به گزارش خبرنگار مهر، تغییر رویه زندگی روستایی و مهاجرت به شهر و یا مهاجرت از یک شهرستان به مرکز استان در اردبیل از جمله اتفاقات اجتماعی است که ضعف سازماندهی آن موجب شده مهاجرت علاوه بر تغییر معادله های اقتصادی و اجتماعی زندگی شهری به یکی از تهدیدات فرهنگی تبدیل شود.
در حالی که فرد مهاجر با نیت بهبود وضعیت زندگی خود اقدام به مهاجرت می کند به دلیل عدم همخوانی فرهنگ سکونتگاه قبلی وی با سکونتگاه جدید، یکدستی و هماهنگی فرهنگی در سایه این مهاجرت از بین رفته و گاهی تاثیرات منفی غیر قابل جبرانی را بر جای می گذارد.
از سوی دیگر عدم ساماندهی سکونتگاههایی که با مهاجرت تدریجی افراد در اطراف محدوده شهرها ایجاد می شود موجب تشدید این ناهمخوانی در دراز مدت شده و زندگی شهرنشینی را دچار اختلال فرهنگی می کند.
تمرکز سکونتگاههای غیر رسمی در اردبیل و پارس آباد
در حال حاضر مهمترین سکونتگاههای غیر رسمی استان اردبیل در دو شهر اردبیل به عنوان مرکز استان و پارس آباد به عنوان دومین شهر پرجمعیت استان متمرکز شده است.
در سالهای اخیر مهاجرت بی رویه به این دو شهر و حتی شهرهای دیگر بویژه از روستاها موجب افزایش جمعیت شهری و کاهش جمعیت روستایی و در ادامه افزایش حجم سکونتگاههای غیر رسمی شده بطوریکه در حال حاضر عواقب فرهنگی ساماندهی این سکونتگاهها مسئولان را به فکر چاره اندیشی انداخته است.
در اردبیل مناطقی نظیر ایران آباد، گلمغان، نیار، ملایوسف و پناه آباد و در پارس آباد کشتارگاه و زیر نهر تراب از جمله مهمترین سکونتگاههای غیر رسمی است که برخی با توجه به قدمت چند ده ساله کاملا به منطقه شهری تبدیل شده اند.
نبود زیرساختهای فرهنگ ساز در سکونتگاههای غیر رسمی
موضوع قابل توجه در سکونتگاههای غیر رسمی مهاجرت فرد فرد ساکنین و سکونت در یک منطقه بدون فراهم بودن زیر ساختهای فرهنگ ساز است.
بطوریکه نبود مسجد، مدرسه، درمانگاه و حتی معابر مناسب موجب شده است سکونت زندگی شهری برای حاشیه نشینان همراه با امکانات شهرنشینی نباشد. علاوه بر این با بی توجهی به وجود زیر ساختهای لازم در سالهای اخیر مهاجرت بدون هیچگونه محدودیتی انجام شده است.
این موضوع در ادامه موجب تولید فقر فرهنگی و اجتماعی و حتی امنیتی در این مناطق شده و این فقر به سایر مناطق شهری نیز سرایت کرده است.
تشدید بزه با هدف امرار معاش
جامعه شناسان معتقدند از بین رفتن یکدستی فرهنگ زندگی شهری می تواند زمینه ساز نابهنجاری های فرهنگی، اجتماعی و بروز بزه در جامعه شود.
مسعود پاک نیت در این خصوص تصریح کرد: مهاجرت و سکونت در حاشیه شهر اغلب به بهانه بهبود امرار معاش و گریز از مشکلات معیشتی، اقتصادی و فرهنگی زندگی قبلی صورت می گیرد.
وی افزود: اما فرد مهاجر به دلیل بیگانگی فرهنگی، نداشتن مهارت و تخصص حرفه ای و عدم برخورداری از معلومات کافی در تامین معیشت خود و همرنگی با زندگی شهری دچار مشکل می شود.
این جامعه شناس تاکید کرد: در ادامه این مهم می تواند زمینه ساز ارتکاب بزه و یا مشارکت در آن را موجب شود. علاوه بر این بسیاری از سکونتگاههای حاشیه شهر با تهدید امنیت اخلاقی و فرهنگی مواجه هستند.
وی تاکید کرد: این مهم موجب شده شهروندانی که در شهرکهای مجاور سکونتگاهها زندگی می کنند نسبت به این همسایگی احساس ناامنی کنند.
پاک نیت معتقد است در صورتی که ساکنان این مناطق آموزشهای لازم برای زندگی شهری را دیده و از فرهنگ شهرنشینی اطلاع کامل حاصل کنند بخش مهمی از این نگرانی رفع خواهد شد.
آغاز مطالعات اولیه برای توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی
با وجود اینکه عمر سکونتگاههای غیر رسمی در برخی موارد حتی به بیش از 20 سال می رسد اما طرح توانمند سازی سکونتگاههای غیر رسمی به تازگی فعالیت خود را در اردبیل آغاز کرده است.
معاون امور عمرانی استانداری اردبیل در اظهارات اخیر خود از ساماندهی سکونتگاههای غیر رسمی با توجه به بار منفی فرهنگی این سکونتگاهها خبر داد.
سیدکمال‌الدین میرجعفریان تصریح کرد: ستاد توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی در نظر دارد با انجام مطالعات لازم در این مناطق اقدام به بهسازی زندگی شهر نشینی در این مناطق کند.
وی افزود: توجه به زیرساخت‌ها، اجرای طرحهای بهسازی و نوسازی و پرداخت تسهیلات به افراد واجد شرایط از جمله راه‌کارهای در نظر گرفته شده برای ساماندهی این گونه سکونتگاهها است.
در عین حال مدیر عامل شرکت عمران و مسکن سازان استان اردبیل به عنوان متولی توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی با تاکید به اهمیت ساماندهی این سکونتگاهها از اتمام مطالعات اولیه سکونتگاههای اردبیل و پارس آباد خبر داد.
علی غفاری به خبرنگار مهر گفت: با اتمام مطالعات این دو شهرستان مرحله تعریف پروژه های مورد نیاز برای توانمند سازی آغاز شده است.
درخواست هشت میلیارد ریال اعتبار برای توانمندسازی
غفاری تصریح کرد: برای توانمند سازی سکونتگاههای این دو شهر هشت میلیارد ریال اعتبار درخواست شده که قرار است در سال آینده ابلاغ شود.
وی افزود: از این مقدار شش میلیارد ریال اعتبار برای بهسازی معابر و دو میلیارد ریال برای حوزه فرهنگ و احداث مسجد در نظر گرفته شده است.
غفاری تاکید کرد: مطالعه سکونتگاههای مشگین شهر و خلخال نیز برای برنامه های مطالعاتی سال آینده در نظر گرفته شده است.
وی معتقد است برنامه های توانمندسازی می تواند بخش قابل توجهی از معضلات فرهنگی زندگی حاشیه نشینی را رفع کند.
در حالی که تاثیرات مخرب حاشیه نشینی بر زندگی شهری نیازمند برنامه های مدون و تسریع در اجرای این برنامه ها است طرح توانمند سازی سکونتگاههای غیر رسمی بی توجه به عمق این تاثیرات با سرعت حداقلی اقدام به ارائه برنامه های خود کرده و به نظر می رسد با سرعت پیش رو تنها زمانی اقدام به اجرایی کردن طرحهای خود خواهد کرد که تاثیرات حاشیه نشینی در فرهنگ زندگی شهری به شکل تغییر ناپذیری حک شده است.
نظر شما