به گزارش خبرنگار مهر، توجه به شاعران و نویسندگان جوان و استفاده از ظرفیتهای هنری و ادبی جوانان مبحث بسیار مهمی است که همواره می تواند در انجام امور فرهنگی و هنری بسیار تاثیرگذار باشد و در روند رشد و ارتقاء فرهنگ و هنر منطقه و استان نقشی قابل توجه را ایفا کند.
تشکیل اتاق فکر در حوزه فرهنگ و هنر در استان همدان و راه اندازی انجمن های مختلف ادبی و همچنین شعارهای مختلف توجه به پتانسیل ها و ظرفیتهای نسل جوان در این مقوله از سوی مسئولان و متولیان امر فرهنگ و هنر از جمله مواردی است که اگر با برنامه ریزی و سیاستهای مناسب بلند مدت همراه شود، می تواند در ادبیات پایتخت تاریخ و تمدن نقشی اساسی ایفا کند و این استان را به جایگاه واقعی خود در عرصه ادبیات کشور برساند.
راه اندازی و فعالیت انجمن ادبی در استان همدان 60 سال سن دارد
فعالیت انجمن های ادبی در استان همدان با سابقه ای در خور توجه همراه است و در این باره به گفته پیشکسوتان و فعالان عرصه ادبیات در استان همدان راه اندازی و فعالیت انجمن ادبی در استان همدان قریب به 60 سال است که انجام می شود و همدان از معدود استان هایی بوده که در سالهای قبل از انقلاب نیز فعالیت های ادبی را در قالب تشکل های ادبی انجام می داده است.
هاشم میری، بابک نیک طلب، جواد محقق، روح القدس، جواد چوبداری، رضایی و بسیار کسان دیگری هستند که حاصل فعالیت همین انجمنهای ادبی استان همدان هستند و با وجود اینکه این روند 60 ساله نتوانست جریان های ادبی تاثیرگذاری در کشور و روند ادبیات ایجاد کند اما در مقاطعی خاص تک ستاره هایی را در عرصه های مختلف ادبیات به کشور معرفی کرد.
با قابلیتها و پتانسیل های ادبی هنری موجود در پایتخت تاریخ و تمدن و فعالیت بالغ بر شش دهه در عرصه ادبیات اما متاسفانه امروز همدان جایگاه قابل توجهی در ادبیات کشور ندارد و البته این نکته شامل حضور چهره هایی مانند مصطفی رحماندوست، غلامرضا بکتاش، جواد محقق و کمال شفیعی در عرصه ادبیات کودک نمی شود و نیز این روند بر حضور شاعران جوان استان در جشنواره های مختلف ادبی ملی و برگزیده شدنشان تاثیری ندارد.
انجمن های ادبی امروز استان همدان خروجی مناسبی ندارند
اما بحث بر این است که انجمن های ادبی امروز استان همدان که تعداد قابل توجهی نیز هستند خروجی مناسبی ندارند و نمی توان با آماری خاص و قابل استناد به این نکته اشاره کرد که انجمن های ادبی استان در مدت زمان مثلا پنج سال گذشته تعدادی شاعر شناخته شده کشوری تربیت و به ادبیات این مرز و بوم اضافه کرده است.
علی سلیمانی شاعر جوان نام آشنای ملی که در جشنواره های مختلفی همچون شب های شهریور، جشنواره خوارزمی در گروه ادبیات، جشنواره صلح لبنان و جشنواره ملی شعر انقلاب به عنوان شاعر برگزیده کشور معرفی شده و همچنین عنوان جوان برتر ایرانی را نیز به خود اختصاص داده و تا کنون پنج مجموعه شعر از وی منتشر شده و در حال حاضر نیز سه مجموعه شعر از اشعارش را زیر چاپ دارد، درباره چگونگی وضعیت ادبیات استان همدان و روند فعالیتهای انجمن های ادبی می گوید: ادبیات استان همدان در کشور جایگاهی ندارد و با وجود چهره ها و شخصیت های نام آشنا، این دیار در عرصه شعر کشور حرفی برای گفتن ندارد و با در نظر گرفتن عنوان پایتخت تاریخ و تمدن در زمینه ادبیات و به خصوص شعر در رده استان های محروم هستیم و این نشانگر این امر است که به زیر ساختهای فرهنگی در استان همدان توجه نشده است.
تربیون تنها در اختیار برخی اهالی ادبیات است
وی افزود: در استان همدان ادبیات نیز به مانند دیگر هنرها به واسطه دولتی بودن و نبود انجمن ها و تشکل های خصوصی به رشد چندانی نرسیده و این نکته را نیز باید لحاظ کرد که تربیون تنها در اختیار برخی اهالی ادبیات است که نتیجه این امر به رشد ادبیات استان نخواهد انجامید.
این شاعر جوان همدانی ادامه داد: در استان همدان چهره های شاخص و نام آشنایی در عرصه ادبیات به وجود آمدند که این شاعران و نویسندگان بنا به دلایلی به پایتخت کوچ کردند و سکان ادبیات امروز استان در دست دوستان این شاعران قرار گرفته و این افراد تنها برای پیشرفت و معرفی خود تلاش کردند و نه ادبیات استان.
وی عنوان کرد: استان همدان در برخورد با این افراد صاحب نام کشوری در عرصه ادبیات تنها به برگزاری همایش و نکوداشت بسنده می کند، در حالی که مسئولان و متولیان فرهنگ و ادب می توانند از مشورت و مشاوره با این شاعران و نویسندگان مطرح استفاده کنند و در اتاق فکر هنر استان از این کارشناسان استفاده کنند.
سلیمانی اضافه کرد: در انجمن های ادبی استان همدان مدیریت در سطح کلان و خرد انجام نگرفته است و در فضای ادبی حاکم بر استان، اعتماد به جوانان بسیار کمرنگ است و شاعران مستعد جوان تقریبا دیده نمی شوند.
وی بیان کرد: افراد در راس امور ادبیات و مسئولان انجمن های ادبی در استان با وجود اینکه شخصیتهایی ارزشی و قابل احترام هستند اما فاقد تخصص های لازم در حوزه ادبیات هستند و متولیان و مسئولان باید با شناختی کامل سکان انجمن ها و تشکل ها را به دست اهل فن سپرده و به نیروی جوان اعتماد داشته باشند.
فعالیت انجمن های ادبی استان همدان در رکود کامل دنبال می شود
سلیمانی با بیان اینکه فعالیت انجمن های ادبی استان همدان در رکود کامل دنبال می شود، افزود: مسئولان فرهنگی در این مسئله نیز غافل هستند که نسلی که امروز در این انجمن ها تربیت می شود و شکل می گیرد قرار است فردا سکان دار ادبیات این استان باشند.
وی معتقد است، انجمن ادبی باید به شکل کارگاه آموزشی اداره شود و در اتاق فکر فرهنگ و هنر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی از جوانان نیز استفاده شود و اندیشه های نو و حرف های به روز شاعران و نویسندگان جوان استان نیز در تصمیمات اتاق فکر لحاظ شود.
این شاعر جوان با اشاره به عضویت خود در اتاق فکر شورای شعر و ترانه تهران که زیرنظر استاد محمد علی بهمنی اداره می شود، افزود: در همدان گویا حصاری دور اتاق فکر کشیده شده و تنها افراد شناخته شده از سوی اداره ارشاد در این اتاق فکر حضور دارند.
سلیمانی با بیان اینکه نشست های ادبی در همدان خروجی مناسبی ندارد، اظهار داشت: در استان همدان ادبیات و شعر در روزنامه ها و هفته نامه های محلی جایی ندارد و صفحه فرهنگ و هنر این رسانه ها تنها از منابع خبری روابط عمومی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری تغذیه می شود و مطالب هنری و ادبی تولیدی در این رسانه ها دیده نمی شود.
انجمن های ادبی استان یکدیگر را قبول ندارند
مسعود طاهری، شاعر جوان عرصه کودک و نوجوان که در جشنواره ادبیات کودک عاشورایی صاحب مقام سوم شد نیز در آسیب شناسی انجمن های ادبی استان معتقد است: ادبیات کودک و نوجوان در همدان روند رو به رشدی دارد و حضور شاعران جوان در جشنواره های مختلف و کسب مقام های مختلفی در این عرصه دلیلی بر این مدعاست.
وی افزود: حوزه هنری استان همدان با برگزاری نشست های ماهانه ادبیات کودک و نوجوان گام موثری در راستای رشد این حوزه از ادبیات برداشته است.
این شاعر جوان همدانی ادامه داد: باید نهاد های فرهنگی دیگری همچون ارشاد و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری نیز در تشکیل انجمن های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان و برگزاری کارگاه های آموزشی در این زمینه نهایت تلاش خود را بکار گیرند چرا که سرمایه گذاری بر این بخش از ادبیات که همدان سکان آن را در دست دارد قطعا نتایج مطلوبی را به دنبال خواهد داشت.
وی درباره جایگاه استان همدان در ادبیات کودک و نوجوان گفت: شاعران صاحب نامی همچون مصطفی رحماندوست و غلامرضا بکتاش و دیگران شاعران حوزه ادبیات کودک و نوجوان که اصالت همدانی دارند دیگر نیاز به توضیحی درباره جایگاه همدان در کشور نیست.
طاهری افزود: همدان در این حوزه ظرفیتها و پتانسیل های قابل توجهی دارد اما نهادهای فرهنگی تا کنون اقدام به برگزاری جشنواره ای در این حوزه از ادبیات نکرده اند.
وی معتقد است: برگزاری جشنواره ادبیات کودک و نوجوان در بخش های مختلف مانند عاشورایی، آیینی، آموزشی و تربیتی اگر با حمایت ها و تلاش های مسئولان فرهنگی استان صورت پذیرد قطعا می تواند تاثیر به سزایی در رشد ادبیات کودک و نوجوان استان داشته باشد.
این شاعر موفق همدانی بیان کرد: مسئولان فرهنگی در جشنواره های مختلف ادبی باید از نیروها و ظرفیتهای ادبیات کودک و نوجوان استان در بخش داوری و اجرای جشنواره ها استفاده کنند و با نگاهی حمایتی به شاعران جوان شرایط رشد برای این هنرمندان را فراهم کنند.
تاکنون به همدان و ظرفیتهای ادبی آن و برخی شاعران جوان کم لطفی شده است
وی ادامه داد: متاسفانه تاکنون به همدان و ظرفیتهای ادبی آن و برخی شاعران جوان کم لطفی شده است و مسئولان باید با بسترسازی های مناسب سعی در رفع مشکلات داشته باشند.
طاهری درباره وضعیت انجمن های ادبی استان همدان گفت: مسئولان انجمن های ادبی در همدان تنها به فکر جذب نیرو هستند و مباحث کمی در انجمن های ادبی مهم تر مباحث کیفی هستند.
وی اضافه کرد: فردیت در انجمن های ادبی به معضلی بدل شده است و ای کاش همدلی و کمک به یکدیگر در انجمن های ادبی استان پر رنگ تر می شد چرا که این همدلی ها باعث می شود که شاعران جوان مسیر را اشتباه نروند.
وی با غیرکارشناسی خواندن نقدهای صورت گرفته از اثر یک شاعر در انجمن های ادبی، عنوان کرد: از مسئولان و شاعران پیشکسوت انتظار می رود به جای راه اندازی انجمن های ادبی به برگزاری کلاس های آموزشی و کارگاه های تخصصی ادبیات اهتمام ورزند.
طاهری با بیان اینکه موازی کاری های نهادهای مختلف فرهنگی در پرداختن به هنر ادبیات که تنها به انجمن های ادبی نیز ختم می شود از عمده مشکلات این حوزه است، افزود: با روندی مشخص و برنامه ریزی های بلند مدت می توان همه انجمن های ادبی را به زیرمجموعه یک نهاد فرهنگی در آورد.
بنابر اظهارات وی، این امر سبب می شود که آن نهاد مربوطه برنامه های منسجم تری را برای ادبیات استان لحاظ کند.
به گفته این شاعر جوان همدانی، در حال حاضر انجمن های ادبی بسیاری در سطح استان فعال هستند که گاهی یکدیگر را قبول ندارند و در مواردی اصلا یکدیگر را نمی شناسند و اصل آن است که همه این انجمن ها زیر نظر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به فعالیت بپردازند.
وی از مسئولان خواست که از شاعرانی که در جشنواره های ادبی منطقه ای و ملی حضور می یابند و با کسب مقام سبب افتخار استان همدان در مجامع ادبی می شوند حمایت کنند تا مجموعه اشعار خود را منتشر کنند و همچنین مسئولان نهادهای فرهنگی شاعران استان و استعدادها را شناسایی کنند و برای آنها هزینه کنند.
طاهری ادبیات را هنر کم هزینه ای برشمرد و افزود: با این حال مسئولان از برخی حمایت های هر چند اندک خود نیز دریغ می کنند و باید این نکته را در نظر داشته باشند که ادبیات هنر مادر است و ما اگر ادبیات موفقی نداشته باشیم قطعا فیلمنامه، نمایشنامه و دیگر هنر های ناب اسلامی- ایرانی را نخواهیم داشت.
وی همچنین خواستار ایجاد بانک اطلاعاتی هنرمندان حوزه ادبیات و استفاده از هنرمندان جوان در اتاق فکر فرهنگ و هنر استان شد.
نقد به معنای واقعی در انجمن های ادبی همدان وجود ندارد
کاظم سبزی یک از شاعران استان درباره آسیب‌های مترتب بر نقد در انجمنهای ادبی استان با اشاره به اینکه در اغلب انجمنهای ادبی نقدها به صورت شفاهی صورت می‌پذیرد، اظهار داشت: همین شفاهی بودن نقد در انجن‌های ادبی خود از بزرگترین معضلات این حوزه است که البته چاره‌ای نداریم جز این که با آن کنار بیاییم.
وی ادامه داد: هنگامی که ما به نوشتن می‌پردازیم در واقع به صورت خودکار در حوزه‌ای گام می‌زنیم که رعایت منطق در آن از ارکان اولیه به شمار می‌رود و نوشتار بیش از گفتار از اصول منطقی طبعیت می‌کند، خصوصا وقتی که مورد بحث ادبیات یا چیزی در محدوده علوم انسانی باشد.
این شاعر همدانی اضافه کرد: وقتی که در انجمنی می‌خواهیم شعری را به نقد بگذاریم اگر بگوییم همگان شفاهی نقد کنند این کار را انجام می‌دهند ولی اگر بخواهیم نقد خود را مکتوب کنند تنها عده کمی توانایی مکتوب کردن آرای خود را به شیوه‌ای منطقی و علمی دارند.
وی افزود: در واقع نویسندگان منتقد بیشتر نیاز به آگاهی نوشتاری و دانستن اصول مقدمه چینی و استنتاج بر اساس مقدمه خود را دارند.
سبزی یادآور شد: این مطالب اصلا به آن معنا نیست که نقد شفاهی پر ایراد است و یا اعتباری ندارد، ولی همانطور که می‌بینیم و می‌دانیم بسیاری با بضاعت اندک در نقدهای شفاهی شرکت می‌کنند که خود ضریب خطا را بالا می‌برد ولی به هیچ وجه آن را از درجه اعتبار ساقط نمی‌کند.
وی با تأکید بر نقدی اصولی در انجمن های ادبی ادامه داد: در صورتی که شفاهی بودن را از شاخصه‌های نقد انجمنی بدانیم باید به سمتی گام برداریم که هم علمی‌تر بشود و هم خطاهای آن کمتر شود.
وی همچنین با صحه‌گذاشتن بر این که نقد ادبی در انجمن‌ها اگر چه در سطح ناب خود نیست ولی واجب است و لازم، مشکلات و آفات این نوع نقدها را اینگونه بیان کرد: این مشکلات البته همه‌گیر نیست ولی به هر حال در اکثر انجمنهای ادبی خصوصا در شهرستان‌ها وجه قالب پیدا کرده است.
این شاعر همدانی جملات بی معنی و طولانی گفتن، جانبدارانه و با غرض نقد کردن، حمایت بی خود از شیوه خاصی کردن و بقیه را با یک چوب راندن، احساسی و سطحی عمل کردن، تئوری زدگی، بردن بحث در زمینه‌های دیگر و یا از زمینه‌های غیر مرتبط نتیجه های غیر گرفتن را از مشکلات و آفت‌های انجمنهای ادبی برشمرد.
وی با بیان اینکه برخی از نقدها باعث می‌شود بسیاری از استعدادها در نطفه خفه شوند و دیگر شاهد شکوفایی آنها نباشیم، افزود: بهترین مسیر برای احتراز از این ورطه این است که در انجمنهای ادبی آثار بزرگان را بارها و بارها به نقد گذاشته و در مورد نقدهای خود جلسه برگزار کنند و آنها را هم دوباره نقد کنند تا هم از این منظر سطح آگاهی عمومی در انجمن‌ها بالا برود و هم ضمن اینکه با یک اثر ادبی به صورت خاص و کامل آشنا می‌شوند بتوانند مبانی نقد را در کنار هم بیاموزند و سطح درک زیباشناسی خود را بالا ببرند.
نظر شما