل کار دشوار و خطیری است.
سرمایه خیلی از نهادها، برای تولید فیلم‌هایی صرف می‌شود که موضوعات مهمی ندارند و طبیعی است که این آثار تاثیرگذار نباشند.
* به چه دلیل اغلب مدیران سینمایی نسبت به مدیران تلویزیونی میل و اشتیاق کمتری برای ساخت فیلم‌هایی درباره تاریخ انقلاب دارند؟
- دلیل چنین عملکردی، بی‌توجهی به اصل موضوع است. در بهترین حالت عده‌ای از مسئولان فقط به برخی جنبه‌های اخلاقی فیلم‌ها و عده دیگر به حضور و فیلمسازی در عرصه‌های بین المللی توجه دارند. مسئولان باید توجه داشته باشند که جریانات موجود در کشور، مسیر انقلاب را به چه سمتی می برد و پس از آسیب‌شناسی درست اوضاع، از ساخت برخی فیلم‌ها حمایت کنند.
بهترست یکبار از خودمان بپرسیم ریشه فاصله طبقاتی که این روزها در جامعه بیداد می‌کند، چیست؟ در حالی که در آرمان‌های انقلاب به رفع فاصله طبقاتی و از بین رفتن فاصله بین فقیر و غنی تاکید شده بود و متاسفانه این روزها کم کم داریم از نگاه‌های آرمانی‌مان دور می‌شویم. وظیفه فیلم‌های تاریخ انقلاب این است که به این مسایل بپردازند و فیلمسازان ما نیز باید دارای بصیرت و آگاهی باشند تا بتوانند کارهای ماندگاری بسازند.
در مورد رویکرد تلویزیون که اشاره کردید باید بگویم اغلب برنامه‌های تلویزیون تصاویر آرشیوی است که با موسیقی‌های جدید ترکیب و از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود و دانسته‌های جدیدی را به جوان‌های ما منتقل نمی‌کند. باید برنامه‌هایی در تلویویون تولید شود که جوان‌ها متوجه شوند چه اتفاقاتی باعث شده انقلاب با مشارکت گسترده مردم پیروز شود.
یکی از عواملی که باعث قیام مردم شد، ظلم و بی عدالتی‌ای بود که در جامعه گسترش پیدا کرد. حال باید همه شرایطی را فراهم کنیم که در جامعه چنین شرایطی به وجود نیایید و خدای ناکرده ناآگاهانه کاری نکنیم که باعث بروز چنین مسائلی شود.
* آیا قبول دارید سینمای هالیوود درباره این مساله خیلی با برنامه عمل می‌کند. حتی آنها درباره مساله اشغال سفارت آمریکا در سال‌های اول انقلاب فیلم "آرگو" را ساختند و یک سال هم هست که به هر نحوی از آن حمایت می‌کنند.
- بله. سینمای هالیوود با برنامه‌ریزی و متفکرانه درباره تاریخ انقلاب اسلامی فیلم جعلی "آرگو" را می سازد و در همه جا از آن و نمایشش حمایت می‌کند و به اصطلاح فیلم به صورت گسترده‌ای لانسه می‌شود. در مقابل مدیران ما در یک حالت واکنشی، ناگهان تصمیم می گیرند با اختصاص فلان بودجه شرایط ساخت چند فیلم درباره موضوعاتی مثل تاریخ انقلاب و یا دفاع مقدس را فراهم کنند و تعدادی فیلم ساخته می‌شود که هیچ هدفمندی ندارد و نه تنها در کشور بلکه در خارج از کشور هم دیده نمی‌شود.
در هر صورت مدیران ما نتیجه‌گرا و آمارگرا هستند و توجهی به اثرات بعدی فیلم‌ها ندارند همچنین منتظرند تا حمله‌ای فرهنگی به ما بشود و در واکنش به آن و بدون برنامه‌ریزی کاری انجام دهند.
* و در پایان اینکه آیا در ساخت فیلم‌های تاریخ انقلاب خط قرمزهای وجود دارد که مانع کار شود؟
------------------
نظر شما