به گزارش خبرگزاری مهر، نوشتن درباره هنر جهان باستان، شکافتن و شرح دادن آن از ابعاد مختلف، از نوع مقولات سهل و ممتنع است؛ سهل از اين نظر که تقريباً تمام آثار هنری و مضامين و مفاهيم و معناهای نهفته و آشکار آن، تاکنون در محک ارزيابی پژوهندگان قرار گرفته و شرح داده شده است و ممتنع از اين حيث که امروزه در سايه حفاريها و اکتشافات علمی ديگر، بسياری از آثار هنری و مفاهيم نهفته در آنها از پرده به در می‌آيند و معانی و موضوعات و مضامين تازه‌ای پيش رو می‌نهند که نيازمند فحص و بررسی و اصلاح دوباره‌اند. اين بازبينیها و بازکاويها، حتی طرز نگرش و تحليل پژوهندگان پيشين را نيز شامل می‌شوند که با قالبی خاص از نگاه و نظر، به هنر جهان باستان نگريسته و چه بسا تصويری خودخواسته از فرايندهای هنری يک سرزمين ارائه داده‌اند که امروزه پرت و خارج از بحث می‌نمايد.
اين دو اصل، ورود به اين ميدان وسيع و پرمايه را دشوار می‌سازند و تا حدودی مانع ابداع و ابتکار در نقد و نظر می‌گردند. نگارنده با آگاهی از اين دو اصل و نيز پژوهشگريها و پويندگيهاي رايج و با نيت توشه و مايه رساندن به دانشجويان عرصه هنر، وارد اين دنيای بی‌اندازه پيچيده و پر آب و تاب شد و پايه کار را بر منابع بنيادی و دانشورانه و نظرورزيهای علمی هنرپژوهان دانشور گذاشت تا کار نهايي از عيبهای روشی و لغزشها و از تقليدگری صرف و سطحی‌نگری خالی باشد. از اين‌رو در طبقه‌بندی مطالب، زاويه ديدی برگزيده شد که تفاوتی چشمگير با ساير پژوهشها داشته باشد.
در اين مقام، محوريت و اولويت بر هنر ايران زمين داده شد؛ چون اگر هم به لحاظ زمانی بر هنر بين‌النهرين پيشی نداشته، دست کم با آن همپايه و هم‌زمان بوده طوري‌که تعامل هنری بين اين دو سرزمين نکته‌آموز است. اگر سومريان را از اقوام کهن ايرانی همچون عيلاميان، بدانيم چنانکه هنرپژوهان بدان تأکيد ورزيده‌اند، اين محوريت و تعامل معنی می‌يابد. به ديگر سخن، اين کتاب پنجره‌ای است رو به سوی هنر جهان باستان که مکان اصلی اين پنجره ايران زمين بوده و از اين زاويه ديد به ساير هنرهای جهان باستان نگاه شده است.
اين مثال البته مبتنی بر آن نيست که منزلت و مکانت هر سرزمينی، در هنرها، ناديده انگاشته شده يا حد و حجم همياری آنها در جهان هنر به نظر نيامده است، برعکس، سنت سابقه هنری هر سرزمينی با تکيه بر نوآوريها و بداعتهای آن در عالم هنر، کندوکاو و مصاديق هنری هريک، بر پايه داده‌های منابع، ارزيابی و تحليل مي‌شود تا آگاهی روشنی از فرايندهای هنری آنها حاصل شود. درواقع اين پنجره به خواننده يادآور می‌شود که تاريخ ايران باستان فقط يکی از چند روايت هنری تاريخ باستان است و اين روايتهای هنری، بيان‌کننده تنوع و چندگونگيها و نيز شباهتهای فرهنگی هستند و بر پيچيدگی هنرهای تجسمی تأکيد می‌ورزند و خواننده ايرانی را به انديشه در اين پيچيدگيها و چندگونگيها و شباهتها فرا مي‌خوانند.
خواننده در هريک از بخشها با موارد مشابهی همچون عامل جغرافيا و عامل مذهب روبه‌رو می‌شود که اين اطلاعات برای بررسی هنر هر سرزمين ضروری هستند. در اين موضوعات خصوصيات و ويژگيهای هر سرزمينی، از نظر جغرافيايي و مذهبی، بدون گسستهای فکری با ساير موارد، بررسی و ارزيابی و ميزان تعامل و تأثير آنها روشن می‌شود. اين مسئله به خوانندگان کمک می‌کند تا با ميزان اثرگذاری اين عوامل در گستره تاريخ هنر سرزمينها آشنا شوند. در ضمن تلاش شده است تا در پايان هر بخش يک جمع‌بندی فشرده از فرايندهای هنری هر منطقه ارائه شود تا موازين همياری آنها در مواريث هنری جهان باستان معلوم و شفاف گردد.
در خاتمه هر بخش تصاوير مربوط بدان بخش گنجانده شده‌اند و بيشتر اين تصاوير رنگی هستند تا خصوصيات و جزئيات اثر، چشمگيرتر و روشن‌تر ارائه شود. اين تصاوير طوری انتخاب شده‌اند که خصوصيات هنری هر سرزمين در آنها منعکس شده باشند. اينها خصلتهای معماری، نقاشی، پيکرتراشی و هنرهای صناعی را برای خوانندگان روشن می‌سازند و در خوانندگان حس نزديکی به هنرمندان، معماران و پيکرتراشان و ... را پديد مي‌آورند و در ضمن نقش و سهم اين هنرمندان را در زيباسازی و زيبانمايي جامعه‌شان نشان می‌دهند.
اين کتاب اگرچه برای دانشجويان باستان‌شناسی فراهم شده، طوری تنظيم يافته است که برای دانشجويان ساير رشته‌های هنر هم مفيد باشد. كتاب حاضر براي دانشجويان رشته‌هاي باستان‌شناسي، تاريخ و رشته‌هاي گروه هنر در مقطع كارشناسي به عنوان منبع اصلي درس «تاريخ عمومي هنر از دوران باستان تا آغاز اسلام» به ارزش 2 واحد تدوين شده است.
کتاب «تاریخ هنر باستان» تألیف یعقوب آژند در 659 صفحه و مبلغ 175000 ریال در اختیار دانشجویان و علاقه‌مندان قرار گرفته است.
نظر شما